Κι όμως υπάρχουν και είναι εντυπωσιακό, πως οι επιστήμονες έχουν καταφέρει σε έναν βαθμό να «απεικονίσουν» αυτές τις αλλαγές που συνήθως είναι βλάβες και καταγράφονται από τον εγκέφαλό μας αργά και σταδιακά ανάλογα με την περίπτωση και την πάθηση.
Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες
Όταν κάποιος βιώνει ένα τραυματικό γεγονός, ο εγκέφαλός του ενεργοποιεί μια αντίδραση «πάλης ή φυγής» (fight or flight). Συνήθως ο οργανισμός βγαίνει σταδιακά από αυτή την κατάσταση. Ωστόσο σε ορισμένες περιπτώσεις το άτομο δεν καταφέρνει να επανέλθει πλήρως. Αυτή η αγχώδης διαταραχή είναι γνωστή ως Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD). Το PTSD προκαλεί υπερδραστηριότητα της αμυγδαλής – του τμήματος του εγκεφάλου που ελέγχει τα συναισθήματα – ενώ περιορίζει τη δραστηριότητα του προμετωπιαίου φλοιού – την περιοχή λήψης αποφάσεων. Είναι επίσης πιθανό δε να συρρικνώσει τον ιππόκαμπο, που είναι υπεύθυνος για την δημιουργία αναμνήσεων.
Κατάθλιψη
Η κατάθλιψη εκτός από τη διάθες,η επηρεάζει και τον εγκέφαλο του ατόμου. Σύμφωνα με τους ειδικούς, μειώνει τη δραστηριότητα σε ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, μεταξύ των οποίων και οι προμετωπιαίοι λοβοί, επηρεάζοντας έτσι τη λογική, την προσωπικότητα και την κρίση. Σε σχετική μελέτη, εντοπίστηκε στον εγκέφαλο ανθρώπων που έπασχαν από μακροχρόνια κατάθλιψη -πάνω από μια δεκαετία- φλεγμονή μεγαλύτερη κατά 30% σε σχέση με τους υπόλοιπους. Η συνθήκη αυτή προκαλεί απώλεια εγκεφαλικών κυττάρων και κατά συνέπεια προβλήματα που σχετίζονται με τη μνήμη και την άνοια.
Εγκεφαλικό
Το εγκεφαλικό εκδηλώνεται με τη διακοπή ροής του αίματος σε κάποιο σημείο του εγκεφάλου. Ένα τέτοιο επεισόδιο μπορεί να προκαλέσει μόνιμη εγκεφαλική βλάβη, αναπηρία, ακόμα και θάνατο. Εάν εκδηλωθεί στην αριστερή πλευρά του εγκεφάλου, θα επηρεάσει τη δεξιά πλευρά του σώματος και το λόγο ενώ αν εκδηλωθεί στη δεξιά πλευρά του εγκεφάλου, θα επηρεάσει αντίστοιχα τις λειτουργίες της αριστερής πλευράς του σώματος.
Κατάχρηση αλκοόλ
Είναι ευρέως γνωστό ότι το αλκοόλ επιδρά στον εγκέφαλο. Μπορεί να επηρεάσει την όραση, την ομιλία και τη μνήμη. Με την πάροδο του χρόνου, η κατάχρηση αλκοόλ μπορεί επίσης να προκαλέσει συρρίκνωση σε ορισμένα τμήματα του εγκεφάλου. Έχει παρατηρηθεί ότι άτομα με χρόνιο αλκοολισμό έχουν μικρότερο ιππόκαμπο – περιοχή σημαντική για τη μάθηση και τη μνήμη – σε σχέση με άτομα που πίνουν περιστασιακά.
Σχιζοφρένεια
Ο εγκέφαλος ενός ατόμου με σχιζοφρένεια παρουσιάζει κάποιες διαφοροποιήσεις. Συγκεκριμένα έχει διαπιστωθεί από απεικονίσεις ότι εμφανίζει μείωση φαιάς και λευκής ουσία – του λιπαρού υλικού που συνθέτει τον εγκέφαλο. Η λευκή ουσία αποτελείται από δέσμες ινών που μεταφέρουν πληροφορίες από τον εγκέφαλο στο νωτιαίο μυελό και αντίστροφα. Περιβάλλεται από τη φαιά ουσία, η οποία βοηθά τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί τις πληροφορίες. Όταν ένα άτομο εκδηλώσει σχιζοφρένεια αρχικά χάνει φαιά ουσία και με την πάροδο του χρόνου μειώνεται και η λευκή ουσία.
Νόσος Αλτσχάιμερ
Τα κύτταρα του εγκεφάλου που ονομάζουμε νευρώνες, «μιλούν» μεταξύ τους μέσω χημικών και ηλεκτρικών σημάτων και στέλνουν μηνύματα στο υπόλοιπο σώμα. Η νόσος Αλτσχάιμερ διαταράσσει αυτή την ανταλλαγή μηνυμάτων πιθανόν με τη σταδιακή εναπόθεση πλακών αμυλοειδούς και πρωτεΐνης-Τ.
Ημικρανίες
Οι ημικρανίες οφείλονται σε ελαττωματική καλωδίωση του εγκεφάλου. Ορισμένα νεύρα αντιδρούν υπερβολικά σε ερεθίσματα όπως το στρες ή το έντονο φως. Έτσι πυροδοτείται ένα κύμα δραστηριότητας, με αποτέλεσμα κάποιες χημικές ουσίες να πιέζουν τα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου. Αυτή η κατάσταση εκδηλώνεται με έντονο πονοκέφαλο ενώ οι χρόνιες ημικρανίες μπορεί να προκαλέσουν απώλεια φαιάς και λευκής ουσίας.
