Η αλλεργία προκαλείται όταν ένα αλλεργιογόνο εισέλθει στον οργανισμό και ενωθεί, με τα ειδικά για αυτό το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο, αντισώματα.
Ποια είναι τα συνηθέστερα αλλεργιογόνα και με ποιον τρόπο εισέρχονται στον οργανισμό μας και προκαλούν αλλεργική αντίδραση; Μας απαντά ο Γεώργιος Λούρμπας, Ειδικός Αλλεργιολόγος ενηλίκων και παιδιών.
Αλλεργία σημαίνει «λάθος δράση» του οργανισμού. Αρχικά, πριν αναπτυχθεί η αλλεργία, προηγείται πάντα η λεγόμενη φάση ευαισθητοποίησης σε ένα αλλεργιογόνο. Ευαισθητοποίηση ονομάζουμε τη διαδικασία κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπινου οργανισμού έρχεται σε επαφή με ένα αλλεργιογόνο το οποίο φυσιολογικά υπάρχει στο περιβάλλον και, αντί να το αγνοήσει όπως θα ήταν το σωστό, ενεργοποιεί μια διαδικασία για την παραγωγή ειδικών αντισωμάτων για να εξουδετερώσουν το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο.
Τα αλλεργιογόνα δεν είναι επιβλαβή για όλους τους ανθρώπους αλλά μόνο για αυτούς που έχουν τα κατάλληλα αντισώματα, τις ειδικές αυτές πρωτεΐνες του ανοσοποιητικού συστήματος που είναι υπεύθυνα για την άμυνα του οργανισμού. Το κάθε αλλεργιογόνο ταιριάζει με ένα αντίσωμα στους αλλεργικούς ασθενείς όπως το κλειδί σε μια κλειδαριά και είναι ικανό να «ξεκλειδώσει» και να ξεκινήσει μια αλλεργική αντίδραση.
Η είσοδος των αλλεργιογόνων στον οργανισμό μπορεί να πραγματοποιηθεί με ένεση (π.χ. φαρμάκου), νυγμό (π.χ. τσίμπημα μέλισσας – σφήκας), από το αναπνευστικό σύστημα με την εισπνοή ( π.χ. αλλεργιογόνα της ατμόσφαιρας όπως γύρεις, σκόνη, επιθήλια ζώων κτλ.), από το πεπτικό σύστημα με την κατάποση (π.χ. αυγό, ψάρι), από το δέρμα, όταν η επιφάνεια του παρουσιάζει φθορές όπως στο έκζεμα – ατοπική δερματίτιδα. Κατανοούμε πλέον πως ακόμη και μια απλή δερματίτιδα μπορεί να είναι η πύλη εισόδου ενός αλλεργιογόνου στον οργανισμό.
Ο τρόπος που εκδηλώνεται η αλλεργία είναι διαφορετικός για κάθε αλλεργιογόνο και για κάθε ασθενή ενώ τα συμπτώματα μπορεί να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου και η αλλεργία να εκδηλώνεται με σοβαρότερη συμπτωματολογία σε κάθε επόμενη έκθεση στο αλλεργιογόνο.
Τα αλλεργιογόνα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:
- Αεροαλλεργιογόνα, δηλαδή τα αλλεργιογόνα που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα και που προκαλούν αναπνευστικές αλλεργίες όταν εισπνέονται, όπως στην περίπτωση της αλλεργικής ρινίτιδας, του αλλεργικού άσθματος και της αλλεργικής επιπεφυκίτιδας. Αυτά μπορεί να είναι:
-γύρεις φυτών – δέντρων (περδικάκι, γρασίδια, ανθός ελιάς είναι τα πιο συνηθισμένα)
-ακάρεα οικιακής σκόνης ή αποθηκών
-σπόριαμυκήτων (Alternaria, Aspergillos, Cladosporium)
-επιθήλια ζώων κυρίως γάτας, σκύλου
Ανάλογα με τη χρονική διάρκεια που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα, τα αεροαλλεργιογόνα, μπορεί να είναι:
–Εποχικά δηλαδή να βρίσκονται στο περιβάλλον συγκεκριμένες περιόδους οπότε και τα συμπτώματα θα προκαλούνται μόνο αυτή τη συγκεκριμένη εποχή – περίοδο.
– Ολοετή δηλαδή ανευρίσκονται στο περιβάλλον όλο το χρόνο ή τουλάχιστον το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα του έτους οπότε και τα συμπτώματα παρουσιάζονται όλο το έτος.
2. Τα τροφικά αλλεργιογόνα, τα οποία μετά την κατάποση τους προκαλούν τις τροφικές αλλεργίες.
3. Τα φαρμακευτικά αλλεργιογόνα (αντιβιοτικά, ασπιρίνη, Μη Στεροειδή ΑντιΦλεγμονώδη, παυσίπονα, αναισθητικά, ινσουλίνη, βιολογικοί παράγοντες, σκιαγραφικές ουσίες) που προκαλούν τις φαρμακευτικές αλλεργίες.
4. Τα αλλεργιογόνα του δηλητηρίου υμενοπτέρων εντόμων (μέλισσας και σφήκας) που προκαλούν την αλλεργία στα έντομα αυτά.
5. Τα αλλεργιογόνα του latex, καλλυντικών,nickel κτλ.
Ο ειδικός αλλεργιολόγος είναι ο κατάλληλος ιατρός για να συνδυάσει τα συμπτώματα του ασθενούς και να θέσει τη σωστή διάγνωση ή ακόμη καλύτερα, σε περιπτώσεις οικογενειακού ιστορικού αλλεργίας, ενδεχομένως και την πρόληψη για τα παιδιά που περιμένουν οι μέλλουσες μητέρες, αλλά και για τους ενήλικες που ακόμη δεν έχουν εκδηλώσει συμπτώματα αλλά έχουν ευαισθητοποιηθεί.
