Η υπογονιμότητα σε ένα ζευγάρι μπορεί να οφείλεται σε προβλήματα στο αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας, του άνδρα ή και των δύο. Πότε πρέπει να γίνεται έλεγχος γονιμότητας σε ένα ζευγάρι και ποιες είναι οι βασικές εξετάσεις; Μας απαντά o Παναγιώτης Σκλαβούνος, Μαιευτήρας – Γυναικολόγος.
Ένα ζευγάρι χωρίς πρόβλημα υπογονιμότητας τεκνοποιεί, εφόσον το επιθυμεί, το αργότερο σε διάστημα ενός έτους. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας εκτιμά ότι περίπου το 8-10% όλων των ζευγαριών έχουν κάποια μορφή προβλήματος υπογονιμότητας. Σε παγκόσμιο επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι περίπου 50-80 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από υπογονιμότητα.
Στο 30% των περιπτώσεων η αιτία της υπογονιμότητας ανήκει στη γυναίκα. Σε ένα άλλο 30% των περιπτώσεων ανήκει στον άνδρα, ενώ 30% των περιπτώσεων υπογονιμότητας είναι ένας συνδυασμός γυναικείας κι αντρικής αιτιολογίας. Ωστόσο, στο 10% περίπου των υπογόνιμων ζευγαριών η αιτιολογία είναι άγνωστη. Στα ζευγάρια αυτά συστήνεται η επίσκεψη σε έναν γυναικολόγο, εξειδικευμένο στην υποβοηθούμενη αναπαραγωγή για τη διενέργεια ενός ελέγχου γονιμότητας.
Οι βασικές εξετάσεις για τον έλεγχο της γονιμότητας στις γυναίκες;
-Υπερηχογράφημα γονιμότητας
Πρόκειται για μία υπερηχογραφική εξέταση με υψηλής ανάλυσης υπέρηχο που πραγματοποιείται από γυναικολόγο εξειδικευμένο στην διερεύνηση της γονιμότητας. Περιλαμβάνει την μέτρηση των ωοθηκικών εφεδρειών (AntralFollicleCount) και την τρισδιάστατη (3D) απεικόνιση της μήτρας με σκοπό την ανάδειξη ή τον αποκλεισμό ανωμαλίων στο σχήμα και την υφή των ιστών που είναι δύσκολο να εντοπιστούν με το κλασικό υπερηχογράφημα δύο διαστάσεων. Παρέχει επιπλέον ενδείξεις για παθήσεις όπως η ενδομητρίωση, η αδενομύωση, η παρουσία συμφύσειων στην ενδομητρική κοιλότητα.
-Υστεροσαλπιγγογραφία – ΗYCOSY(hydrocontrastsalpingography)
Πρόκειται για μια ελάχιστα επεμβατική μέθοδο, η οποία στηρίζεται στον υπέρηχο και στη χρήση ειδικού τύπου σκιαστικού, η οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί στο εξωτερικό ιατρείο. Με την υστεροσαλπιγγογραφία απεικονίζεται η ενδομήτρια κοιλότητα και ελέγχεται η διαβατότητα των σαλπίγγων. Είναι γενικά λιγότερο επώδυνη από την κλασική σαλπιγγογραφία, ενώ έχει το πλεονέκτημα ότι δεν επιβαρύνεται η γυναίκα με ακτινοβολία.
-Ορμονικές εξετάσεις για τη λειτουργικότητα των ωοθηκών και του θυρεοειδούς
Ο έλεγχος των επιπέδων των ορμονών FSH, LH, TSH,ΑΜΗ, οιστραδιόλης, προγεστερόνης και προλακτίνης, καθώς επίσης και των ορμονών του θυρεοειδούς αδένα (TSH, FT4, FT3) αποτελούν πλέον τον έλεγχο ρουτίνας στη διερεύνηση της υπογονιμότητας. Ιδιαίτερα όσον αφορά στη λειτουργία του θυρεοειδούς είναι απαραίτητη συχνά η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης για να μειωθεί ο κίνδυνος αποβολών κι η υπογονιμότητα γενικότερα.
