Η κ. Νίκη – Ελένη Νομίδου είναι πρόεδρος του Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Σερρών ( Σύλλογος Οικογενειών/Φροντιστών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία ) και ιδρύτρια και επίτιμος πρόεδρος της Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ. (Παν.Ομοσπ.Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία).
Το 1999 τόλμησε αυτό που ελάχιστοι θα μπορούσαν να τολμήσουν: αψηφώντας τα στερεότυπα της εποχής, μίλησε ανοιχτά για την ψυχική ασθένεια του παιδιού της κατορθώνοντας να συσπειρώσει και άλλες οικογένειες με παρόμοια προβλήματα ψυχικής υγείας, μέσα από την ίδρυση του Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ.. και της Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ.
Για την προσφορά της τιμήθηκε το 2014 με το βραβείο “ Award for Outstanding Achievements in development of the EU through European Projects” του European Projects Association (EPA) στα πλαίσια της δράσης “Τι κάνετε για μία καλύτερη κοινωνία;”.
Σήμερα, μιλά στο liveit.gr και καλεί όλους όσοι βιώνουν μία τέτοια δυσκολία στο περιβάλλον τους, να μιλήσουν κι εκείνοι για να δυναμώσει μαζί και η φωνή των ανθρώπων με Ψυχικές Παθήσεις.
Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη
«Χαίρομαι που μου δίνεται η ευκαιρία να περιγράψω πως αισθάνονται και πως εισπράττουν οι οικογένειες, που κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο χτυπήθηκε από κάποια ψυχική διαταραχή, το Στίγμα που δημιουργούν οι Μύθοι της Βίας για την Νόσο.
Θα προσπαθήσω να σας περιγράψω πόσο αβάσταχτα δύσκολη γίνεται η ζωή, όταν κάνει την εμφάνιση της μια ψυχική νόσος. Για να καταλάβετε, θα σας περιγράψω τι συμβαίνει σε μένα αλλά και σε χιλιάδες οικογένειες στην Ελλάδα ή σε εκατομμύρια οικογενειών παγκοσμίως.
Ήταν στο διάστημα των σπουδών του όταν παρουσιάστηκε η πρώτη κρίση. Η διάγνωση έπεσε σαν κεραυνός εν αιθρία: ΣΧΙΖΟΦΡΕΝΕΙΑ. Στην αρχή δεν είχαμε ιδέα ότι η σχιζοφρένεια μπορεί να είναι χρόνια. Δεν είχαμε ρεαλιστικές προσδοκίες, καθώς δεν είχαμε προηγούμενη εμπειρία με την ψυχική νόσο.
Θα ήθελα να σας εξηγήσω τι σημαίνει για μια οικογένεια όταν ένα μέλος της νοσεί ψυχικά. Μπορεί κανείς σας να φανταστεί πως είναι να ζεις μέρα με τη μέρα με ένα άτομο με ψυχική νόσο;
Το σπίτι δεν ήταν πια ο χώρος που ήθελα να περνώ τον χρόνο μου. Παρόλα αυτά η μητέρα ενός ψυχικά πάσχοντα πρέπει να συγυρίζει, να μαγειρεύει, να τον φροντίζει και ταυτόχρονα να γίνεται ο ψυχολόγος του χωρίς καμία εκπαίδευση, προκειμένου να αντιμετωπίσει μια παράξενη συμπεριφορά, που ούτε φανταζόταν ποτέ ότι υπήρχε.
Είναι ο χειρότερος εφιάλτης που γίνεται πραγματικότητα. Πρέπει να μάθουν να βάζουν όρια, πώς να το βοηθούν, έτσι ώστε να επανέρχεται στην πραγματικότητα. Να μάθουν πώς να τον ενθαρρύνουν να δημιουργήσει ξανά κοινωνικές επαφές, πώς να οργανώσουν τα άλλα παιδιά τους και την κοινωνική τους ζωή, κρατώντας ισορροπίες. Οφείλουν να μάθουν πώς να χειρίζονται το στρες, πώς να αντιμετωπίζουν τις δύσκολες καταστάσεις, και να βρουν τρόπο να τους προσεγγίζουν με σεβασμό. Προγραμματίζεις τη ζωή σου και τη ζωή των παιδιών σου. Ξαφνικά τα σχέδια αλλάζουν. Αισθάνεσαι μία βόμβα να πέφτει στο σπίτι σου. Οι οικογένειες που έχουν στους κόλπους τους ψυχικά πάσχοντες αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στο σπίτι.
