Ο καταρράκτης αποτελεί ένα σύνηθες οφθαλμολογικό πρόβλημα και παρά τα όσα πιστεύουμε, δεν πλήττει μόνο τις μεγαλύτερες ηλικίες, αλλά και τις πολύ νεότερες. Χρήσιμο είναι, λοιπόν, να γνωρίζουμε πώς εμφανίζεται και πώς αντιμετωπίζεται η πάθηση αυτή.
Γράφει η Τένια Βουδούρη, Οφθαλμίατρος, Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών
Τι είναι ο καταρράκτης;
Μέσα στον οφθαλμικό βολβό υπάρχει ο κρυσταλλοειδής φακός, ο οποίος μας επιτρέπει να βλέπουμε με ευκρίνεια. Η γήρανση του κρυσταλλοειδούς φακού λέγεται καταρράκτης. Αρχικά παρουσιάζεται σαν σκλήρυνση του κέντρου του και στην συνέχεια σαν θόλωση των στοιβάδων του ή και αντίθετα. Η συνηθισμένη αυτή ασθένεια δεν είναι προνόμιο μόνο των ηλικιωμένων. Νεαρά άτομα, ακόμα και βρέφη, μπορεί να παρουσιάσουν καταρράκτη.
Η θόλωση του φακού είναι προοδευτική και εμφανίζεται με διαφορετική ταχύτητα στο κάθε μάτι. Όταν αναπτυχθεί ο καταρράκτης ο φακός γίνεται αδιαφανής με αποτέλεσμα το φως να μην περνά στον αμφιβληστροειδή. Φυσική συνέπεια η ελάττωση της όρασης, κυρίως μακριά.
Δεν γνωρίζουμε το λόγο για τον οποίο ο φυσικός φακός χαλάει. Θεωρούμε ότι είναι μια φυσιολογική διαδικασία γήρανσης. Είναι όμως δυνατόν ο καταρράκτης δευτερογενώς να προκληθεί από διάφορες αιτίες: τραυματισμοί, φάρμακα, ασθένειες ,ακτινοβολίες. Μπορεί ακόμα και να υπάρχει από τη γέννηση (συγγενής καταρράκτης).
Πότε πρέπει να προχωρήσουμε σε επέμβαση;
Ο χρόνος της επέμβασης εξαρτάται από τις οπτικές ανάγκες του ατόμου και βέβαια από την κρίση του γιατρού. Εάν ο καταρράκτης δυσκολεύει ή απαγορεύει στο άτομο να συνεχίζει τις δραστηριότητες του π.χ. ανάγνωση εφημερίδας , οδήγηση αυτοκινήτου τότε είναι καιρός να αφαιρεθεί . Η παλιά αντίληψη – άφησέ τον να ωριμάσει – δεν ισχύει πια, γιατί ακολουθούνται άλλες μέθοδοι εγχείρησης και οπτικής διόρθωσης.
Εκτός από τις γενικές οφθαλμολογικές εξετάσεις χρειάζεται και μια μέτρηση των διαστάσεων του οφθαλμού με ειδικό μηχάνημα υπερήχων ή με την νεότερη οπτική βιομετρία για τον προσδιορισμό του ενδοφακού που θα εμφυτευθεί. Ο νέος φακός που θα εμφυτεύσουμε μας επιτρέπει να διορθώσουμε την μακρινή, ενδιάμεση και κοντινή όραση, εφ’ όσον υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Ο καταρράκτης είναι μία νόσος η οποία θεραπεύεται και οι ασθενείς θα πρέπει να αντιμετωπίζονται έγκαιρα. Εάν ο ασθενής δεν αντιμετωπισθεί έγκαιρα μπορεί να αναπτύξει υψηλή πίεση και να χάσει το φως του. Δυστυχώς στις χώρες που δεν είναι αναπτυγμένες ο καταρράκτης είναι η πρώτη αιτία τυφλότητας.
Η εγχείρηση γίνεται με τοπική αναισθησία με σταγόνες, κάτω από μικροσκόπιο. Κατά την διάρκεια της, ο χειρουργός θα αφαιρέσει τον καταρράκτη με υπέρηχο ή laser ή και τα δύο από μια μικροσκοπική τομή 1,4 έως 2,7 χιλιοστών.
Στη συνέχεια, από την ίδια τομή θα τοποθετηθεί ο νέος ενδοφακός που ξεδιπλώνεται μέσα στο σάκο του δικού μας φακού. Σήμερα υπάρχει η δυνατότητα συγχρόνως με το χειρουργείο του καταρράκτη να γίνει η διόρθωση της προ υπάρχουσας υπερμετρωπίας – μυωπίας – αστιγματισμού και πρεσβυωπίας. Αυτή είναι η διαθλαστική προσέγγιση του ασθενούς που θα χειρουργηθεί για καταρράκτη και τον απαλλάσσει από την χρήση γυαλιών κατά 85%. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χρήση νέων ενδοφακών (Premium IOLs) και ειδικής μελέτης προεγχειρητικά με εξαιρετικά αποτελέσματα.
Καταρράκτης, μια πάθηση που δεν πρέπει να φοβόμαστε!
Ο καταρράκτης είναι μια πάθηση η οποία θεραπεύεται και οι ασθενείς πρέπει έγκαιρα να αντιμετωπίζονται. Είναι βέβαιο ότι δεν χρειάζεται να ανησυχούμε ούτε να φοβόμαστε. Το χειρουργείο του καταρράκτη είναι το πιο σίγουρο χειρουργείο σε όλη την ιατρική! Σημαντικό ρόλο, αν όχι πρωτεύοντα, παίζει η εμπιστοσύνη που αναπτύσσεται μεταξύ γιατρού και ασθενή. Η ολοκληρωμένη προσέγγιση περιλαμβάνει, εκτός από την οφθαλμολογική εξέταση, εκτενή συζήτηση για το γενικό ιστορικό του ασθενή, τις καθημερινές του ανάγκες και τις προσδοκίες του μετά το χειρουργείο. Από την άλλη πλευρά, είναι κατανοητό ότι πρόκειται για τα μάτια μας και είναι ανθρώπινο να υπάρχει κάποια ανησυχία ή φόβος.
