Ο όρος «στεφανιαία νόσος» χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη στένωση των στεφανιαίων αρτηριών. Μέσω αυτών των αρτηριών διοχετεύεται στην καρδιά αίμα, οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες.
Η συσσώρευση αθηρωματικού υλικού στα τοιχώματά τους περιορίζει την παροχή αίματος στην καρδιά, προκαλώντας πόνους στο στήθος (στηθάγχη), δυσκολία στην αναπνοή και άλλα συμπτώματα στεφανιαίας νόσου ενώ η απόφραξη μιας στεφανιαίας αρτηρίας μπορεί να προκαλέσει έμφραγμα. Τα σημάδια της νόσου μπορεί να γίνουν ελάχιστα έως και καθόλου αντιληπτά στον ασθενή γι’ αυτό και θέλει ιδιαίτερη προσοχή. Πρέπει να τονίσουμε πως και σε αυτή την περίπτωση η πρόληψη μπορεί να συμβάλλει πολύ στην αποφυγή δυσάρεστων συνεπειών για την υγεία του ατόμου.
Συμπτώματα
Όταν υπάρχει στένωση των στεφανιαίων αρτηριών περιορίζεται η ποσότητα αίματος που φτάνει στην καρδιά ειδικότερα όταν αυτή λειτουργεί πιο έντονα (για παράδειγμα κατά τη διάρκεια σωματικής άσκησης). Η μειωμένη ροή αίματος ίσως αρχικά δεν προκαλέσει κάποιο σύμπτωμα. Καθώς όμως η αθηρωματική πλάκα συνεχίζει να συσσωρεύεται στις αρτηρίες είναι πιθανό να εμφανιστούν τα παρακάτω συμπτώματα:
- Πόνος στο στήθος (στηθάγχη). Μπορεί να νιώσετε πίεση ή δυσφορία στο στήθος σαν κάποιος να σας πιέζει στο σημείο. Ο πόνος εμφανίζεται συνήθως στο κέντρο ή στην αριστερή πλευρά του στήθους, ενεργοποιείται από φυσικό ή συναισθηματικό στρες και υποχωρεί λίγο μετά τη διακοπή της έντασης. Ειδικότερα στις γυναίκες αυτός ο πόνος μπορεί να είναι πολύ σύντομος και οξύς και να εντοπίζεται στην περιοχή του αυχένα, του χεριού ή της πλάτης.
- Δυσκολία στην αναπνοή. Αν η καρδιά δε μπορεί να αντλήσει αρκετό αίμα για να ανταπεξέλθει στις ανάγκες του σώματος μπορεί να εκδηλωθεί δύσπνοια ή έντονη κόπωση κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας.
- Έμφραγμα.Προκαλείται από την απόφραξη της στεφανιαίας αρτηρίας. Χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η έντονη πίεση στο στήθος και ο πόνος στο χέρι ή στον ώμο που συχνά συνοδεύονται από λαχάνιασμα και ιδρώτα.
Οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να έχουν λιγότερο χαρακτηριστικές ενδείξεις εμφράγματος όπως πόνους στον αυχένα ή στο σαγόνι. Επίσης είναι πιθανό να εκδηλώσουν συμπτώματα όπως λαχάνιασμα, κούραση και ναυτία.
Άλλες φορές πάλι το έμφραγμα δεν συνοδεύεται από ενδείξεις ή συμπτώματα.
Πότε πρέπει να επισκεφτείτε γιατρό
Η υπέρταση, η υψηλή χοληστερίνη, το κάπνισμα, ο διαβήτης, η παχυσαρκία και το οικογενειακό ιστορικό αποτελούν σοβαρούς παράγοντες κινδύνου για εκδήλωση στεφανιαίας νόσου. Επίσης επισκεφθείτε γιατρό αν νιώσετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα.