Μια από τις μεγαλύτερες δυσκολίες των ψυχικά πασχόντων είναι ότι δεν καταφέρνουν να δημιουργήσουν κοινωνικές σχέσεις. Οι οικογένειες και οι πάσχοντες νιώθουν ντροπή, κατά συνέπεια η αυτοεκτίμηση τους επηρεάζεται αρνητικά και αποφεύγουν να μιλούν για την νόσο. Πολλές φορές η οικογένεια αποφεύγει ακόμη και τη θεραπεία του πάσχοντος επειδή φοβάται την απομόνωση κάτι που συνεχίζει να υπάρχει ακόμη και σήμερα λόγω του κοινωνικού στίγματος. Σήμερα υπάρχει το κίνημα των οικογενειών, υπάρχουν οι τοπικοί σύλλογοι Ψυχικής Υγείας, που προσφέρουν τη δυνατότητα συμπαράστασης μεταξύ των οικογενειών και τις βοηθούν να μιλήσουν ανοιχτά για το πρόβλημά τους. Τις βοηθούν να μάθουν να προφέρουν τη λέξη «ψυχική νόσος» ξανά και ξανά. Να αποβάλλουν τις ενοχές τους και να αναγνωρίσουν τα συναισθήματά τους. Οι εν λόγω σύλλογοι διαδραματίζουν σήμερα έναν σημαντικότατο ρόλο στον αποστιγματισμό της ψυχικής νόσου και στην κοινωνική αποκατάσταση των πασχόντων.
Το 1998 το πρόβλημα μου έγινε δύναμη, επιμονή, έγινε ανάγκη και κατάφερα μαζί με άλλες οικογένειες να ιδρύσουμε τον Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Ν.Σερρών ( Σύλλογος Οικογενειών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία) και το 2003 την Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ. (Παν.Ομοσπ.Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία). Οι στόχοι μας και το όραμά μας ήταν η αλλαγή των αντιλήψεων της κοινότητας έναντι της ψυχικής νόσου και των ατόμων που πάσχουν από αυτή, η εξάλειψη του στίγματος των ψυχικών διαταραχών και η υποστήριξη και ψυχοεκπαίδευση τόσο των χρηστών ψυχιατρικών υπηρεσιών όσο και των οικογενειών τους.
Αρχικά αντιμετωπίσαμε μεγάλη δυσκολία στη συσπείρωση των οικογενειών λόγω του κοινωνικού στίγματος που υπάρχει στις μικρές κοινωνίες αλλά και του φόβου που καλλιεργείται λόγω των λανθασμένων αντιλήψεων για τον ψυχικά πάσχοντα και την οικογένειά του. Σταδιακά όμως, και με αρκετές δυσκολίες είναι η αλήθεια, οι στόχοι άρχισαν να επιτυγχάνονται και η πραγμάτωση τους έσπασε την σιωπή στην οποία ζούσαμε μέχρι τότε. Στην προσπάθειά μας αυτή καταφέραμε να τους συμπαρασύρουμε όλους, μιλώντας καθημερινά για το πρόβλημα μας, βάζοντας στο τραπέζι με κάθε τρόπο το ζήτημα της ψυχικής νόσου, την προσωπική μας ιστορία, το θέμα της ποιότητας ζωής των ανθρώπων μας αλλά και της δικής μας, για τα οποία έπρεπε να αγωνιστούμε και να διεκδικήσουμε. Σε αυτόν τον αγώνα είχαμε και έχουμε στο πλευρό μας τα τοπικά Μ.Μ.Ε.
Από τότε έχουν περάσει 35 χρόνια και η ψυχιατρική μεταρρύθμιση στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Τα πράγματα βαδίζουν με βήμα χελώνας. Δε δόθηκε ακόμα η δέουσα σημασία στις ανάγκες των πασχόντων που διαβιούν στην κοινότητα. Ελλιπείς ή ακατάλληλες υπηρεσίες και έλλειψη προσβασιμότητας αδυνατούν να καλύψουν τις ανάγκες των ψυχικά πασχόντων. Δυσλειτουργία της τομεοποίησης των υπηρεσιών, έλλειψη συντονισμού και αποκλεισμός από υπηρεσίες.
