Ο διαβήτης είναι μία μεταβολική διαταραχή κατά την οποία δεν παράγεται η ινσουλίνη μια ορμόνη που είναι απαραίτητη για την ισορροπία των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Τα κύτταρα του οργανισμού μας έχουν ανάγκη από σάκχαρο ως πηγή ενέργειας. Για να την εξασφαλίσει το πεπτικό σύστημα διασπά τις τροφές σε σάκχαρα, δηλαδή, γλυκόζη, η οποία εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος και έπειτα φτάνει στα κύτταρα (όταν λ.χ. καταναλώνουμε υδατάνθρακες, όπως π.χ. μακαρόνια ή πατάτες, το πεπτικό σύστημα τους μετατρέπει σε σάκχαρα). Όλη αυτή η διαδικασία χρειάζεται την ινσουλίνη, μία ορμόνη που παράγεται από το πάγκρεας και εμπλέκεται στον μεταβολισμό του σακχάρου.
Η ινσουλίνη αναχαιτίζει την υπερβολική αύξηση των επιπέδων σακχάρου στην κυκλοφορία του αίματος κατευθύνοντας το στο ήπαρ και τα κύτταρα. Στους διαβητικούς, ωστόσο, δεν παράγεται η απαιτούμενη ινσουλίνη για τη διάσπαση των σακχάρων με αποτέλεσμα τα κύτταρα του οργανισμού τους να μην απορροφήσουν την απαραίτητη ποσότητα γλυκόζης. Έτσι, αρχίζει να κυκλοφορεί στο αίμα υψηλότερη ποσότητα γλυκόζης. Όταν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα εκδηλώνονται σε υψηλά επίπεδα, εκδηλώνεται ο διαβήτης.
Ο διαβήτης μπορεί να προκαλέσει διάφορες επιπλοκές και προβλήματα, όπως λ.χ. στα νεφρά, τα άκρα, το καρδιαγγειακό και το νευρικό σύστημα αλλά και στο κυκλοφορικό.
Οι τύποι
Υπάρχουν δύο μορφές διαβήτη, ο διαβήτης Τύπου Ι, ή ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης και ο διαβήτης Τύπου ΙΙ, που είναι μη ινσουλινοεξαρτώμενος.
Διαβήτης Τύπου Ι
Πρόκειται για ένα αυτοάνοσο νόσημα κατά το οποίο τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στρέφονται εναντίον του ίδιου του οργανισμού. Στον διαβήτη τύπου Ι πιο συγκεκριμένα ο οργανισμός καταστρέφει κύτταρα του παγκρέατος, με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η παραγωγή της ινσουλίνης. Ο συγκεκριμένος τύπος διαβήτη προσβάλλει συνήθως παιδιά, έφηβους και νέους.
Διαβήτης Τύπου ΙΙ
Ο διαβήτης Τύπου ΙΙ, ή μη ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης, εμφανίζεται συνήθως μετά την ηλικία των 40 ετών. Το 85% και άνω των διαβητικών πάσχουν από διαβήτη Τύπου ΙΙ. Εμφανίζεται, όταν υπάρξει διαταραχή του ρυθμού έκκρισης ινσουλίνης και έτσι δεν εκκρίνεται επαρκής ποσότητα ή όταν έχουμε μειωμένη επίδραση της ινσουλίνης στα κύτταρα μια κατάσταση που λέγεται ινσουλινοαντίσταση.
Οι αιτίες
Οι ακριβείς αιτίες που προκαλούν το διαβήτη Τύπου Ι δεν είναι γνωστές στις λεπτομέρειές τους. Οι επιστήμονες θεωρούν ότι για την εκδήλωση του ευθύνεται πιθανότατα η κληρονομικότητα. Αν, για παράδειγμα, έχετε στην οικογένεια έναν πανομοιότυπο δίδυμο με διαβήτη, οι πιθανότητες να εκδηλώσετε και εσείς τη νόσο κυμαίνονται στο 50%. Επιπλέον, οι ειδικοί θεωρούν ότι ορισμένοι ιοί, όπως αυτός της ερυθράς ή της παρωτίτιδας μπορεί να πυροδοτήσουν τον διαβήτη.
