Δυσλεξία: Διαταραχή ή Εξειδίκευση στην Εξερεύνηση;

Το αναπάντεχο προτέρημα που «κρύβεται» πίσω από τη δυσλεξία

Ερευνητές του Πανεπιστημίου του Cambridge – ειδικοί στην μελέτη της νόησης, της συμπεριφοράς και του εγκεφάλου-, μέσα από τα ευρήματα μελέτης οδηγήθηκαν στο συμπέρασμα ότι τα άτομα με δυσλεξία είναι εξειδικευμένα στην… εξερεύνηση του αγνώστου. Αυτό, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, είναι πιθανό να παίζει θεμελιώδη ρόλο στην ανθρώπινη προσαρμογή στα μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα. Μάλιστα, οι ερευνητές αναφέρουν ότι είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζεται μια διεπιστημονική προσέγγιση με εξελικτική προοπτική στην ανάλυση μελετών για τη δυσλεξία.

Η δυσλεξία συναντάται περίπου στο 20% του γενικού πληθυσμού, ανεξαρτήτως χώρας, πολιτισμού και περιοχής του κόσμου. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η Παγκόσμια Ομοσπονδία Νευρολογίας «η δυσλεξία είναι μια διαταραχή που εντοπίζεται κυρίως σε παιδιά τα οποία, παρά τη συμβατική εμπειρία στην τάξη, αποτυγχάνουν να αποκτήσουν τις γλωσσικές δεξιότητες της ανάγνωσης, της γραφής και της ορθογραφίας που αντιστοιχούν στις διανοητικές τους ικανότητες».

Τα ευρήματα της μελέτης, σύμφωνα με τους ερευνητές, έχουν επιπτώσεις τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. «Αυτή η έρευνα προτείνει ένα νέο πλαίσιο που θα μας βοηθήσει να κατανοήσουμε καλύτερα τις γνωστικές δυνάμεις των ατόμων με δυσλεξία», τονίζει η επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Dr Helen Taylor. Πέρα από αυτό όμως, οι ερευνητές υπογραμμίζουν ότι μπορεί να προσφέρει και μια εξήγηση στην ικανότητα του ανθρώπινου είδους να προσαρμόζεται με επιτυχία.

Στη μελέτη τους, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Psychology, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα άτομα με αναπτυξιακή δυσλεξία έχουν συγκεκριμένα πλεονεκτήματα που σχετίζονται με την εξερεύνηση του αγνώστου, τα οποία έχουν συμβάλει στην επιτυχή προσαρμογή και επιβίωση του είδους μας. Τα ευρήματα εξηγούνται στο πλαίσιο της ‘συμπληρωματικής γνώσης’, μιας θεωρίας που προτείνει ότι οι πρόγονοί μας εξελίχθηκαν για να ειδικεύονται σε διαφορετικούς, αλλά συμπληρωματικούς, τρόπους σκέψης, οι οποίοι ενισχύουν την ικανότητα του ανθρώπου να προσαρμοστεί μέσω της συνεργασίας.

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, «αυτές οι γνωστικές εξειδικεύσεις έχουν τις ρίζες τους σε μια γνωστή αντιστάθμιση μεταξύ της εξερεύνησης νέων πληροφοριών και της εκμετάλλευσης της υπάρχουσας γνώσης. Για παράδειγμα, εάν τρώτε όλο το φαγητό που έχετε, κινδυνεύετε να πεθάνετε από την πείνα όταν όλα έχουν φύγει. Αλλά αν ξοδεύετε όλο τον χρόνο σας εξερευνώντας φαγητό, σπαταλάτε ενέργεια που δεν χρειάζεται να χάσετε. Όπως σε κάθε περίπλοκο σύστημα, πρέπει να διασφαλίσουμε ότι εξισορροπούμε την ανάγκη μας να εκμεταλλευτούμε γνωστούς πόρους και να εξερευνήσουμε νέους πόρους για να επιβιώσουμε».

Για τους ερευνητές αυτή η “εξερευνητική προκατάληψη” έχει εξελικτική βάση και παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιβίωσή μας. Με βάση αυτά τα ευρήματα, τα οποία ήταν εμφανή σε πολλούς τομείς, από την οπτική επεξεργασία έως τη μνήμη και σε όλα τα επίπεδα ανάλυσης, οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι πρέπει να αλλάξουμε την οπτική μας για τη δυσλεξία ως νευρολογική διαταραχή.

Όπως επισημαίνει η Dr Taylor, « τα σχολεία, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και οι χώροι εργασίας δεν είναι σχεδιασμένα για να αξιοποιούν στο έπακρο τη διερευνητική μάθηση. Η καλλιέργεια αυτού του τρόπου σκέψης αποτελεί αναγκαιότητα, έτσι ώστε να μπορέσει η ανθρωπότητα να συνεχίσει να προσαρμόζεται και να επιλύει βασικές προκλήσεις».