-Υστεροσκόπηση
Η υστεροσκόπηση είναι μία διαγνωστική εξέταση του εσωτερικού του τραχήλου της μήτρας και του ενδομητρίου με την εισαγωγή και χρήση λεπτής κάμερας υστεροσκόπειο) μέσω του κόλπου και του τραχήλου στην μήτρα. Θεωρείται εξέταση ρουτίνας και η ασθενής δεν χρειάζεται νοσηλεία, επιστρέφοντας στις καθημερινές της δραστηριότητες άμεσα. Αποτελεί την πιο ενδεδειγμένη διαγνωστική μέθοδο, ωστόσο δεν χρησιμοποιείται μόνο για διαγνωστικούς λόγους. Η υστεροσκόπηση μπορεί να είναι και επεμβατική, με σκοπό την αφαίρεση ευρημάτων (όπως συμφύσεις, πολύποδες ή ινομυώματα) εντός της ενδομήτριας κοιλότητας.
-Λαπαροσκόπηση
Η λαπαροσκόπηση είναι μία επεμβατική διαδικασία που πραγματοποιείται μέσω πολύ μικρών οπών, μήκους μόλις μερικών χιλιοστών, στην περιοχή της κοιλιάς. Επιταχύνει και εξασφαλίζει την ακριβή διάγνωση γυναικολογικών διαταραχών που μπορούν να αποτελούν το βασικό αίτιο της γυναικείας υπογονιμότητας. Μάλιστα, υπάρχουν συγκεκριμένες παθολογικές καταστάσεις των γυναικείων γεννητικών οργάνων, οι οποίες δεν είναι δυνατόν να διαγνωστούν με καμία άλλη μέθοδο, παρά μόνο με την λαπαροσκόπηση (π.χ. ενδομητρίωση, συμφύσεις).
Οι βασικές εξετάσεις για τον έλεγχο της γονιμότητας στους άνδρες
-Σπερμοδιάγραμμα
Το σπερμοδιάγραμμα είναι η σημαντικότερη εξέταση ελέγχου γονιμότητας για τον άντρα, κατά την ανάλυση της οποίας διερευνάται η ποσότητα και η ποιότητά του σπέρματος.
-Καλλιέργεια Σπέρματος για έλεγχο ύπαρξης αερόβιων – αναερόβιων μικροβίων, τριχομονάδων, μυκοπλάσματος, ουρεοπλάσματος, Neisser, κόκκων, μυκήτων.
–Υπέρηχος όρχεων από Χειρουργό Ουρολόγο ή Ακτινολόγο.
–Χρωμοσωμικός έλεγχος (καρυότυπος)
Ο καρυότυπος γίνεται με ένα απλό τεστ αίματος. Εξετάζει τον αριθμό και τη δομή των χρωμοσωμάτων σε ένα δείγμα κυττάρων. Η εξέταση μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να ανιχνεύσει μια γενετική αιτία για μια βλάβη ή πάθηση, και προγραμματίζεται σε ζευγάρια που έχουν παρουσιάσει καθ’έξιν αποβολές, ή επανειλημμένους αποτυχημένους κύκλους εξωσωματικής. Αν αποκαλυφθεί κάποιο πρόβλημα, συστήνεται ραντεβού με κλινικό γενετιστή, ώστε να υπάρξει περαιτέρω συμβουλευτική.
Τι ακολουθεί μετά τον έλεγχο της υπογονιμότητας στο ζευγάρι
Εφόσον εντοπιστεί κάποιο αίτιο, η υπογονιμότητα συνήθως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την κατάλληλη θεραπεία. Ωστόσο, ακόμη κι αν δεν βρεθεί ο λόγος της υπογονιμότητας, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να εφαρμοστεί θεραπεία που θα οδηγήσει το ζευγάρι στην επίτευξη εγκυμοσύνης.