Σε ό, τι αφορά στον διαβήτη τύπου ΙΙ σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του παίζει το οικογενειακό ιστορικό διαβήτη Τύπου ΙΙ, η μη ισορροπημένη διατροφή και η παχυσαρκία, αφού το μεγαλύτερο των διαβητικών είναι παχύσαρκοι (σύμφωνα με έρευνες κινδυνεύουν περισσότερο όσοι έχουν αυξημένο κοιλιακό λίπος). Τέλος, ο καθιστικός τρόπος ζωής αποτελεί και αυτός έναν παράγοντα κινδύνου που αυξάνει τις πιθανότητες να εκδηλώσετε διαβήτη.
Συμπτώματα:
Επειδή ο διαβήτης συχνά εξελίσσεται σιωπηλά και σταδιακά είναι πιθανό να εμφανίσει λίγα, να μην εμφανίσει καθόλου συμπτώματα (κυρίως ο διαβήτης τύπου ΙΙ) ή τα συμπτώματα να εκδηλωθούν αιφνιδίως όταν η νόσος έχει ήδη προχωρήσει. Σε κάθε περίπτωση στα συμπτώματα κυρίως περιλαμβάνονται
*Αυξημένο αίσθημα δίψας
* Συχνή διούρηση ή επιτακτική ανάγκη για διούρηση
* Διαταραχές της όρεξης
* Αίσθημα κόπωσης
* Προβλήματα όρασης
* Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Συμβουλευτείτε οπωσδήποτε γιατρό, αν έχετε κάποιο από τα παραπάνω συμπτώματα ή αν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα είναι πάνω από 200 mg/dl. Επειδή, ωστόσο, ο διαβήτης Τύπου ΙΙ, όπως προαναφέραμε, δεν εκδηλώνει συμπτώματα είναι απαραίτητες εξετάσεις σακχάρου καθ? υπόδειξη του γιατρού σας.
Η αντιμετώπιση και ο έλεγχος του διαβήτη
Σήμερα, ο διαβήτης Τύπου Ι μπορεί να ελεγχθεί επαρκώς και έτσι οι διαβητικοί να ζουν μια φυσιολογική ζωή, αρκεί να ρυθμίζουν τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα τους με ενέσεις ινσουλίνης σύμφωνα με τις υποδείξεις του γιατρού. Επίσης είναι χρήσιμη και η αλλαγή του τρόπου ζωής με την υιοθέτηση πιο υγιεινών διατροφικών επιλογών στο πλαίσιο της μεσογειακής διατροφής και την ένταξη της άσκησης στην καθημερινότητά τους.
Η ΠΡΟΛΗΨΗ
* Ακολουθείτε μια ισορροπημένη διατροφή -κατά προτίμηση μεσογειακή- πλούσια σε ψάρια, λαδερά, όσπρια, δημητριακά ολικής άλεσης και καλά λιπαρά, όπως είναι το ελαιόλαδο. Η διατροφή σας θα πρέπει να αποτελείται από υδατάνθρακες (50%), πρωτεΐνες (15-20%) και λιπαρά (20-30%).
* Περιορίστε το αλάτι και το αλκοόλ
*Διακόψτε το κάπνισμα.
* Αν είσαστε υπέρβαροι, θα πρέπει να χάσετε βάρος ώστε να επανέλθετε στο φυσιολογικό.
* Αν έχετε αυξημένο άγχος θα πρέπει να το ελέγχετε με τεχνικές χαλάρωσης. Αν δεν τα καταφέρετε μόνοι σας απευθυνθείτε σε ειδικό.
* Τέλος, για να προλάβετε τον διαβήτη τύπου Ι εντάξτε κάποιο πρόγραμμα τακτικής άσκησης, καθώς η άσκηση συμβάλει στην πρόληψη του συγκεκριμένου τύπου διαβήτη.
