Η κύηση κατά την εφηβεία είναι ένα σοβαρό και πολύπλοκο κοινωνικο-οικονομικό και ιατρικό πρόβλημα. Έχει επίδραση στην υγεία και στον ψυχισμό της εφήβου και στην ομαλή λειτουργία της οικογένειας ενώ, όπως επισημαίνει στο Liveit.gr ο Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος Ιωάννης Γρυπάρης, εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους τόσο για την έφηβη, όσο και για το νεογνό.
Γράφει ο Ιωάννης Γρυπάρης, Μαιευτήρας Χειρουργός – Γυναικολόγος https://maternacare.gr/
Στην εποχή μας, περίπου 1 στους 2 εφήβους κάτω των 18 ετών είναι σεξουαλικά ενεργός, ως αποτέλεσμα των σωματικών, συναισθηματικών και ψυχολογικών αλλαγών που υφίσταται, αλλά και ως συνέπεια των κοινωνικών αλλαγών, που πλέον το επιτρέπουν.
Δυστυχώς όμως, το σεξ αποτελεί ακόμη θέμα ταμπού στην πλειονότητα των ελληνικών οικογενειών και επιπλέον δεν υπάρχει ουσιαστική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση στα σχολεία. Τα παραπάνω έχουν ως αποτέλεσμα το μεγαλύτερο ποσοστό των εφήβων να μην χρησιμοποιεί καμιά ή να χρησιμοποιεί αναποτελεσματικές μεθόδους αντισύλληψης, όπως τη διακεκομμένη συνουσία. Έτσι, προκύπτουν πολλές απρογραμμάτιστες και κυρίως ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, με το 50% εξ αυτών μάλιστα να σημειώνεται εντός έξι μηνών από την έναρξη των σεξουαλικών επαφών.
Τα στατιστικά δεδομένα στη χώρα μας για την κύηση κατά την εφηβεία πραγματικά σοκάρουν. Σύμφωνα με τα στοιχεία έρευνας από Ελληνικά νοσοκομεία, φαίνεται ότι το 40-45% των κοριτσιών ηλικίας 13-18 ετών έχουν ξεκινήσει σεξουαλική δραστηριότητα, και από αυτές οι μισές θα έχουν μία εγκυμοσύνη. Από το παραπάνω ποσοστό, το 30% δεν χρησιμοποιεί καμία μέθοδο αντισύλληψης και ένα άλλο 30% χρησιμοποιεί αναποτελεσματικές μεθόδους.
Ιδιαίτερα ο μιμητισμός παίζει σπουδαίο ρόλο τόσο στη σκέψη όσο και στη συμπεριφορά της σεξουαλικότητας. Τόσο τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, τα περιοδικά και ο τύπος, ο κινηματογράφος και η τηλεόραση, οι διαφημίσεις και σαφώς το διαδίκτυο παίζουν σημαντικό ρόλο στην πρώιμη έναρξη σεξουαλικών επαφών.
Φροντίδα της εφήβου κατά την κύηση
Η κύηση στην εφηβεία πρέπει να αποτελεί επιλογή της κοπέλας. Πολλές φορές και λόγω των ιδιαιτεροτήτων του νεαρού της ηλικίας, οι έφηβες χρειάζονται ειδική συμπαράσταση από το επιστημονικό προσωπικό. Πρέπει να προγραμματιστεί και να ξεκινήσει η προγεννητική φροντίδα όσο το δυνατόν νωρίτερα.
Η σωστή συμβουλευτική και η καθοδήγηση της εγκύου θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτός από την ιατρική παρακολούθηση, την ενημέρωσή της για τις αλλαγές στο σώμα της, τον καθησυχασμό της σχετικά με τη συμπτωματολογία που θα εμφανισθεί, διατροφικές συμβουλές, ενημέρωση για την αποφυγή αλκοόλ, καπνού και εθιστικών ουσιών, αλλά και την καλλιέργεια αισθήματος εμπιστοσύνης από τον ιατρό, ώστε να μην απομονωθεί κοινωνικά η έφηβος.
Κίνδυνοι-επιπλοκές κατά την κύηση στην εφηβεία
Η εφηβική κύηση είναι υψηλού κινδύνου με επιπτώσεις στην υγεία της μητέρας και του παιδιού και υψηλά ποσοστά αυτόματης αποβολής. Περίπου μισές από τις εφηβικές εγκυμοσύνες καταλήγουν σε άμβλωση, συχνά κάτω από μυστικές και σκοτεινές συνθήκες, με συνεπακόλουθα για τη μελλοντική γονιμότητα των εφήβων και σημαντικές αρνητικές επιδράσεις στην ψυχοκοινωνική τους ανάπτυξη.
