Γράφει ο Δρ. Νικόλαος Μερτζιώτης MD, PhD Διδάκτωρ Παν/μίου Αθηνών, Διευθυντής Κλινικής Επανορθωτικής Ουρολογίας και Χειρουργικής Ανδρολογίας, Μετεκπαιδευθείς στο Institute of Urology,UCL,Μεγάλη Βρετανία, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Εστιακής Θεραπείας
Ο καρκίνος του προστάτη είναι η δεύτερη πιο συχνή́ κακοήθεια στον άνδρα στην Ευρώπη. Έχει υπολογισθεί ότι μόνο εννέα στους χίλιους άνδρες θα καταλήξουν από́ αυτήν την πάθηση. Έτσι, πολλοί́ ασθενείς με εντοπισμένο καρκίνο προστάτη θα οδηγηθούν στο χειρουργείο για ριζική́ αφαίρεση του οργάνου, πολλές φορές χωρίς να το χρειάζονται, με τις αναπόφευκτες συνέπειες της ακράτειας και της σεξουαλικής δυσλειτουργίας.
Την τελευταία 10ετία η χειρουργική του προστάτη έχει αλλάξει άρδην από επεμβατική σε ελάχιστα επεμβατική με την είσοδο των νέων τεχνολογιών που χρησιμοποιούν την εξάχνωση για την αντιμετώπιση είτε της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη ,είτε του καρκίνου του προστάτη. Αυτό στη πράξη μεταφράζεται σε μικρότερο χρόνο χειρουργείου μικρή έως καθόλου παραμονή στο Νοσοκομείο και φυσικά ταχύτατη αποθεραπεία.
Η εξάχνωση είναι ένας γενικός όρος που χρησιμοποιεί τη θερμότητα για να καταστρέψει τον προστατικό ιστό και στη περίπτωση του καρκίνου του προστάτη γίνεται δια μέσω της εστιακής φωτοεξάχνωσης με δυοδικό laser.
Αν ρώταγε κάποιος πριν το 2015 που ξεκινήσαμε την πρώτη εφαρμογή εστιακής θεραπείας στην Ελλάδα, τι είναι εστιακή θεραπεία καρκίνου του προστάτη ,θα έδινα μια ευθεία απάντηση ότι πρόκειται για μία ελάχιστα επεμβατική θεραπεία που σκοπό έχει την καταστροφή της καρκινικής εστίας, αφήνοντας άθικτα τα υγιή κύτταρα. Σήμερα, 7 χρόνια μετά, που η εστιακή θεραπεία έχει μπει για τα καλά στην θεραπευτική φαρέτρα του Ουρολόγου για την αντιμετώπιση του καρκίνου του προστάτη, θα έλεγα ότι έχει πολλά πρόσωπα και είναι πιο πολύπλοκη από ότι αρχικά πιστεύαμε, καθώς όλο και πιο εξελιγμένες τεχνολογικά θεραπείες εφαρμόζονται. Μία από αυτές τις τεχνικές είναι η εστιακή φωτοεξάχνωση (με λέιζερ) για την αντιμετώπιση του χαμηλού και μέσου κινδύνου καρκίνου του προστάτη.
Τι σημαίνει φωτοεξάχνωση καρκίνου του προστάτη ή FLA (focal laser ablation);
Είναι η θερμική καταστροφή του ιστού από το λέιζερ. Η διαφορά αλλά και τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η θεραπεία με λέιζερ είναι η ευκολία χρήσης της, το χαμηλό κόστος αλλά και η ασφάλεια της (συχνότητα και βαρύτητα επιπλοκών), αν τη συγκρίνει κανείς με άλλες θερμικές θεραπείες όπως το HIFU (υψίσυχνοι υπέρηχοι).
Στη τελευταία η θερμότητα θα πρέπει να «ταξιδεύσει» δια μέσω του ορθού στο προστάτη και καταλαβαίνει κανείς ότι οποιαδήποτε αστοχία μπορεί να προκαλέσει βλάβη σε υπερκείμενους ή υποκείμενους ιστούς. Στη λέιζερ θεραπεία η βλάβη προσεγγίζεται απευθείας με λεπτή βελόνα διαπερινεϊκά (από το δέρμα δηλ. της περιοχής που υπάρχει κάτω από τους όρχεις και στα 2-3 εκ. σε βάθος βρίσκουμε τον προστάτη) υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση (με τη βοήθεια ειδικού λογισμικού) διάρκειας μερικών λεπτών. Πρόκειται δηλαδή για μία παρακέντηση με λεπτή βελόνα όπου μέσα από τη βελόνα περνάμε την ίνα του λέιζερ και με τη βοήθεια του κομπιούτερ στοχεύουμε ακριβώς (όπως ο πιλότος του πολεμικού αεροπλάνου κλειδώνει τον στόχο) την καρκινική βλάβη με ακρίβεια χιλιοστού .
Όλοι οι ασθενείς ήταν πλήρως εγκρατείς και χωρίς κανένα περιστατικό στυτικής δυσλειτουργίας. Αυστηρή η σύσταση της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας ότι αυτές οι θεραπείες θα πρέπει να γίνονται στα πλαίσια κλινικών πρωτοκόλλων.
Είναι όλοι οι άνδρες υποψήφιοι για αυτή τη θεραπεία ; Η απάντηση είναι ότι αφορά άνδρες με εστία/ες που δεν είναι υπερβολικά μεγάλη/ες αλλά και ούτε πολύ επιθετικές. Στη δική μας σειρά 54 ασθενείς χαμηλού και μέσου κινδύνου καρκίνου προστάτη υποβλήθηκαν σε τροποποιημένη τεχνική χαμηλής ενέργειας φωτοεξάχνωσης με διοδικό λέιζερ 980nm. Ο μέσος χρόνος παρακολούθησης ήταν 20,72 μήνες, ενώ η συνολική και η ειδική της νόσου επιβίωση ήταν 100%(δηλαδή όλοι οι άνδρες στο τέλος της μελέτης ήταν ζωντανοί). Ακολούθως κανείς ασθενής δεν παρουσίασε ακράτεια ,ενώ όλοι οι ασθενείς διατήρησαν την στυτική λειτουργία προ θεραπείας (3,4,5).
Συμπερασματικά, αν και οι λέιζερ τεχνικές θεραπείας στον προστατικό ιστό άρχονται από την δεκαετία του ’70, ως εστιακή θεραπεία εφαρμόζονται την τελευταία 15ετία σαν πειραματική θεραπεία με άκρως ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε εντοπισμένους μη επιθετικούς καρκίνους του προστάτη ,ως εναλλακτική επιλογή της ενεργής παρακολούθησης.
