Η σκλήρυνση κατά πλάκας (πολλαπλή σκλήρυνση) είναι μια δυνητικά ανασταλτική ασθένεια του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού (κεντρικό νευρικό σύστημα).
Στη σκλήρυνση κατά πλάκας, το ανοσοποιητικό σύστημα προσβάλλει το προστατευτικό περίβλημα (μυελίνη) που καλύπτει τις νευρικές ίνες και προκαλεί προβλήματα επικοινωνίας μεταξύ του εγκεφάλου και του υπόλοιπου σώματός σας. Ως αποτέλεσμα, η ασθένεια μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη ή επιδείνωση των νεύρων.
Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας ποικίλλουν και εξαρτώνται από την ποσότητα των νευρικών βλαβών, αλλά και από τα νεύρα που επηρεάζονται. Μερικά άτομα με σοβαρή σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να χάσουν την ικανότητα να περπατούν χωρίς βοήθεια ή και καθόλου, ενώ άλλοι μπορεί να βιώσουν μεγάλες περιόδους ύφεσης χωρίς νέα συμπτώματα.
Δεν υπάρχει θεραπεία για τη σκλήρυνση κατά πλάκας. Ωστόσο, οι αγωγές μπορούν να βοηθήσουν στην επιτάχυνση της ανάκαμψης, να βελτιώσουν την πορεία της νόσου και να απαλύνουν τα συμπτώματα.
Συμπτώματα
Οι ενδείξεις και τα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης διαφέρουν πολύ από άτομο σε άτομο, αλλά και κατά τη διάρκεια της νόσου ανάλογα με τη θέση των προσβεβλημένων νευρικών ινών. Τα συμπτώματα που σχετίζονται με την κίνηση είναι:
- Μούδιασμα ή αδυναμία σε ένα ή περισσότερα άκρα που εμφανίζεται συνήθως στη μία πλευρά του σώματός σας ή στα πόδια και τον κορμό σας
- Αίσθηση ηλεκτροπληξίας που εμφανίζεται με ορισμένες κινήσεις του λαιμού, ειδικά κάμψη του λαιμού προς τα εμπρός (σημείο Lhermitte)
- Τρεμούλιασμα, έλλειψη συντονισμού ή ασταθές βάδισμα
Κοινά συμπτώματα της ΣΚΠ είναι και τα προβλήματα με την όραση όπως:
- Μερική ή ολική απώλεια της όρασης, συνήθως σε ένα μάτι τη φορά, με πόνο κατά την κίνηση των ματιών
- Παρατεταμένη διπλή όραση
- Θολή όραση
Τα συμπτώματα πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνουν επίσης:
- Δυσκολία στην ομιλία
- Κόπωση
- Ζάλη
- Μυρμήγκιασμα ή πόνος σε μέρη του σώματός σας
- Προβλήματα με τη σεξουαλική λειτουργία, τη λειτουργία του εντέρου ή της ουροδόχου κύστης
Πότε να επισκεφθείτε τον γιατρό σας
Επισκεφθείτε έναν γιατρό εάν εμφανίσετε οποιοδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα για άγνωστους λόγους.
Πορεία ασθένειας
Τα περισσότερα άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας πάσχουν από υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα ΣΚΠ. Βιώνουν περιόδους νέων συμπτωμάτων ή υποτροπών που αναπτύσσονται σε ημέρες ή εβδομάδες και συνήθως βελτιώνονται σε ένα βαθμό ή πλήρως. Αυτές οι υποτροπές ακολουθούνται από περιόδους ύφεσης της νόσου που μπορούν να διαρκέσουν μήνες ή και χρόνια.
Μικρές αυξήσεις της θερμοκρασίας του σώματος μπορούν προσωρινά να επιδεινώσουν τα συμπτώματα της σκλήρυνσης κατά πλάκας, αλλά αυτά δεν θεωρούνται υποτροπές της ασθένειας.
Τουλάχιστον το 50% των ασθενών με ΣΚΠ υποτροπιάζουσας-διαλείπουσας μορφής αναπτύσσουν τελικά μια σταθερή εξέλιξη των συμπτωμάτων, με ή χωρίς περιόδους ύφεσης, εντός 10 έως 20 ετών από την έναρξη της νόσου. Αυτό είναι γνωστό ως δευτερογενής-προοδευτική ΣΚΠ.
