Η μυκητίαση είναι μια συχνή επιφανειακή λοίμωξη του δέρματος, τις περισσότερες φορές μεταδοτική, που προκαλείται από μικροσκοπικούς μύκητες. Συνήθως προσβάλλει τα χέρια, τα πόδια, τις πτυχές του δέρματος ή το τριχωτό της κεφαλής. Αυτοί οι μύκητες είναι πολύ ανθεκτικοί, ειδικά όταν βρίσκονται κάτω από τα νύχια ή στα πόδια. Ορισμένα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό ή με διαταραχές της κυκλοφορίας του αίματος είναι πιο επιρρεπή στις δερματικές μυκητιάσεις. Η υγρασία και η ζέστη στο περιβάλλον του δέρματος αποτελούν τις ιδανικές συνθήκες που ευνοούν την ανάπτυξή τους.
Τα συμπτώματα διαφέρουν σημαντικά ανάλογα με τις περιοχές του σώματος που επηρεάζονται. Οι πιο κοινές κατηγορίες μυκητιάσεων του δέρματος, ανάλογα με τον μύκητα που έχει προκαλέσει τη λοίμωξη, είναι η δερματοφυτία, οι καντιντιάσεις, η ποικιλόχρους πιτυρίαση και η ονυχομυκητίαση.
Η δερματοφυτία είναι η συχνότερη μορφή μυκητιάσεων και είναι ιδιαίτερα μεταδοτική. Προκαλείται από τα δερματόφυτα, μύκητες που προσβάλλουν τις περιοχές του δέρματος με την μεγαλύτερη περιεκτικότητα σε κερατίνη, δηλαδή την επιδερμίδα, τις τρίχες και τα νύχια. Οι μύκητες αυτοί συνήθως ανήκουν στα είδη Epidermophyton, Microsporum και Trichophyton. Προσβάλλει συνήθως ηλικιωμένους και παιδιά. Εκδηλώνεται με κνησμό, κηλίδες, ήπια απολέπιση που θυμίζει πιτυρίδα ή με την μορφή μαύρων στιγμάτων. Εφόσον γίνει έγκαιρη διάγνωση, η θεραπευτική αντιμετώπιση είναι εύκολη και αποτελεσματική.
Οι καντιντιάσεις προκαλούνται από τον μύκητα Candida, ένας μύκητας που ευνοείται πολύ από την υγρασία και τη ζέστη, Ακριβώς για το λόγο αυτό οι περισσότερες καντιντιάσεις εκδηλώνονται σε περιοχές του σώματος όπου υπάρχουν πτυχές στο δέρμα όπως, κάτω από τον μαστό και τις μασχάλες, στις μεσοδακτύλιες περιοχές, στις μηρογεννητικές πτυχές και μεσογλουτιαία. Η θεραπεία είναι εύκολη και αποτελεσματική και η διάρκειά της εξαρτάται από το σημείο του δέρματος όπου έχει αναπτυχθεί η μυκητίαση.
Η ποικιλόχρους πιτυρίαση μια χρόνια υποτροπιάζουσα λοίμωξη, μη μεταδοτική και προσβάλει κυρίως νεαρούς ενήλικες και των δύο φύλων. Προκαλείται όταν ένας τύπος μύκητα από την οικογένεια Μalassezia προκαλεί λοίμωξη ή καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα. Εμφανίζεται στο τριχωτό της κεφαλής και χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση αποχρωματισμένων κηλίδων με ελαφριά απολέπιση. Η θεραπευτική αγωγή είναι συνήθως τοπική και έχει άμεση ανταπόκριση.
Η ονυχομυκητίαση είναι μια χρόνια μεταδοτική λοίμωξη με συχνές υποτροπές. Είναι η πιο κοινή πάθηση των νυχιών στους ενήλικες. Συχνότερο αίτιό της είναι ο μύκητας Trichophyton rubrum. Η ονυχομυκητίαση κάνει τα νύχια παχιά, σκληρά, εύθραυστα και παραμορφώνει το χρώμα και το σχήμα τους. Μεταδίδεται με την άμεση επαφή και προσβάλλει λίγο πιο συχνά τους άνδρες. Όταν η προσβολή του νυχιού είναι περιορισμένη η θεραπεία είναι τοπική με ειδικές λάκες, οι οποίες εφαρμόζονται στο νύχι για πολλούς μήνες. Στις περιπτώσεις όπου η προσβολή του νυχιού είναι εκτεταμένη μπορεί να χορηγηθεί και αντιμυκητιασική αγωγή από το στόμα.
Αίτια
Οι πιο συχνές αιτίες που πυροδοτούν τους μύκητες του δέρματος είναι:
- Το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα
- Η εύκολη μετάδοση μέσω δερματικής επαφής ή μέσω της χρήσης μολυσμένων αντικειμένων
- Η έλλειψη υγιεινής
- Η υπερβολική υγρασία
- Η υπερβολική εφίδρωση
- Η κακή διατροφή και η χαμηλή πρόσληψη ινών
- Το υπερβολικό άγχος
- Η παχυσαρκία
- Η ακράτεια
- Η λήψη ορισμένων αντιβιοτικών
- Η λήψη κορτιζόνης
- Ο σακχαρώδης διαβήτης
- Οι συχνές ενδοκολπικές πλύσεις
- Η εγκυμοσύνη
- Η μακροχρόνια χρήση ναρκωτικών ουσιών
Συμπτώματα
Η εικόνα των συμπτωμάτων διαφέρει ανάλογα με το είδος του μύκητα. Τα κύρια συμπτώματα των μυκητιάσεων του δέρματος περιλαμβάνουν:
- Κνησμό
- Κόκκινα φολιδωτά εξανθήματα
- Λευκές ή καφέ κηλίδες
- Αίσθημα καύσου
- Φλεγμονή
- Πιτυρώδη απολέπιση
- Σπασμένο δέρμα ανάμεσα στα δάκτυλα του ποδιού
- Εύθραυστα αποχρωματισμένα νύχια, με πάχυνση και κιτρίνισμα
- Γυμνές κυκλικές περιοχές στο τριχωτό της κεφαλής
- Δυσάρεστη οσμή
Διάγνωση
Η έγκαιρη διάγνωση των μυκητιάσεων συμβάλλει στην αποτελεσματική αντιμετώπισή τους. Η κλινική εκτίμηση της μυκητίασης πραγματοποιείται από δερματολόγο μέσω μικροσκοπικής παρατήρησης. Αν δεν μπορεί να καταλήξει με βεβαιότητα σε διάγνωση, ο γιατρός θα προχωρήσει στην λήψη και την καλλιέργεια δείγματος από την περιοχή της βλάβης.
