Τα σωστά και τα λάθη που κάνουμε
Γράφει ο Ειδικός Παθολόγος κ. Νίκος Σταμούλης
Με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Αντιβιοτικών ο Ειδικός Παθολόγος κ. Νίκος Σταμούλης, απαντά σε απλά ερωτήματα σε σχέση με τη χρήση των αντιβιοτικών. Χρησιμοποιούμε σωστά και όταν πρέπει τα αντιβιοτικά έτσι ώστε να έχουμε τα μάξιμουμ οφέλη από τη χρήση τους, χωρίς να επιβαρύνουμε άσκοπα τον οργανισμό μας και να μειώνουμε την αντοχή μας στα μικρόβια;
- Όλα τα αντιβιοτικά είναι ίδια (Σ/Λ)
– Όλα τα αντιβιοτικά δεν είναι τα ίδια και για το λόγο αυτό θα πρέπει να ρωτάς πάντα το γιατρό σου όταν τα παίρνεις. Είναι γενικά ταξινομημένα ως βακτηριοστατικά, τα οποία δρουν κυρίως αναστέλλοντας τον πολλαπλασιασμό των βακτηρίων και βακτηριοκτόνα, τα οποίο δρουν κυρίως με τη θανάτωση των βακτηρίων. Επίσης, κάποια από αυτά είναι ευρέος φάσματος και άλλα είναι δραστικότερα σε συγκεκριμένες ομάδες μικροβίων.
- Μπορώ να επιλέξω και μόνος μου ποια αντιβίωση θα χρησιμοποιήσω (Σ/Λ)
– Καταρχήν, το αντιβιοτικό είναι φάρμακο και συνταγογραφείται από τον γιατρό που έχει εξετάσει τον ασθενή. Αυτός θα κρίνει, ανάλογα με το είδος και την βαρύτητα της λοίμωξης, ποιο αντιβιοτικό, σε ποια δόση και για πόσο χρονικό διάστημα θα χορηγηθεί.
- Μπορώ απλώς να ρωτήσω τον φαρμακοποιό της γειτονιάς μου και να αγοράσω όποια μου προτείνει (Σ/Λ)
– Τα αντιβιοτικά χορηγούνται μόνο με ιατρική συνταγή. Ωστόσο ο φαρμακοποιός μπορεί να σας συστήσει μη συνταγογραφούμενα φάρμακα για την συμπτωματική αντιμετώπιση των λοιμώξεων (τοπικά αντισηπτικά, αποχρεμπτικά, αποσυμφορητικά).
- Ο γιατρός μου έδωσε αντιβίωση για 10 μέρες, εγώ όμως νιώθω καλύτερα και θα τη σταματήσω στις 5 (Σ/Λ)
– Αν πήρατε την αντιβίωση -λανθασμένα- για μια ίωση, όσο πιο γρήγορα τη σταματήσατε, τόσο καλύτερα και για σας και για όλους. Αλλά αν έχετε μια βακτηριακή λοίμωξη που όντως απαιτεί θεραπεία με αντιβιοτικό, τότε είναι ζωτικής σημασίας να πάρετε όλη τη θεραπεία που σας συνταγογραφήθηκε.
Τα συμπτώματα της λοίμωξης αρχίζουν να υποχωρούν πριν πεθάνουν όλα τα βακτήρια που την προκάλεσαν. Έτσι, αν σταματήσετε την αντιβίωση μόλις νιώσετε καλύτερα, δεν θα πεθάνουν όλα τα βακτήρια και όσα απομείνουν κάποια στιγμή θα αρχίσουν πάλι να πολλαπλασιάζονται και θα σας προκαλέσουν ξανά την ασθένεια. Είναι πιο εύκολο για τα βακτήρια να αποκτήσουν ανθεκτικότητα όταν η ποσότητα της αντιβίωσης που έχει μείνει στο σώμα σας είναι ελάχιστη. Έτσι, πάντα να ολοκληρώνετε τη θεραπεία, ανεξάρτητα αν έχετε αρχίσει να αισθάνεστε καλύτερα πριν ολοκληρωθεί.
- Το αντιβιοτικό χάπι είναι πολύ μεγάλο! Θα το κόψω στη μέση και θα πάρω το μισό (Σ/Λ)
– Αυτό είναι ένα παράδειγμα άσκοπης και κακής χρήσης της αντιβίωσης: η χορήγησή της, όχι όμως στη σωστή δόση για να σκοτώσει τους παθογόνους μικροοργανισμούς αλλά σε ικανή δόση για να τους κάνει ανθεκτικούς.
