Εκτός από τα γνωσιακά συμπτώματα (π.χ. διαταραχές στη μνήμη), οι ασθενείς με άνοια παρουσιάζουν και μη γνωσιακή συμπτωματολογία, όπως διαταραχές στη συμπεριφορά αλλά και ψυχιατρικά συμπτώματα, προκαλώντας συχνά επιπλέον αναστάτωση στο περιβάλλον τους.
Αν προβληματίζεστε για τη συμπεριφορά κάποιου συγγενή σας, που πάσχει από νόσο Alzheimer, πρέπει να γνωρίζετε ότι αυτές οι σοβαρές αλλαγές οφείλονται στην πάθησή του και δεν ευθύνεται ο ίδιος.
Όπως εξηγεί ο Ψυχίατρος Αντώνης Μούγιας-Επιστημονικά υπεύθυνος του Οργανισμού Φροντίδας Ηλικιωμένων «ο Νέστωρ», οι διαταραχές της συμπεριφοράς είναι πολύ συχνές στη νόσο του Alzheimer, με το 95% των ασθενών να παρουσιάζουν τουλάχιστον μια από αυτές.
Οι διαταραχές συμπεριφοράς των ανοϊκών ασθενών, έχει διαπιστωθεί ότι είναι σημαντικός παράγοντα επιβάρυνσης των φροντιστών, αποτελούν το σημαντικότερο παράγοντα ιδρυματοποίησης των ασθενών, επιδεινώνουν τις γνωστικές λειτουργίες, οδηγούν σε αύξηση του κόστους της νόσου και στη χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων
Οι «περίεργες» αλλαγές
Οι ασθενείς με Alzheimer μπορεί να παρουσιάζουν:
- Επαναληπτική συμπεριφορά
- Υπερβολικό δέσιμο με την ιδιοκτησία και το χρήμα (ανασφάλεια)
- Περιπλάνηση και τάσεις φυγής
- Απάθεια, αδιαφορία (πρόκειται για το πιο συχνό σύμπτωμα)
- Κατάθλιψη και άγχος
- Παραληρητικές ιδέες, όπως το να μην αναγνωρίζουν το σπίτι τους
- Ψευδαισθήσεις, συνήθως οπτικές (βλέπουν ανθρώπους ή πράγματα στο σπίτι, χωρίς να υπάρχουν στην πραγματικότητα.
- Επιθετικότητα με λόγια ή πιο σπάνια με πράξεις.
- Διαταραχές ύπνου και όρεξης
Τι μπορείτε να κάνετε
Η θεραπεία των συμπτωμάτων συμπεριφοράς, στο πλαίσιο της άνοιας, πρέπει πάντα να είναι αρχικά μη φαρμακευτική. Οι μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις στην άνοια δεν αποτελούν απλά συμπληρωματική θεραπεία αλλά είναι θεραπεία εκλογής. Χωρίζονται σε αυτές που απευθύνονται στους ίδιους τους ασθενείς, σε αυτές που απευθύνονται στους φροντιστές των ασθενών ή και στους δύο. Προσφέρονται από εξειδικευμένα κέντρα, τα οποία ευτυχώς είναι πια αρκετά στη χώρα μας, αλλά και σε ΚΑΠΗ και δημοτικά ιατρεία, ολοένα και πιο συχνά τελευταία. Παραδείγματα μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων αποτελούν: η εργοθεραπεία, η άσκηση, η εκπαίδευση πάνω στη νόσο, η μουσικοθεραπεία και η χρήση κατοικίδιων ζώων.
Σημαντική είναι η ενημέρωση των φροντιστών πάνω στην άνοια και σε τρόπους αντιμετώπισης των συμπεριφορικών προβλημάτων των ασθενών. Με κατάλληλους χειρισμούς (αλλαγή θέματος συζήτησης, αποφυγή φωνών, έντασης και διορθώσεων στους ασθενείς, περπάτημα, ενασχόληση με ευχάριστες δραστηριότητες, βελτίωση στον τρόπο επικοινωνίας με τον ασθενή), η πλειοψηφία των διαταραχών συμπεριφοράς υποχωρεί.
Σε περίπτωση που οι διαταραχές συμπεριφοράς δεν υποχωρούν και υπάρχει κίνδυνος για τον ίδιο τον ασθενή ή τους συγγενείς του, η φαρμακευτική αγωγή μπορεί να φανεί χρήσιμη. Φάρμακα όπως τα αντιψυχωτικά, σε χαμηλές δόσεις, μερικές φορές βοηθούν. Λόγω των σοβαρών παρενεργειών αυτών των φαρμάκων πρέπει η χρήση τους να γίνεται με προσοχή και μόνο όταν έχει προηγηθεί προσπάθεια εφαρμογής μη φαρμακευτικών παρεμβάσεων.