Η επιδείνωση των συμπτωμάτων περιλαμβάνει συνήθως προβλήματα με την κινητικότητα και το βάδισμα, ενώ το ποσοστό εξέλιξης της νόσου ποικίλλει σημαντικά μεταξύ των ατόμων με δευτερογενή-προοδευτική σκλήρυνση κατά πλάκας.
Μερικά άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας εμφανίζουν σταθερή εξέλιξη συμπτωμάτων, χωρίς υποτροπές, γνωστή ως πρωτογενής-προοδευτική σκλήρυνση κατά πλάκας.
Αιτίες
Η αιτία της σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι άγνωστη. Θεωρείται αυτοάνοση ασθένεια στην οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού επιτίθεται στους δικούς του ιστούς. Στην περίπτωση της σκλήρυνσης κατά πλάκας, αυτή η δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος καταστρέφει την λιπαρή ουσία που επικαλύπτει και προστατεύει τις νευρικές ίνες στον εγκέφαλο και στο νωτιαίο μυελό (μυελίνη).
Η μυελίνη μπορεί να συγκριθεί με το μονωτικό επίχρισμα στα ηλεκτρικά καλώδια. Όταν η προστατευτική μυελίνη έχει υποστεί βλάβη και η νευρική ίνα εκτίθεται, τότε τα μηνύματα που ταξιδεύουν κατά μήκος αυτής της νευρικής ίνας ενδέχεται να επιβραδυνθούν ή να μπλοκαριστούν.
Δεν είναι σαφές γιατί η σκλήρυνση κατά πλάκας αναπτύσσεται σε ορισμένους ανθρώπους και δεν εμφανίζεται σε άλλους. Ένας συνδυασμός γενετικής και περιβαλλοντικών παραγόντων φαίνεται να είναι υπεύθυνος.
Παράγοντες κινδύνου
Παράγοντες που μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας είναι:
- Ηλικία. Η σκλήρυνση κατά πλάκας μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως εμφανίζεται περίπου στα 20 έως τα 40 έτη. Ωστόσο, νεότεροι και μεγαλύτεροι αυτών των ηλικιών μπορούν επίσης να την εμφανίσουν.
- Φύλο. Οι γυναίκες έχουν δύο ή τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα σκλήρυνση κατά πλάκας απ? ότι οι άνδρες.
- Οικογενειακό ιστορικό. Εάν κάποιος από τους γονείς ή τα αδέλφια σας είχε σκλήρυνση κατά πλάκας, διατρέχετε μεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης της νόσου.
- Ορισμένες λοιμώξεις. Μια ποικιλία ιών έχει συνδεθεί με τη ΣΚΜ, συμπεριλαμβανομένου του Epstein-Barr, του ιού που προκαλεί λοιμώδη μονοπυρήνωση.
- Κλίμα. Η σκλήρυνση κατά πλάκας είναι πολύ πιο συχνή σε χώρες με εύκρατα κλίματα, όπως ο Καναδάς, οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Νέα Ζηλανδία, η νοτιοανατολική Αυστραλία και η Ευρώπη.
- Βιταμίνη D. Η ύπαρξη χαμηλών επιπέδων βιταμίνης D και η χαμηλή έκθεση στο ηλιακό φως σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο σκλήρυνσης κατά πλάκας.
- Ορισμένες αυτοάνοσες ασθένειες. Έχετε έναν ελαφρώς υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης σκλήρυνσης κατά πλάκας, εάν έχετε νοσήσει από άλλες αυτοάνοσες διαταραχές, όπως πάθηση θυρεοειδούς, κακοήθη αναιμία, ψωρίαση, διαβήτη τύπου 1 ή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου.
- Κάπνισμα. Οι καπνιστές που βιώνουν ένα αρχικό σύμπτωμα που μπορεί να σηματοδοτεί σκλήρυνση κατά πλάκας είναι πιο πιθανό να αναπτύξουν ένα δεύτερο σύμπτωμα που επιβεβαιώνει την υποτροπιάζουσα-διαλείπουσα σκλήρυνση απ? ότι οι μη καπνιστές.
Επιπλοκές
Άτομα με σκλήρυνση κατά πλάκας ενδέχεται επίσης να αναπτύξουν:
- Μυϊκή δυσκαμψία ή σπασμούς
- Παράλυση, συνήθως στα πόδια
- Προβλήματα με την κύστη, το έντερο ή τη σεξουαλική λειτουργία
- Αλλαγές στη λειτουργία του εγκεφάλου, όπως να ξεχνούν πράγματα ή αλλαγές στη διάθεση
- Κατάθλιψη
- Επιληψία