- Ο γιατρός μου συνέστησε μαζί με την αντιβίωση να πάρω και ένα άλλο χάπι, προβιοτικό. Δεν θέλω να επιβαρύνω τον οργανισμό μου με πολλά φάρμακα! (Σ/Λ)
– Τα αντιβιοτικά σκοτώνουν τα βακτήρια που σε αρρωσταίνουν αλλά μπορεί και να εξοντώσουν ωφέλιμα βακτήρια που υπάρχουν στο έντερο. Αυτό το γεγονός μπορεί να προκαλέσει δυσάρεστες ενοχλήσεις, ακόμα και διάρροια. Ένα συμπλήρωμα προβιοτικών μπορεί να αποτρέψει τέτοιες άσχημες επιπτώσεις (και δεν είναι φάρμακο!).
- Πονάει ο λαιμός μου. Λέω να πάρω αντιβίωση για 3 μέρες (Σ/Λ)
– Αν έχετε πονόλαιμο, δεν χρειάζεται αντιβιοτικό. Λιγότερο από το 5% των ενηλίκων και λιγότερο από το 15% των παιδιών με φαρυγγίτιδα ή αμυγδαλίτιδα, έχει στρεπτόκοκκο και συνεπώς χρειάζεται αντιβιοτικό. Η διάγνωση γίνεται με μια απλή εξέταση από το λαιμό, το streptest, που δίνει την απάντηση σε λίγα λεπτά.
- Έχω λίγο πυρετό…καλού κακού θα πάρω μια αντιβίωση (Σ/Λ)
– Η λάθος χρήση και η κατάχρηση αντιβιοτικών για λοιμώξεις από ιούς είναι από τους βασικότερους λόγους για την αύξηση της ανθεκτικότητας στα αντιβιοτικά σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ανθεκτικότητα είναι αναπόφευκτη. Είναι, επομένως, σημαντικό να μην σπαταλάμε τα υπάρχοντα αντιβιοτικά. Δεν πρέπει ποτέ να παίρνουμε αντιβιοτικά αν δεν πάσχουμε από κάποια βακτηριδιακή λοίμωξη. Ακόμα και στις περιπτώσεις που πρέπει να χορηγηθούν, πρέπει να παίρνουμε την ελάχιστη δυνατή δόση για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και να σταματάμε το φάρμακο όταν αυτά έχουν παρέλθει. Κάθε αντιβιοτικό που λαμβάνετε αυξάνει όχι μόνο την πιθανότητα ανθεκτικότητας των βακτηριδίων για τα οποία το παίρνετε, αλλά ενδεχομένως και άλλων βακτηριδίων της φυσιολογικής μικροβιακής χλωρίδας του οργανισμού. Τα βακτηρίδια αυτά μπορεί να προκαλέσουν ανθεκτικές σε αντιβιοτικά λοιμώξεις στο μέλλον.
- Έχω covid. Σκέφτομαι να πάρω αντιβίωση προληπτικά (Σ/Λ)
– Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες ιώσεις, έτσι και η Covid- 19 λοίμωξη συνήθως «θα κάνει τον κύκλο της». Χρειάζεται ξεκούραση, πολλά υγρά, αποφυγή του καπνίσματος, λήψη αντιπυρετικών για την αντιμετώπιση του πυρετού και παυσίπονων για την αντιμετώπιση του πόνου των μυών. Τα αντιβιοτικά δεν έχουν καμία θέση στην θεραπεία της, διότι δεν καταπολεμούν τους ιούς. Τα φάρμακα που είναι δραστικά έναντι των ιών είναι τα αντι- ιικά.
- Ο γιατρός μου συνέστησε να πάρω αντιφλεγμονώδη/αναλγητικά φάρμακα για 3 μέρες. Γιατί; Καλύτερα να πάρω αντιβίωση. Άλλωστε, αυτό που έχω είναι μία φλεγμονή…(Σ/Λ)
– Τα αντιβιοτικά δεν δρουν όπως τα αναλγητικά/ αντιφλεγμονώδη και δεν ανακουφίζουν από πονοκεφάλους, πόνους ή πυρετό.