Όπως προκύπτει από την μελέτη, μια διερευνητική εξειδίκευση σε άτομα με δυσλεξία θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί αντιμετωπίζουν δυσκολίες με εργασίες που σχετίζονται με την εκμετάλλευση και  θα μπορούσε επίσης να εξηγήσει γιατί τα άτομα με δυσλεξία φαίνεται να έλκονται προς ορισμένα επαγγέλματα που απαιτούν ικανότητες, οι οποίες σχετίζονται με την εξερεύνηση, όπως οι τέχνες, η αρχιτεκτονική, η μηχανική και η επιχειρηματικότητα.

Η εξερεύνηση περιλαμβάνει δραστηριότητες που περιλαμβάνουν την αναζήτηση του αγνώστου όπως ο πειραματισμός, η ανακάλυψη και η καινοτομία. Αντίθετα, η εκμετάλλευση αφορά τη χρήση όσων είναι ήδη γνωστά, συμπεριλαμβανομένης της τελειοποίησης, της αποτελεσματικότητας και της επιλογής.

Όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, οι τομείς δυσκολίας που αντιμετωπίζουν τα άτομα με δυσλεξία προκύπτουν από μια γνωστική αντιστάθμιση, μεταξύ της εξερεύνησης νέων πληροφοριών και της εκμετάλλευσης της υπάρχουσας γνώσης. Το πλεονέκτημα είναι μια διερευνητική προκατάληψη που θα μπορούσε να εξηγήσει τις ενισχυμένες ικανότητες που παρατηρούνται σε ορισμένες σφαίρες όπως η ανακάλυψη, η εφεύρεση και η δημιουργικότητα.

«Η εξισορρόπηση μεταξύ της εξερεύνησης νέων ευκαιριών και της εκμετάλλευσης των πλεονεκτημάτων μιας συγκεκριμένης επιλογής είναι το κλειδί για την προσαρμογή και την επιβίωση και στηρίζει πολλές από τις αποφάσεις που παίρνουμε στην καθημερινή μας ζωή», τόνισε η DrTaylor.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα ευρήματά τους ευθυγραμμίζονται με στοιχεία από πολλά άλλα πεδία έρευνας. Για παράδειγμα, μια διερευνητική προκατάληψη σε ένα τόσο μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού δείχνει ότι το είδος μας πρέπει να έχει εξελιχθεί κατά τη διάρκεια μιας περιόδου υψηλής αβεβαιότητας και αλλαγής. Αυτό συμφωνεί με ευρήματα στον τομέα της παλαιοαρχαιολογίας, αποκαλύπτοντας ότι η ανθρώπινη εξέλιξη διαμορφώθηκε σε εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια από τη δραματική κλιματική και περιβαλλοντική αστάθεια.

Η συνεργασία μεταξύ ατόμων με διαφορετικές ικανότητες, όπως υποστηρίζουν οι ερευνητές, θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξήγηση της εξαιρετικής ικανότητας προσαρμογής του είδους μας.

Τα αποτελέσματα της μελέτης δημοσιεύτηκαν στο επιστημονικό περιοδικό Frontiers in Psychology   https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fpsyg.2022.889245/full

spot_imgspot_img

Σχετικά Άρθρα

Σχετικά Άρθρα

«Φρόντισε ό,τι σε στηρίζει!»: Καμπάνια ευαισθητοποίησης για τη χρόνια φλεβική νόσο

Ο Σύλλογος Σκελετικής Υγείας - Πεταλούδα ανακοινώνει την έναρξη καμπάνιας για την ενημέρωση και ευαισθητοποίηση του κοινού για την χρόνια φλεβική νόσο.

Ημερίδα: «Η φαρμακολογία της επιληψίας στη σύγχρονη επιληπτολογία»

Η ημερίδα εντάσσεται στις διαρκείς προσπάθειες του Πανελλήνιου Επιστημονικού Συλλόγου κατά της Επιληψίας για επιστημονική εκπαίδευση για την επιληψία και απευθύνεται αποκλειστικά σε ειδικευμένους και ειδικευόμενους ιατρούς.

Ι.Ο.ΑΣ.: Δράσεις ενημέρωσης των πολιτών για την ενίσχυση της Οδικής Ασφάλειας

Παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες που στοχεύουν στην ενημέρωση των πολιτών για την ενίσχυση της Οδικής Ασφάλειας προκύπτουν μέσα από τη συνεργασία της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας (Ι.Ο.ΑΣ.) «Πάνος Μυλωνάς» και την Ολυμπία Οδό.