Δεν αντέχετε να ακούτε τους άλλους στο σινεμά όταν μασουλάνε δυνατά τα πατατάκια ή σας ενοχλεί ο ήχος που κάνουν τα ζάρια στο τάβλι; Τότε μάλλον πάσχετε από μισοφωνία.
Ο Ανδρέας Δημόπουλος, ειδικός Ακοολόγος, μέσα από 6 ερωτήσεις και απαντήσεις, μας εξηγεί τι είναι η μισοφωνία και πως εκδηλώνεται.
-Τι είναι η διαταραχή της μισοφωνίας;
Η μισοφωνία είναι μια διαταραχή που σχετίζεται με το περιεχόμενο της ακουστικής πληροφορίας και όχι με την έντασήή άλλα χαρακτηριστικά της. Περιγράφτηκε ως διαταραχή για πρώτη φορά το 2001 από τον P. J. Jastreboff και συγκαταλέγεται μαζί με την υπερακουσία και τη φωνοφοβία στις διαταραχές ευαισθησίας σε ήχους (DecreasedSoundTolerance).
Η διαταραχή αυτή περιγράφεται ως η ασυνήθιστα αρνητική αντίδραση σε ένα ήχο με συγκεκριμένο μοτίβο ή νόημα. Σε αντίθεση με την υπερακουσία, στη μισοφωνία τα φυσικά χαρακτηριστικά του ήχου (ένταση, συχνότητα κτλ.) είναι δευτερεύουσας σημασίας καθώς αυτό που πυροδοτεί τα έντονα αρνητικά συναισθήματα είναι το περιβάλλον που βρίσκεται κάποιος, το άτομο που παράγει τον ενοχλητικό ήχο, οι παρελθοντικές εμπειρίες που συνδέονται με το συγκεκριμένο μοτίβο ήχου και η συναισθηματική του κατάσταση εκείνη τη δεδομένη στιγμή.
To 2013 ο DrArjanSchoder του Πανεπιστημίου του Άμστερνταμ δημοσίευσε μια μελέτη μέσω της οποίας πρότεινε να κατηγοριοποιηθεί η μισοφωνία ως ψυχιατρική διαταραχή. Η άποψη αυτή στηρίχθηκε στη συσχέτιση που εμφανίζουν τα συμπτώματα της μισοφωνίας με συμπτώματα άλλων ψυχιατρικών διαταραχών όπως η ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, το μετατραυματικό στρες, η κοινωνική φοβία, η ειδική φοβία κα. Παρά ταύτα, η πρότασή του δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα καθώς υπάρχουν αρκετές επιστημονικές ομάδες που το αμφισβητούν.
-Τι προκαλεί τη διαταραχή της μισοφωνίας;
Ο μηχανισμός πυροδότησης της μισοφωνίας δεν είναι ακόμα γνωστός. Παρόλα αυτά το νευροφυσιολογικό μοντέλο προσφέρει μια πιθανή επεξήγηση του φαινομένου. Σύμφωνα με την προσέγγιση αυτή, ένας συγκεκριμένος ήχος ξεκινά να γίνεται ενοχλητικός όταν δημιουργηθούν οι απαραίτητες συνάψεις στο εγκέφαλο. Οι συνάψεις αυτές δημιουργούνται μεταξύ του ακουστικού φλοιού, που είναι υπεύθυνος για τον εντοπισμό και την αξιολόγηση του σήματος, και του μεταιχμιακού συστήματος, που αποτελεί το εργοστάσιο παραγωγής συναισθημάτων του ανθρώπου.
Έτσι, όταν ένας ήχος με συγκεκριμένο μοτίβο συσχετιστεί με έντονα αρνητικά συναισθήματα, μέσω του αυτόνομου νευρικού συστήματος ξεκινά να προκαλεί ακούσια ενόχληση στο άτομο. Η ενόχληση ευαισθητοποιεί τον ακουστικό φλοιό στο άκουσμα αυτού του ηχητικού ερεθίσματος και συνεπώς γεννάται ένας φαύλος κύκλος μεταξύ του ήχου και των αρνητικών συναισθημάτων.
