Γ. Χρούσος: «Το άγχος είναι νόσος και είναι πάντα βλαπτικό»

Υπάρχει «καλό» και «κακό» στρες; Γιατί τα παιδιά είναι περισσότερο ευάλωτα στις στρεσογόνες καταστάσεις; Μπορεί το χρόνιο οξύ στρες να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο;

Σε αυτές τις ερωτήσεις δεν υπάρχει καταλληλότερο πρόσωπο για να μας απαντήσει από τον κ. Γεώργιο Χρούσο, Ομότιμο Καθηγητή Παιδιατρική και Ενδοκρινολογία στο ΕΚΠΑ, Επικεφαλής Έδρας της UNESCO στην Εφηβική Υγεία και Ιατρική και με περισσότερα από 30 χρόνια μελέτης και έρευνας στο στρες και τις επιπτώσεις του στην υγεία. Μια άκρως ενδιαφέρουσα συνέντευξη στο Liveit.gr.

Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη

-Τι είναι τελικά το στρες από το οποίο ταλαιπωρούνται καθημερινά πολλοί άνθρωποι; Είναι άλλο το στρες και άλλο το άγχος; 

Το στρες είναι μια φυσιολογική κατάσταση, στην οποία ένα στρεσογόνο ερέθισμα απειλεί την ισορροπία μας και εμείς αντιδρούμε ανάλογα. Το άγχος είναι νόσος, αισθανόμαστε άσχημα και δυσφορικά, δυσανάλογα προς το στρεσογόνο ερέθισμα. Το άγχος είναι πάντα βλαπτικό, με την βλάβη γενικά να είναι ανάλογη με το βαθμό του.

-Υπάρχει «καλό» και «κακό» στρες;

Βεβαίως, για να ζήσουμε χρειαζόμαστε προκλήσεις που είναι στρεσογόνες, όμως τις αντιμετωπίζουμε επιτυχώς. Το καλό στρες μας ευχαριστεί, το κακό μας προσκαλεί δυσφορία. Υπάρχει πρόβλημα όταν το στρες γίνεται συνεχές ή μόνιμο, όταν ο οργανισμός δεν μπορεί να επανέλθει στην πρότερη κατάσταση ηρεμίας.

-Τι ρόλο έπαιξε η πανδημία στην αύξηση του στρες;

Η πανδημία έπαιξε τεράστιο ρόλο, μας στρεσάρισε, και σε πολλούς ανθρώπους το στρες υπερέβηκε την αντοχή τους και τους προκάλεσε αγχωτικά και καταθλιπτικά συναισθήματα, και όχι μόνο. Αυτό το στρες και το άγχος των ενηλίκων μεταδόθηκε στη συνέχεια στα παιδιά και σε όλη την οικογένεια.

-Μιας και αναφερθήκατε στα παιδιά, είναι περισσότερο ευάλωτα στο στρες;

Ο εγκέφαλος των παιδιών, των εφήβων και βέβαια των εμβρύων είναι ιδιαίτερα ευάλωτος γιατί είναι ανώριμος, πολύ πλαστικός, και σε συνεχή μεταβολή, λόγω των αναπτυξιακών αλλαγών που λαμβάνουν χώρα σε αυτούς τους χρόνους, με αποτέλεσμα να έχουν μεγαλύτερη ευαλωτότητα απέναντι στο στρες και το άγχος.

-Γιατί δεν επηρεάζονται στον ίδιο βαθμό όλοι οι άνθρωποι από το στρες;

Ο καθένας μας έχει διαφορετική ευαισθησία και ευπάθεια που καθορίζεται εν μέρει από τα γονίδιά μας, δηλαδή την γενετική μας και εν μέρει από περιβαλλοντικές αλλαγές στη λειτουργία των γονιδίων μας,- που συνήθως γίνονται όταν είμαστε έμβρυα ή παιδιά-, δηλαδή την επιγενετική μας.

Υπάρχει ένα όριο αντοχής στο στρες που είναι διαφορετικό στον καθένα μας. Κι εδώ ισχύει η κωδωνοειδής καμπύλη, οι πιο πολλοί άνθρωποι είναι γύρω από ένα μέσο όρο, ενώ υπάρχουν και δύο άκρα, με ανθρώπους που είναι είτε πολύ ευαίσθητοι είτε πολύ ανθεκτικοί. Και αυτό καθορίζεται από τη γενετική μας και την επιγενετική μας.

-Τι είναι το Σύνδρομο του Χρόνιου Στρες και Φλεγμονής;

Είναι ένα πολύ συχνό σύνδρομο που είναι απόρροια του χρόνιου στρες. Αρχίζει από την εμβρυική ηλικία, αλλά εμφανίζεται συνήθως στην τέταρτη δεκαετία της ζωής, με υπερβαρότητα ή παχυσαρκία, μεταβολικό σύνδρομο, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, διαβήτη τύπου 2, κτλ. Στην ουσία, προκαλεί και περιλαμβάνει τα λεγόμενα «χρόνια μη-μεταδιδόμενα νοσήματα», που είναι και η κυρία αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας, που μας κατατρέχει σαν κοινωνία. Η ονομασία Σύνδρομο Χρόνιου Στρες και Φλεγμονής σημαίνει κυριολεκτικά την αιτία και τους μηχανισμούς στην γένεση του συνδρόμου.

