Η οξεία γαστρεντερίτιδα είναι μια από τις συχνότερες αιτίες νοσηρότητας στην παιδική ηλικία. Στις ανεπτυγμένες χώρες είναι συνήθως μία ήπια νόσος, η οποία ωστόσο ευθύνεται για μεγάλο αριθμό εισαγωγών στο νοσοκομείο, κυρίως παιδιών ηλικίας κάτω των 5 ετών. Υπολογίζεται ότι σε κάθε παιδί κάτω των 3 ετών αναλογούν 2,5-5 επεισόδια γαστρεντερίτιδας το χρόνο. Η σοβαρότερη επιπλοκή που παρουσιάζει η γαστρεντερίτιδα στα παιδιά είναι η αφυδάτωση, που συνοδεύεται από απώλεια πολύτιμων ιχνοστοιχείων και ηλεκτρολυτών από το σώμα.
Ο βαθμός της αφυδάτωσης θεωρείται ήπιος όταν το παιδί είναι σε καλή κατάσταση, με φυσιολογικά ζωτικά σημεία, ήπιο αίσθημα δίψας και φυσιολογική σπαργή του δέρματος. Η μέτριου βαθμού αφυδάτωση χαρακτηρίζεται από μέτρια αύξηση των σφυγμών και της συχνότητας των αναπνοών, νωθρότητα ή ευερεθιστότητα, ξηρότητα του στόματος και των χειλέων, έντονο αίσθημα δίψας και ελαφρά ελαττωμένη σπαργή του δέρματος.
Στη σοβαρού βαθμού αφυδάτωση, οι σφυγμοί και η συχνότητα των αναπνοών είναι πολύ αυξημένες, η αρτηριακή πίεση είναι ελαττωμένη και το παιδί μπορεί βρίσκεται σε λήθαργο ή κώμα. Οι βλεννογόνοι του στόματος και των χειλέων είναι εξαιρετικά ξηροί, το παιδί κλαίει χωρίς δάκρυα, μπορεί να έχει λίγα ή καθόλου ούρα ενώ παράλληλα έχει εξαιρετικά έντονο αίσθημα δίψας. Η σοβαρού βαθμού αφυδάτωση είναι επείγουσα κατάσταση και απαιτείται άμεση μεταφορά στο νοσοκομείο προκειμένου να δοθεί στο παιδί ενδοφλέβια ενυδάτωση. Μια σοβαρή αφυδάτωση που δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί, σε σπάνιες περιπτώσεις, να οδηγήσει ακόμη και σε θάνατο λόγω πολυοργανικής ανεπάρκειας.
Ο πρωταρχικός σκοπός της θεραπείας της οξείας γαστρεντερίτιδας είναι η ενυδάτωση του παιδιού. Η ενυδάτωση έχει στόχο την αναπλήρωση της απώλειας νερού και ηλεκτρολυτών και την αποφυγή της αφυδάτωσης. Η ποσότητα υγρών που χορηγούνται κατά τη φάση της ενυδάτωσης εξαρτάται από το βαθμό της αφυδάτωσης του παιδιού και ορίζεται από το θεράποντα ιατρό.
Σε ήπιου και μέτριου βαθμού αφυδάτωση γίνεται ενυδάτωση από το στόμα. Στις περιπτώσεις εκείνες που παράλληλα με τη διάρροια υπάρχουν και εμετοί είναι απαραίτητη η διακοπή της σίτισης, τουλάχιστον για δύο ώρες. Στη συνέχεια αρχίζει σταδιακή χορήγηση υγρών με ρυθμό 5ml (ένα κουταλάκι του γλυκού) ανά 5-l0 λεπτά για μία ώρα, με σταδιακή αύξηση στη συνέχεια της ποσότητας και της συχνότητας.
Η ενυδάτωση γίνεται κατά προτίμηση με ειδικά ηλεκτρολυτικά διαλύματα που υπάρχουν στα φαρμακεία για την πρόληψη της αφυδάτωσης. Τα διαλύματα αυτά περιέχουν υδατάνθρακες και ηλεκτρολύτες, όπως είναι το νάτριο και το κάλιο. Οι υδατάνθρακες μπορεί να είναι απλοί, όπως είναι η γλυκόζη, και σύνθετοι, όπως είναι το άμυλο του ρυζιού. Τα ηλεκτρολυτικά διαλύματα μειώνουν τον όγκο των κοπράνων και τη διάρκεια της διάρροιας, μέσω της ευόδωσης της απορρόφησης του νατρίου και την παθητική μεταφορά του νερού από τον αυλό του εντέρου προς τα εντερικά κύτταρα. Η χορήγηση του ηλεκτρολυτικού διαλύματος συνεχίζεται μετά την επανασίτιση του παιδιού και μέχρι την πλήρη αποκατάσταση της σύστασης των κενώσεών του, για να καλύπτει τις συνεχιζόμενες απώλειές του σε νερό και ηλεκτρολύτες.
Δεν χορηγούμε χυμούς, τσάι, και αναψυκτικά τύπου «κόλα» γιατί αυξάνουν την κινητικότητα του εντέρου και μπορούν να επιτείνουν τη διάρροια.
Τα αντιβιοτικά σπάνια ενδείκνυνται στη θεραπεία της οξείας γαστρεντερίτιδας, αφού στην πλειονότητα των περιπτώσεων η νόσος αποδράμει από μόνη της. Εξαίρεση αποτελεί η γαστρεντερίτιδα από συγκεκριμένα μικρόβια, όπως είναι η σιγκέλλα , το καμπυλοβακτηρίδιο, το εντεροδιεισδυτικό ή το εντεροτοξινογόνο κολοβακτηρίδιο, για τη θεραπεία της οποίας χορηγούνται αντιβιοτικά.
ΠΗΓΗ: ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΠΑΙΔΙΑΤΡΙΚΗΣ ΓΑΣΤΡΕΝΤΕΡΟΛΟΓΙΑΣ ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΑΣ & ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