Στη μισοφωνία κατηγοριοποιούνται τα άτομα που έχουν εξαιρετικά αρνητικές αντιδράσεις σε συγκεκριμένους ήχους ή μοτίβα, με αιφνιδιαστικά αντανακλαστικά χαρακτηριστικά. Δεν σκέφτονται πριν αντιδράσουν. Η αντίδραση έχει συνδεθεί συναισθηματικά με το ακουστικό προϊόν και εμφανίζεται ανεξέλεγκτα μέσω του συμπαθητικού και κεντρικού νευρικού συστήματος.
Οι ήχοι που συνήθως πυροδοτούν τη μισοφωνία μπορεί να είναι το μάσημα, η κατάποση, το ροχαλητό, η φωνή ενός συγκεκριμένου ατόμου ή και η ανάσα του, τα ζάρια, το χτύπημα των κλειδιών, το κλάμα ενός μωρού κτλ.
-Πως βιώνει το άτομο τη διαταραχή;
Τα έντονα αρνητικά συναισθήματα που δημιουργούνται από την παρουσία ενός μισοφωνικού ερεθίσματος περιγράφονται συνήθως ως θυμός, σύγχυση, εκνευρισμός, άγχος, δυσφορία, ένταση. Αυτή η συναισθηματική φόρτιση οδηγεί τα άτομα να θέλουν να σταματήσουν άμεσα την ακρόαση του συγκεκριμένου ήχου είτε φεύγοντας από το χώρο, είτε σταματώντας τον ήχο από την ίδια την πηγή του. Τα άτομα με μισοφωνία είναι νευρικά, έχουν μειωμένη κοινωνικότητα και γενικά η ποιότητας ζωής τους επηρεάζεται αρνητικά.
Όταν ο ήχος παράγεται από κάποιο άλλο άτομο (συνήθως πρόκειται για γνώριμα άτομα) τότε μπορεί να μιλάμε για μια ανάρμοστη ή προσβλητική συμπεριφορά, επιβολή της παύσης του ηχητικού ερεθίσματος και πιο σπάνια για βίαιες αντιδράσεις.
Οι αντιδράσεις των ατόμων με μισοφωνία στους ενοχλητικούς ήχους ποικίλουν, όπως επίσης και η σοβαρότητα των αντιδράσεων αυτών. Η αντίδραση «Πάλεψε ή Φύγε» είναι η ορολογία που χρησιμοποίησε ο WalterBradfordCannon την δεκαετία το 1990 για να περιγράψει την κατάσταση στρες που βρίσκεται ένα ζώο όταν εντοπίζεται απειλή επιβίωσης. Έχει παρατηρηθεί ότι σε άτομα με μισοφωνία το παραπάνω φαινόμενο αποτελεί κοινό χαρακτηριστικό.
Σύμφωνα με τον Dr N. Bauman, M.S., Eng., Ed.D., F-AAA που ασχολείται με διαταραχές ευαισθησίας σε ήχους, « το άτομο που βιώνει την κατάσταση της μισοφωνίας μοιάζει σαν ένα αυτοκίνητο που του έχουν σπάσει τα φρένα!».
-Μπορεί να υποφέρει από μισοφωνία ένα παιδί ή ένας έφηβος;
Η μισοφωνία αρχίζει συνήθως στην παιδική ηλικία ή την πρώιμη εφηβεία. Οι συνθήκες που δημιουργούνται σε αυτές τις ηλικίες σε συνδυασμό με την εξελισσόμενη ωρίμανση που παρατηρείται σε πολύπλοκες δομές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τα συναισθήματα, την εξάρτηση και συμπεριφορά είναι καθοριστικοί παράγοντες στην ανάπτυξη της μισοφωνίας.
-Μπορεί να συνυπάρχει η μισοφωνία με άλλα νοσήματα;
Έχουν αναφερθεί περιπτώσεις που άτομα με μισοφωνία μπορεί να υποφέρουν παράλληλα και από άλλες διαταραχές όπως Μετατραυματικό Σύνδρομο, Μανιοπαρορμητική Διαταραχή ή Διαταραχή Κεντρικής Ακουστικής Επεξεργασίας.
-Πόσο εύκολο είναι να διαγνωστεί ότι ένα άτομο υποφέρει από μισοφωνία;
Η μισοφωνία είναι μια διαταραχή που έχει πρόσφατα περιγραφή και δεν έχει σαφή κλινικά στοιχεία. Υπάρχουν όμως ποιοτικά χαρακτηριστικά που βοηθάνε σημαντικά στην τελική εκτίμηση.
