Οι πέτρες στα νεφρά (νεφρικοί λίθοι, νεφρολιθίαση ή ουρολιθίαση) είναι σκληρές εναποθέσεις από μέταλλα και άλατα που σχηματίζονται μέσα στα νεφρά σας.
Η διατροφή, το υπερβολικό σωματικό βάρος, ορισμένες παθήσεις και ορισμένα συμπληρώματα ή φάρμακα είναι κάποιες από τις πολλές αιτίες της πέτρας των νεφρών. Οι πέτρες στα νεφρά μπορούν να επηρεάσουν οποιοδήποτε μέρος του ουροποιητικού σας συστήματος, από τα νεφρά έως την ουροδόχο κύστη σας. Συχνά, οι πέτρες σχηματίζονται όταν τα ούρα συμπυκνωθούν, επιτρέποντας στα μεταλλικά στοιχεία να κρυσταλλώσουν και να κολλήσουν μεταξύ τους.
Η αντιμετώπιση των λίθων στα νεφρά μπορεί να είναι αρκετά επώδυνη, αλλά οι πέτρες συνήθως δεν προκαλούν μόνιμη βλάβη εάν εντοπιστούν εγκαίρως. Ανάλογα με την περίπτωσή σας, μπορεί να μη χρειάζεστε τίποτα περισσότερο από το να παίρνετε φάρμακα για τον πόνο και να πίνετε πολύ νερό, ώστε να αποβάλλετε μια πέτρα από τα νεφρά σας. Σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα, εάν οι πέτρες εμφανιστούν στο ουροποιητικό σύστημα και σχετίζονται με ουρολοίμωξη ή προκαλέσουν επιπλοκές, τότε μπορεί να χρειαστείτε χειρουργική επέμβαση.
Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει προληπτική θεραπεία για να μειώσετε τον κίνδυνο υποτροπιάζουσας πέτρας στα νεφρά, εάν υπάρχει αυξημένος κίνδυνος να τις εμφανίσετε ξανά.
Συμπτώματα
Μια πέτρα στα νεφρά συνήθως δεν προκαλεί συμπτώματα έως ότου μετακινηθεί μέσα στο νεφρό σας ή περάσει στους ουρητήρες σας, δηλαδή τους σωλήνες που συνδέουν τα νεφρά με την ουροδόχο κύστη. Εάν συσσωρευτεί στους ουρητήρες, μπορεί να εμποδίσει τη ροή των ούρων και να προκαλέσει πρήξιμο των νεφρών, κάτι που μπορεί να είναι αρκετά επώδυνο. Σε αυτό το σημείο, μπορεί να αντιμετωπίσετε ενδείξεις και συμπτώματα όπως:
- Σοβαρός, έντονος πόνος στο πλάι και στην πλάτη, κάτω από τα πλευρά
- Πόνος που εντείνεται στην κάτω κοιλιακή και στη βουβωνική χώρα
- Πόνος που κυμαίνεται σε ένταση
- Πόνος ή αίσθημα καψίματος κατά την ούρηση
Άλλα συμπτώματα είναι:
- Ροζ, κόκκινα ή καφέ ούρα
- Θολά ή έντονης οσμής ούρα
- Επίμονη ανάγκη ούρησης, συχνότερα από το συνηθισμένο ή ούρηση σε μικρές ποσότητες
- Ναυτία και έμετος
- Πυρετός και ρίγη εάν υπάρχει λοίμωξη
Ο πόνος που προκαλείται από μια πέτρα στα νεφρά μπορεί να αλλάξει, δηλαδή να εντοπιστεί σε άλλο σημείο ή να αυξηθεί σε ένταση, καθώς η πέτρα κινείται μέσω του ουροποιητικού συστήματος.
Πότε να επισκεφθείτε τον γιατρό σας
Κλείστε ραντεβού με το γιατρό σας εάν έχετε ενδείξεις και συμπτώματα που σας ανησυχούν.
Ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια εάν αντιμετωπίσετε:
- Πόνο τόσο σοβαρό που δεν μπορείτε να σταθείτε ακίνητοι ή να βρείτε μια βολική στάση
- Πόνο που συνοδεύεται από ναυτία και έμετο
- Πόνο που συνοδεύεται από πυρετό και ρίγη
- Αίμα στα ούρα σας
- Δυσκολία στην ούρηση
Αιτίες
Οι πέτρες στα νεφρά πολλές φορές δεν εμφανίζονται λόγω κάποιας συγκεκριμένης αιτίας, αν και διάφοροι παράγοντες μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο.
Οι πέτρες στα νεφρά σχηματίζονται όταν τα ούρα σας περιέχουν περισσότερες ουσίες που σχηματίζουν κρυστάλλους -όπως ασβέστιο, οξαλικό και ουρικό οξύ- απ’ ότι μπορεί να αραιώσει το υγρό των ούρων σας. Ταυτόχρονα, τα ούρα σας μπορεί να στερούνται ουσιών που εμποδίζουν τους κρυστάλλους να κολλήσουν, δημιουργώντας ένα ιδανικό περιβάλλον για το σχηματισμό πέτρας στα νεφρά.