Ανεύρυσμα Εγκεφάλου
Το ανεύρυσμα ουσιαστικά είναι ένα αδύναμο σημείο σε κάποιο αιμοφόρο αγγείο. Συνήθως προκαλεί διόγκωση και γεμίζει με αίμα. Πολλά ανευρύσματα μοιάζουν με μικρό καρπό που κρέμεται από ένα λεπτό στέλεχος και συχνά σχηματίζονται σε αρτηρίες στη βάση του εγκεφάλου. Μερικά ανευρύσματα παρουσιάζουν διαρροή ή ρήξη, προκαλώντας αιμορραγία στην περιοχή του εγκεφάλου. Τα αιμορραγικά εγκεφαλικά επεισόδια είναι εξαιρετικά επικίνδυνα και χρήζουν άμεσης ιατρικής επέμβασης.
Διάσειση
Αιτίες διάσεισης μπορεί να είναι ατυχήματα όπως ένα τροχαίο ή ένα χτύπημα στο κεφάλι. Κατά την πρόσκρουση ο εγκέφαλος συγκρούεται με το εσωτερικό του κρανίου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει μώλωπες στο σημείο και τραυματισμό του νευρικού ιστού. Μπορεί επίσης να κλονίσει την ισορροπία των χημικών ουσιών του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη λειτουργία των νευρικών κυττάρων και προκαλώντας φλεγμονή. Συνήθως ο εγκέφαλος θεραπεύεται μόνος του ωστόσο περισσότερες της μίας διάσεισης μπορεί να προκαλέσουν μόνιμη βλάβη.
Διπολική Διαταραχή
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα ανακαλύψει τις ακριβείς αιτίες των έντονων αλλαγών διάθεσης που χαρακτηρίζουν τη διπολική διαταραχή (μανία-κατάθλιψη). Τείνουν να πιστέψουν ότι είναι αποτέλεσμα ανισορροπίας των νευροδιαβιβαστών-των χημικών ουσιών που είναι υπεύθυνες για την αποστολή μηνυμάτων μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων. Οι νευροδιαβιβαστές επηρεάζουν τη διάθεση, τον ύπνο και τη μνήμη. Για παράδειγμα, η υπερβολική ποσότητα νοραδρεναλίνης μπορεί να προκαλέσει μανία και αντίστοιχα η πολύ μικρή ποσότητα από το συγκεκριμένο νευροδιαβιβαστή μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη.
Πολλαπλή Σκλήρυνση
Η Πολλαπλή Σκλήρυνση ή Σκλήρυνση Κατά Πλάκας (ΣΚΠ) είναι μια φλεγμονώδης ασθένεια που προσβάλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται με λευκά αιμοσφαίρια στη μυελίνη, το στρώμα μόνωσης που περιβάλει τα νεύρα, με αποτέλεσμα να βλάπτονται τα νεύρα και να διαταράσσεται η ομαλή ροή πληροφοριών προς και από τον εγκέφαλο. Με την πάροδο του χρόνου, σχηματίζεται ένας ουλώδης ιστός στα νεύρα που γίνεται αιτία για μουδιάσματα, τρέμουλο και προβλήματα όρασης.
Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ)
Σύμφωνα με τους ειδικούς συμπτώματα της ΔΕΠΥ όπως η απροσεξία και η υπερκινητικότητα, οφείλονται σε διαφοροποιήσεις του εγκεφάλου στη δομή, το μεταβολισμό και τη λειτουργία συγκεκριμένων περιοχών. Σχετική έρευνα έδειξε ότι υπάρχει λιγότερη φαιά και λευκή ουσία σε άτομα με ΔΕΠΥ ενώ και τα δίκτυα των νευρώνων φαίνεται να λειτουργούν διαφορετικά. Τα δίκτυα αυτά στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο κι επηρεάζουν την προσοχή και την εστίαση.
Διαλογισμός
Ο διαλογισμός εστιάζει στο νου αλλά εμπλέκει και το σώμα. Η συγκεκριμένη πρακτική μειώνει αποδεδειγμένα το άγχος και ενισχύει την ψυχική υγεία ενώ βοηθά σε περιπτώσεις φλεγμονής στον εγκέφαλο και προστατεύει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Μέσα από μελέτη, διαπιστώθηκε ότι ο διαλογισμός για διάστημα δύο μηνών αύξησε τη φαιά ουσία σε μέρη του εγκεφάλου που ελέγχουν τα συναισθήματα και τη μάθηση. Επίσης ενίσχυσε τη σύνδεση μεταξύ των εγκεφαλικών κυττάρων.
Άσκηση
Η κίνηση δεν είναι σημαντική μόνο για το σώμα αλλά και για το μυαλό. Με την άσκηση ο οργανισμός στέλνει αίμα στον εγκέφαλο, ο οποίος παράγει οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά. Επίσης προκαλεί την απελευθέρωση πρωτεϊνών που διατηρούν τα εγκεφαλικά κύτταρα υγιή και βοηθούν στην ανάπτυξη νέων. Η έρευνα δείχνει ότι η άσκηση μπορεί να βοηθήσει στην ανάπτυξη των περιοχών του εγκεφάλου που ελέγχουν τη σκέψη και τη μνήμη. (Πηγή: WebMd.com)