Είναι αλήθεια ότι μπορεί να επέλθει αιφνίδιος θάνατος από οξύ στρες, γνωστό και ως το «σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς»;

Ευτυχώς, το «σύνδρομο της ραγισμένης καρδιάς» είναι πολύ σπάνιο. Δυστυχώς χτυπάει και νέα άτομα, που φαινομενικά είναι τελείως υγιή. Μπορεί να εκδηλωθεί σαν αιφνίδιος θάνατος και οφείλεται σε γενετική ευαλωτότητα. Γνωρίζουμε ήδη μερικά γονίδια που προδιαθέτουν στο σύνδρομο. Δυστυχώς, η κλινική εξέταση συνήθως δεν τα ανιχνεύει εγκαίρως.

-Υπάρχουν «εύκολοι» τρόποι αντιμετώπισης του στρες;

Βεβαίως και υπάρχουν τρόποι αντιμετώπισης για την πρόληψη και την αναστροφή ήδη ανεπτυγμένων αρνητικών εκδηλώσεων. Οι τρόποι αυτοί είναι γνωστοί εν πολλοίς, αν και είναι δύσκολο να εφαρμοστούν. Η βάση της αντιμετώπισης είναι ο σωστός τρόπος ζωής με υγιεινή διατροφή και άσκηση, η σωστή διαχείριση του στρες, η ενάρετη διαγωγή, η ύπαρξη νοήματος στη ζωή και η υπέρβαση.

 

O Γεώργιος Π. Χρούσος, MD, MACP, MACE, FRCP είναι Ομότιμος Καθηγητής Παιδιατρικής και Ενδοκρινολογίας στο ΕΚΠΑ,  Διευθυντής στο Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Υγείας Μητέρας, Παιδιού και Ιατρικής Ακριβείας και
Επικεφαλής Έδρας της UNESCO στην Εφηβικής Υγεία και Ιατρική. Έχει αναγνωρισθεί παγκοσμίως, μεταξύ άλλων, για την έρευνά του στο μοριακό σύστημα μετάδοσης του σήματος των γλυκοκορτικοειδών στο κύτταρο, στις νόσους του άξονα των επινεφριδίων και στους φυσιολογικούς και μοριακούς μηχανισμούς του στρες.

Η έρευνά του και το επιστημονικό έργο του έχει ανοίξει νέους ορίζοντες στην κατανόησή για ένα ευρύ φάσμα πολύπλοκων ανθρώπινων διαταραχών, όπως του άγχους και της κατάθλιψης, των διαταραχών διατροφής, της παχυσαρκίας, του μεταβολικού συνδρόμου, των διαταραχών του ύπνου και των φλεγμονωδών αυτοάνοσων και αλλεργικών ασθενειών.

Έχει συγγράψει περισσότερες από 1.000 πρωτότυπες επιστημονικές εργασίες και το έργο του έχει αναφερθεί διεθνώς σε περισσότερες από 180.000 επιστημονικές δημοσιεύσεις. Σύμφωνα με το δείκτη Hirsch 130, ο κ. Χρούσος είναι ο μοναδικός Έλληνας ιατρός-επιστήμων που συμπεριλαμβάνεται στον κατάλογο των ISI Highly Cited στην Κλινική Ιατρική, που εμπεριέχει τους 200 πλέον αναφερόμενους ιατρούς-επιστήμονες στον κόσμο.

Τον Ιούνιο του 2023 ο Γεώργιος Χρούσος θα τιμηθεί με το διεθνές βραβείο Transatlantic Alliance Award 2023, στο Σικάγο, για τη συμβολή του στο πεδίο της Ενδοκρινολογίας και του Μεταβολισμού, ιδίως στον τομέα της Βιολογίας και της  Ιατρικής του Στρες.

 

spot_imgspot_img

Σχετικά Άρθρα

Σχετικά Άρθρα

Πολλαπλούν Μυέλωμα: Ζωτικής σημασίας η έγκαιρη διάγνωση για την επίτευξη των θεραπευτικών στόχων

Οι πρόοδοι στην ιατρική ακριβείας και την ανοσοθεραπεία προσφέρουν ελπίδα για βελτιωμένα θεραπευτικά αποτελέσματα και καλύτερη ποιότητα ζωής για τους ασθενείς με πολλαπλούν μυέλωμα.

Θετική Διαπαιδαγώγηση: Το «κλειδί» για την υγιή ανάπτυξη των παιδιών

Η θετική διαπαιδαγώγηση, ως τρόπος ανατροφής των παιδιών, τα τελευταία χρόνια κερδίζει δυναμικά έδαφος καθώς αποτελεί μια μέθοδο με πολλαπλά οφέλη.

Ενδομητρίωση: Μια χρόνια νόσος με δύσκολη διάγνωση

Η ενδομητρίωση δεν είναι πάντα εύκολο να διαγνωσθεί. Λόγω των μη ειδικών συμπτωμάτων της, που συχνά μιμούνται άλλες παθήσεις, μπορεί να περάσουν έως και επτά  χρόνια από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τη διάγνωση της πάθησης.