Οι σημαντικότερες επιπλοκές που παρατηρούνται κατά την κύηση στην εφηβεία, επηρεάζουν σημαντικά τη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου και είναι:
- Η αυξημένη αρτηριακή πίεση (προεκλαμψία-εκλαμψία)
- Η πρόωρη αποκόλληση του πλακούντα
- Η δυσαναλογία της πυέλου
- Η αναιμία
- Το χαμηλό βάρος εμβρύου
- Ο πρόωρος τοκετός
- Επιπλέον, ο τοκετός στις έφηβες μπορεί να έχει μεγαλύτερη διάρκεια και περισσότερους τραυματισμούς του κόλπου και του αιδοίου, λόγω της ανωριμότητας των ιστών
Συγχρόνως, υπάρχουν και ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις, εφόσον οι έφηβες που μένουν έγκυες έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες:
- Να εγκαταλείψουν το σχολείο
- Να καταφύγουν σε ένα βιαστικό και πρόωρο γάμο, ο οποίος με τη σειρά του έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να καταλήξει σε διαζύγιο
- Να τύχουν εκμετάλλευσης, αν εγκαταλείψουν από φόβο την οικογενειακή εστία
- Να νοσήσουν από κατάθλιψη ή/και να εγκαταλείψουν το μωρό τους
Διακοπή κύησης στην εφηβεία
Η πιο συνηθισμένη κατάληξη μιας κύησης στην εφηβεία είναι η τεχνητή διακοπή (έκτρωση). Στη χώρα μας, η διακοπή μιας ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης, μέχρι τη 12η εβδομάδα της κύησης, είναι νομοθετικά κατοχυρωμένη, όταν όμως πρόκειται για ανήλικη κοπέλα, χρειάζεται η γραπτή συγκατάθεση ενός από τους δύο γονείς ή του ατόμου που έχει την επιμέλεια της.
Ο γυναικολόγος που θα αναλάβει την επέμβαση πρέπει να έχει την κατάλληλη εμπειρία, προς αποφυγή πιθανών βραχυπρόθεσμων ή μακροπρόθεσμων επιπλοκών. Παράλληλα όμως, οφείλει να έχει και ρόλο συμβούλου, να υποστηρίξει την έφηβο, και τέλος να δώσει οδηγίες και κατευθύνσεις για την αντισύλληψη που θα πρέπει να ακολουθήσει από εκεί και ύστερα η κοπέλα, προς αποφυγή μιας νέας εγκυμοσύνης.
Ο ρόλος της οικογένειας
Ο βίαιος τρόπος με τον οποίο καλούνται να περάσουν στην ενήλικη ζωή οι κοπέλες που θα αντιμετωπίσουν μια εγκυμοσύνη, είναι μάλλον τρομακτικός. Τα εφηβικά όνειρα, τα σχέδια, η ανέμελη σχολική περίοδος και ο ρομαντισμός των πρώτων φλερτ και σχέσεων γκρεμίζονται και καταστρέφονται αμέσως μετά από ένα θετικό τεστ εγκυμοσύνης. Σε μια τέτοια περίπτωση όμως, η έφηβη πρέπει να ξέρει ότι έχει δίπλα της την οικογένειά της. Τότε, η αντιμετώπισή της θα είναι πιο εύκολη.
Παρά το αρχικό σοκ, οι γονείς πρέπει να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους, να στηρίξουν το κορίτσι και όχι να του επιτεθούν, να το μαλώσουν και να το τιμωρήσουν, ακόμα και διώχνοντάς το από το σπίτι. Αυτό που χρειάζεται η κοπέλα είναι ένα ασφαλές περιβάλλον, ώστε να αντιμετωπίσει αυτό που της συμβαίνει με όσο το δυνατόν καλύτερο τρόπο.
Αυτό που είναι πολύ σημαντικό να κάνουν αρχικά οι γονείς είναι η πρόληψη. Δηλαδή, να μην αντιμετωπίζουν το σεξ ως ταμπού. Να έχουν μιλήσει έγκαιρα στα παιδιά τους για την αντισύλληψη και για τις συνέπειες της μη χρήσης της (όχι μόνο για το ενδεχόμενο μιας εγκυμοσύνης, αλλά και για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα) και να έχουν κερδίσει την εμπιστοσύνη τους, ώστε αν κάτι πάει στραβά και προκύψει μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη, η έφηβη να ξέρει ότι η οικογένειά της είναι στο πλευρό της και θα τη στηρίξει απεριόριστα, χωρίς να την τιμωρήσει.
Από τα παραπάνω δεδομένα διακρίνεται η ανάγκη για έγκυρη και ουσιαστική ενημέρωση των νέων αλλά και των οικογενειών τους σε σχέση με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Η σωστή πληροφόρηση καλό είναι να γίνεται από ειδικούς επιστήμονες μέσα σε φιλικό και άνετο περιβάλλον.