Τύποι πέτρας στα νεφρά
Γνωρίζοντας τον τύπο της πέτρας στα νεφρά σας, μπορεί να προσδιοριστεί καλύτερα τόσο η αιτίας εμφάνισής της και όσο και ο τρόπος με τον οποίο θα ελαττωθεί ο κίνδυνος να εμφανίσετε περισσότερες πέτρες στα νεφρά. Εάν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να κρατήσετε την πέτρα από τα νεφρά σας όταν την αποβάλλετε, ώστε να μπορείτε να τη δείξετε στον γιατρό σας για ανάλυση.
Οι τύποι πέτρας των νεφρών περιλαμβάνουν:
- Πέτρες ασβεστίου. Οι περισσότερες πέτρες στα νεφρά είναι πέτρες ασβεστίου, συνήθως με τη μορφή οξαλικού ασβεστίου. Το οξαλικό είναι μια ουσία που παράγεται καθημερινά από το συκώτι σας ή απορροφάται από τη διατροφή σας. Ορισμένα φρούτα και λαχανικά, καθώς και ξηροί καρποί και σοκολάτα, έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε οξαλικά.
Διαιτητικοί παράγοντες, υψηλές δόσεις βιταμίνης D, χειρουργική επέμβαση στο έντερο και διάφορες μεταβολικές διαταραχές ενδέχεται να αυξήσουν τη συγκέντρωση ασβεστίου ή οξαλικού στα ούρα.
Οι πέτρες ασβεστίου μπορούν επίσης να εμφανιστούν με τη μορφή φωσφορικού ασβεστίου. Αυτός ο τύπος πέτρας είναι πιο συχνός σε παθήσεις του μεταβολισμού, όπως η νεφρική σωληνοειδής οξέωση.
- Πέτρες από στρουβίτη. Οι πέτρες από στρουβίτη σχηματίζονται ως απόκριση σε κάποια λοίμωξη του ουροποιητικού συστήματος. Αυτές οι πέτρες μπορεί να αναπτυχθούν γρήγορα και να γίνουν αρκετά μεγάλες, μερικές φορές με λίγα συμπτώματα ή μικρές ενδείξεις.
- Πέτρες ουρικού οξέος. Οι πέτρες ουρικού οξέος σχηματίζονται σε άτομα που χάνουν πάρα πολύ υγρό λόγω χρόνιας διάρροιας ή δυσαπορρόφησης, σε άτομα που ακολουθούν δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε πρωτεΐνες, καθώς και σε άτομα που έχουν διαβήτη ή μεταβολικό σύνδρομο. Ορισμένοι γενετικοί παράγοντες αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας ουρικού οξέος.
- Πέτρες κυστίνης. Αυτές οι πέτρες σχηματίζονται σε άτομα με κληρονομική διαταραχή που ονομάζεται κυστινουρία και προκαλεί στα νεφρά την έκκριση μεγάλης ποσότητας από ένα συγκεκριμένο αμινοξύ.
Παράγοντες κινδύνου
Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης πετρών στα νεφρά είναι:
- Οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό. Εάν κάποιος στην οικογένειά σας είχε πέτρες στα νεφρά, είναι πιθανότερο να τις εμφανίσετε κι εσείς. Εάν είχατε ήδη μία ή περισσότερες πέτρες στα νεφρά, διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης άλλης.
- Αφυδάτωση. Με το να μην πίνετε αρκετό νερό κάθε μέρα αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης πέτρας στα νεφρά. Άτομα που ζουν σε ζεστά, ξηρά κλίματα και εκείνα που ιδρώνουν πολύ ενδέχεται να διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλους.
- Ορισμένες δίαιτες. Η κατανάλωση μιας διατροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, νάτριο (αλάτι) και ζάχαρη μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο ορισμένων τύπων πέτρας στα νεφρά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για μια δίαιτα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο, αφού η υπερβολική ποσότητα αλατιού στη διατροφή σας αυξάνει την ποσότητα ασβεστίου που πρέπει τα νεφρά σας να φιλτράρουν, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στα νεφρά.
- Παχυσαρκία. Ο υψηλός δείκτης μάζας σώματος (ΔΜΣ), το μεγάλο μέγεθος της μέσης και η αύξηση βάρους έχουν συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο πέτρας στα νεφρά.
- Πεπτικές ασθένειες και χειρουργική επέμβαση. Η επέμβαση γαστρικής παράκαμψης, η φλεγμονώδης νόσος του εντέρου ή η χρόνια διάρροια ενδέχεται να προκαλέσουν αλλαγές στην πεπτική διαδικασία, που επηρεάζει την απορρόφηση ασβεστίου και νερού, αυξάνοντας τις ποσότητες ουσιών που σχηματίζουν πέτρα στα ούρα σας.
- Άλλες ιατρικές παθήσεις, όπως η νεφρική σωληνοειδής οξέωση, η κυστινουρία, ο υπερπαραθυρεοειδισμός και οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος ενδέχεται επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στα νεφρά.
- Ορισμένα συμπληρώματα και φάρμακα, όπως βιταμίνη C, συμπληρώματα διατροφής, καθαρτικά (όταν χρησιμοποιούνται χωρίς μέτρο), αντιόξινα με βάση το ασβέστιο και ορισμένα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία ημικρανιών ή κατάθλιψης, αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης πέτρας στα νεφρά.