*Ακόμη και αν έχετε κληρονομικό ιστορικό διαβήτη τύπου II, μπορείτε να επιβραδύνετε την εκδήλωση της νόσου ή και να την αποτρέψετε τελείως υιοθετώντας τις παραπάνω συμβουλές. Αν τελικά δεν καταφέρετε να την προλάβετε και πάλι θα πρέπει, παράλληλα με την αγωγή που θα σας συστήσει ο γιατρός, να υιοθετήσετε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Διάγνωση και προληπτικός έλεγχος:
Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 πολλές φορές εμφανίζονται ξαφνικά και αυτός είναι ο λόγος που καθίσταται απαραίτητος ό έλεγχος των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Επειδή, ωστόσο, μπορεί να μην εκδηλώνονται καθόλου συμπτώματα, η Αμερικανική Ένωση Διαβήτη (ADA) δίνει συγκεκριμένες οδηγίες για το ποιοι πρέπει να ελέγχουν το σάκχαρό τους. Συγκεκριμένα συνιστά στα ακόλουθα άτομα να ελεγχθούν για διαβήτη:
*Κάποιος έχει δείκτη μάζας σώματος μεγαλύτερο από 25, ανεξάρτητα από την ηλικία του.
*Άτομα που έχουν επιπρόσθετους παράγοντες κινδύνου, όπως υψηλή αρτηριακή πίεση, υψηλά επίπεδα χοληστερόλης, ακολουθούν καθιστικό τρόπο ζωής, έχουν ιστορικό συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ή καρδιακών παθήσεων ή έχουν στενό συγγενή με διαβήτη.
*Συνιστάται, επίσης, σε οποιοδήποτε άτομο ηλικίας άνω των 45 ετών να κάνει έναν αρχικό έλεγχο σακχάρου στο αίμα και, στη συνέχεια, εάν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά, να υποβάλλεται σε έλεγχο κάθε τρία χρόνια.
*Οι γυναίκες που είχαν εκδηλώσει διαβήτη κύησης συνιστάται να υποβάλλονται σε έλεγχο για διαβήτη κάθε τρία χρόνια.
*Όποιος έχει διαγνωστεί με προδιαβήτη, μια κατάσταση που θεωρείται πρόδρομος του διαβήτη, προτείνεται να ελέγχει το σάκχαρό του κάθε χρόνο.
ΟΙ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ
Τυχαία μέτρηση σακχάρου στο αίμα
Με τη συγκεκριμένη εξέταση ελέγχετε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας χωρίς να έχετε αποκλείσει το φαγητό πριν απ? αυτή. Αν ξεπερνούν τα 200 mg/dl είναι πολύ πιθανό να έχετε διαβήτη ειδικά στην περίπτωση που εμφανίζετε κάποια από τα συμπτώματα που προαναφέραμε.
Μέτρηση σακχάρου νηστείας
Και πάλι στην εξέταση αυτή μετράμε τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, αλλά χωρίς να έχει προηγηθεί φαγητό ή ποτό για περίπου 8 ώρες πριν από την αιμοληψία. Τα φυσιολογικά επίπεδα γλυκόζης νηστείας είναι 110 mg/dl, ενώ στην περίπτωση που έχετε πάνω από 126 είναι πολύ πιθανό να έχετε διαβήτη.
Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη
Μια ακόμη εξέταση που χρησιμοποιείται για τη διάγνωση του διαβήτη είναι εκείνη της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης. Η εν λόγω εξέταση χρησιμοποιείται και μετά τη διάγνωση του διαβήτη για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της νόσου . Η αιμοσφαιρίνη είναι πρωτεΐνη που μεταφέρει το οξυγόνο στα ερυθρά αιμοσφαίρια και όταν ενώνεται με την γλυκόζη του αίματος, παράγεται η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη που στους υγιείς κυμαίνεται γύρω στο 5% (4.8-5.9%). Αποτελεί έναν χρήσιμο δείκτη καθώς δεν επηρεάζεται από την κατανάλωση φαγητού ή ποτού και αποτυπώνει τα επίπεδα σακχάρου του αίματος τους τελευταίους δύο μήνες περίπου.