Αίτια
Η διαδικασία της αθηροσκλήρωσης
Η στεφανιαία νόσος ξεκινά με τη φθορά ή τον τραυματισμό του εσωτερικού μιας στεφανιαίας αρτηρίας που μπορεί να συμβεί ακόμα και σε παιδική ηλικία. Η φθορά αυτή μπορεί να οφείλεται σε διάφορους παράγοντες μεταξύ των οποίων:
- Υπέρταση
- Κάπνισμα
- Υψηλή χοληστερίνη
- Διαβήτης
- Καθιστική ζωή
Το αθηρωματικό υλικό (πλάκα), μαλακό και λιπώδες στην αρχή, συσσωρεύεται στο σημείο που η αρτηρία έχει φθαρεί. Με την πάροδο των ετών η αθηρωματική πλάκα γίνεται πιο συμπαγής. Αυτή η διαδικασία ονομάζεται αθηροσκλήρωση.
Παράγοντες κινδύνου
- Η ηλικία
- Το φύλο(οι άντρες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν στεφανιαία νόσο. Στις γυναίκες τα ποσοστά αυξάνονται μετά την εμμηνόπαυση)
- Το ιστορικό (οι πιθανότητες για τους άντρες αυξάνονται όταν ο πατέρας ή ο αδερφός εκδήλωσε καρδιαγγειακή νόσο πριν τα 55 ενώ για τις γυναίκες αν η μητέρα ή η αδερφή νόσησε πριν τα 65)
- Το κάπνισμα (ενεργητικό ή παθητικό)
- Η υπέρταση
- Τα υψηλά επίπεδα «κακής» χοληστερίνης (LDL)ή τα χαμηλά επίπεδα «καλής» χοληστερίνης (HDL)
- Ο διαβήτης, ειδικά ο διαβήτης τύπου 2
- Το αυξημένο βάρος και η παχυσαρκία
- Η καθιστική ζωή
- Τα υψηλά επίπεδα στρες
- Ανθυγιεινή διατροφήκαι συγκεκριμένα η υπερβολική κατανάλωση κορεσμένων και τρανς λιπαρών, αλατιού και ζάχαρης.
Συχνά οι παράγοντες κινδύνου συνυπάρχουν ή ο ένας μπορεί να πυροδοτήσει τον άλλο. Για παράδειγμα η παχυσαρκία μπορεί να προκαλέσει διαβήτη τύπου 2 και υπέρταση. Σε αντίστοιχες περιπτώσεις οι πιθανότητες εκδήλωσης στεφανιαίας νόσου αυξάνονται σημαντικά.
Κάποιες φορές ωστόσο η στεφανιαία νόσος εμφανίζεται χωρίς να συντρέχει κανείς από τους παραπάνω παράγοντες. Έτσι διεξάγονται έρευνες και για την σχέση της στεφανιαίας νόσου με τους παρακάτω ανεξάρτητους παράγοντες:
- Υπνική άπνοια
- Υψηλή ευαισθησία στη C-αντιδρώσα πρωτεΐνη (hs-CRP)
- Υψηλά επίπεδα τριγλυκεριδίων
- Υψηλά επίπεδα ομοκυστεϊνης
- Προεκλαμψία
- Χρόνια κατανάλωση αλκοόλ
- Αυτοάνοσα νοσήματα (ρευματοειδής αρθρίτιδα, ερυθηματώδης λύκος και άλλες φλεγμονώδεις καταστάσεις)
Εκδηλώσεις της στεφανιαίας νόσου:
- Στηθάγχη
- Έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Ανακοπή
- Ακανόνιστοι καρδιακοί ρυθμοί (αρρυθμία)
Πρόληψη
Ο ίδιος τρόπος ζωής που συστήνεται για τη θεραπεία της στεφανιαίας νόσου, συστήνεται και για την πρόληψη εκδήλωσής της. Γενικά ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να συμβάλλει στο να διατηρούνται οι στεφανιαίες αρτηρίες καθαρές από αθηρωματική πλάκα. Παρακάτω θα βρείτε μερικές απλές συμβουλές για να βελτιώσετε την υγεία της καρδιάς σας:
- Διακόψτε το κάπνισμα
- Κρατήστε υπο έλεγχο θέματα υγείας όπως είναι η υπέρταση, η υψηλή χοληστερίνη και ο διαβήτης
- Αθληθείτε σε τακτική βάση
- Υιοθετείστε μια διατροφή χαμηλή σε λιπαρά και αλάτι και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες
- Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα
- Μειώστε και διαχειριστείτε το άγχος σας