Οι οικογένειες βιώνουν μεγάλο άγχος και ανασφάλεια. Οι οικογένειες καλούνται να παίξουν το ρόλο του ψυχιάτρου, του νοσηλευτή, του ψυχολόγου, του εργοθεραπευτή, του ψυχαναλυτή, του κοινωνικού λειτουργού, του εκπαιδευτικού και εργασιακού συμβούλου, της Πυθίας … 24 ώρες το 24ωρο επί 365 μέρες το χρόνο οι οικογένειες προσπαθούν μόνες τους να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πασχόντων, να μειώσουν τις υποτροπές, να βοηθήσουν στη συμμόρφωση στη θεραπεία, να συμπληρώνουν τα κενά των υπηρεσιών, να βρίσκονται σε συνεχή επιφυλακή και ένταση, να παλεύουν να διατηρήσουν τη συνοχή της οικογένειας.
Όλες αυτές οι οικογένειες νιώθουν καθημερινά αβεβαιότητα για το πώς πρέπει να αντιμετωπίσουν τον πάσχοντα, σύγχυση και άγνοια, ανησυχία για το μέλλον του πάσχοντος, άγχος, ενοχές, απογοήτευση, ματαίωση, θυμό. Και πιστέψτε με, ο σταυρός της φροντίδας των ψυχικά πασχόντων είναι το ίδιο βαρύς για όλους τους φροντιστές ανεξάρτητα από τις κοινωνικές τάξεις, μορφωτικό επίπεδο, οικονομική ευχέρεια ή ηλικία.
Όλες αυτές οι οικογένειες έχουν ανάγκη και αναζητούν ενδυνάμωση και εκπαίδευση για την κατανόηση των συμπτωμάτων της ψυχικής νόσου, υποδείξεις τρόπων και πρακτικών αντιμετώπισης της συμπεριφοράς του ψυχικά πάσχοντος, ευκαιρίες να συνομιλήσουν με άλλες οικογένειες ψυχικά πασχόντων, διαλείμματα από τον εξουθενωτικό ρόλο του φροντιστή.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι οι σύλλογοι ΣΟΦΨΥ είναι…ο μπελάς των Ψυχιάτρων! Όμως είμαστε ΣΥΜΜΑΧΟΙ και όχι αντίπαλοι, διεκδικούμε ισότητα μεταξύ ΑμεΑΨΥ και ατόμων χωρίς αναπηρίες και μεταξύ ΑμεΑΨΥ και ατόμων με άλλες αναπηρίες. Διεκδικούμε όλα όσα για άλλους πάσχοντες και άλλες οικογένειες και άλλους επαγγελματίες υγείας θεωρούνται δεδομένα.
Η ψυχική Υγεία και Ευεξία για όλους πρέπει να γίνει Παγκόσμια προτεραιότητα! Αν καταφέρω λοιπόν μέσα από αυτήν την κατάθεση ψυχής να αλλάξω την λανθασμένη αντίληψη για την Ψυχική Νόσο έστω και ενός ατόμου, θα νιώσω ότι έκανα κάτι χρήσιμο για μένα, για τον πάσχοντα γιο μου, για όλες τις οικογένειες και όλους τους ψυχικά πάσχοντες που κουβαλούν το βαρύ φορτίο της Ψυχικής Νόσου και των κοινωνικών της παρενεργειών.
Η κάθε οικογένεια να σπάσει τη σιωπή της να αναζητήσει άμεσα βοήθεια από ειδικούς για να βοηθήσει τον άνθρωπό της και να μειώσει το δικό της φορτίο. Μπορεί! Εγώ τόλμησα να το κάνω πριν 35 χρόνια! Είμαι 79 και συνεχίζω! Οικογένειες! Ναι, σε σας μιλάω! Σπάστε τη σιωπή!
– Π.Ο.Σ.Ο.Ψ.Υ. (Παν.Ομοσπ.Συλλόγων Οργανώσεων για την Ψυχική Υγεία) https://www.posopsi.gr/
-Σ.Ο.Φ.Ψ.Υ. Σερρών ( Σύλλογος Οικογενειών/Φροντιστών και Φίλων για την Ψυχική Υγεία ) https://www.sofpsi-ser.gr/
