Πολλοί άνθρωποι συχνά κάνουν εσφαλμένες υποθέσεις σχετικά με τα άτομα της τρίτης ηλικίας και τη γήρανση, υιοθετώντας στερεοτυπικές αντιλήψεις, που δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Καθώς όμως μεγαλώνουμε, είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε όλες τις πτυχές της γήρανσης και να μάθουμε να ξεχωρίζουμε τον μύθο από την πραγματικότητα. Οι έρευνες έχουν δείξει ότι μπορούμε να βοηθήσουμε στη διατήρηση της υγείας και της κινητικότητάς μας καθώς γερνάμε, υιοθετώντας ή συνεχίζοντας υγιεινές συνήθειες και επιλογές τρόπου ζωής.
Ας δούμε ποιες είναι οι πιο κοινές παρανοήσεις που σχετίζονται με τη γήρανση και τους ηλικιωμένους ενήλικες, έτσι όπως καταγράφηκαν από το National Institutes of Health (NIH)/National Institute on Aging, τον κυβερνητικό φορέα, που μελετάει θέματα υγείας και γήρανσης στην Αμερική.
-Η κατάθλιψη και η μοναξιά είναι φυσιολογικά στους ηλικιωμένους.
Καθώς οι άνθρωποι γερνούν, κάποιοι μπορεί να αισθάνονται απομονωμένοι και μόνοι. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε συναισθήματα κατάθλιψης, άγχους και στενοχώριας. Ωστόσο, αυτά τα συναισθήματα δεν αποτελούν φυσιολογικό μέρος της γήρανσης, καθώς η γήρανση μπορεί να έχει πολλά συναισθηματικά οφέλη, όπως μακροχρόνιες σχέσεις με φίλους και οικογένεια και μια ζωή γεμάτη αναμνήσεις που μπορείτε να μοιραστείτε με τα αγαπημένα σας πρόσωπα.
Στην πραγματικότητα, μελέτες δείχνουν ότι οι νεότεροι ενήλικες είναι πολύ πιο πιθανό να εμφανίσουν κατάθλιψη πάρα οι ηλικιωμένοι. Πότε θα πρέπει να ανησυχείτε; Είναι σημαντικό να θυμάστε ότι οι ηλικιωμένοι ενήλικες με κατάθλιψη μπορεί να έχουν λιγότερο εμφανή συμπτώματα ή να είναι λιγότερο πιθανό να συζητήσουν τα συναισθήματά τους. Η κατάθλιψη είναι μια συχνή και δυνητικά σοβαρή διαταραχή της διάθεσης, αλλά υπάρχουν θεραπείες που είναι αποτελεσματικές για τους περισσότερους ανθρώπους.
– Οι ηλικιωμένοι δεν μπορούν να μάθουν νέα πράγματα.
Δεν είναι αλήθεια! Οι ηλικιωμένοι ενήλικες εξακολουθούν να έχουν την ικανότητα να μαθαίνουν νέα πράγματα, να δημιουργούν νέες αναμνήσεις και να βελτιώνουν τις επιδόσεις τους και τις διάφορες δεξιότητες. Αν και η γήρανση συχνά συνοδεύεται από αλλαγές στον τρόπο σκέψης, πολλές νοητικές αλλαγές είναι θετικές, όπως το να έχει κανείς περισσότερες γνώσεις και διορατικότητα από τις εμπειρίες μιας ζωής. Η προσπάθεια και η εκμάθηση νέων δεξιοτήτων μπορεί ακόμη και να βελτιώσει τις νοητικές ικανότητες. Η αναζήτηση νέων κοινωνικών σχέσεων με άλλους και η συμμετοχή σε κοινωνικές δραστηριότητες, όπως ένα μάθημα χορού ή μια λέσχη βιβλίου, μπορεί να κρατήσει τον εγκέφαλό σας ενεργό και να ενισχύσει επίσης τη νοητική σας υγεία. Ο τρόπος εκμάθησης μπορεί να αλλάζει, η ικανότητα όμως όχι. Συνεχίζουμε να μαθαίνουμε λοιπόν σε κάθε ηλικία, αναζητώντας τα κατάλληλα μαθήματα όπου αυτά προσφέρονται.
-Είναι αναπόφευκτο ότι οι ηλικιωμένοι θα πάθουν άνοια.
Η άνοια δεν αποτελεί φυσιολογικό μέρος της γήρανσης. Παρόλο που ο κίνδυνος άνοιας αυξάνεται καθώς οι άνθρωποι γερνούν, δεν είναι αναπόφευκτη και πολλοί άνθρωποι ζουν μέχρι τα 90 τους χρόνια και πέρα από αυτά, χωρίς να παρουσιάζουν σημαντική έκπτωση στη σκέψη και τη συμπεριφορά που χαρακτηρίζει την άνοια. Το να ξεχνάτε περιστασιακά ένα ραντεβού ή να χάνετε τα κλειδιά σας είναι τυπικά σημάδια ήπιας λήθης, η οποία είναι πολύ συνηθισμένη στη φυσιολογική γήρανση. Παρ’ όλα αυτά, αν έχετε σοβαρές ανησυχίες σχετικά με τη μνήμη και τη σκέψη σας ή αν παρατηρήσετε εσείς ή οι οικείοι σας, αλλαγές στη συμπεριφορά και την προσωπικότητά σας, θα πρέπει να μιλήσετε με έναν γιατρό. Τα προβλήματα αυτά μπορεί να έχουν μια σειρά από διαφορετικές αιτίες, ορισμένες από τις οποίες είναι θεραπεύσιμες ή αναστρέψιμες.
–Οι ηλικιωμένοι πρέπει να αποφεύγουν την άσκηση για να μην τραυματιστούν.
Καθώς μεγαλώνετε, μπορεί να πιστεύετε ότι η άσκηση μπορεί να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό, ειδικά αν έχετε μια χρόνια πάθηση. Ωστόσο, οι μελέτες δείχνουν ότι έχετε πολλά περισσότερα να κερδίσετε με το να είστε δραστήριοι – και πολλά να χάσετε με το να κάθεστε πολύ. Συχνά, η αδράνεια φταίει περισσότερο από την ηλικία, όταν οι ηλικιωμένοι χάνουν την ικανότητα να κάνουν πράγματα μόνοι τους. Σχεδόν ο καθένας, σε οποιαδήποτε ηλικία και με τις περισσότερες συνθήκες υγείας, μπορεί να συμμετέχει σε κάποιο είδος σωματικής δραστηριότητας. Η άσκηση και η σωματική δραστηριότητα δεν είναι μόνο εξαιρετικές για την ψυχική και σωματική σας υγεία, αλλά μπορούν να σας βοηθήσουν να διατηρήσετε την ανεξαρτησία σας καθώς γερνάτε.
-Αν ένα μέλος της οικογένειας πάσχει από τη νόσο Αλτσχάιμερ, θα πάθω κι εγώ.
Η πιθανότητα ενός ατόμου να εμφανίσει τη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να είναι μεγαλύτερη αν έχει οικογενειακό ιστορικό άνοιας, επειδή υπάρχουν ορισμένα γονίδια που γνωρίζουμε ότι αυξάνουν τον κίνδυνο. Ωστόσο, το να έχει κάποιος γονέα με νόσο Αλτσχάιμερ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι θα εμφανίσει τη νόσο. Οι περιβαλλοντικοί παράγοντες και ο τρόπος ζωής, όπως η άσκηση, η διατροφή, η έκθεση σε ρύπους και το κάπνισμα, μπορούν επίσης να επηρεάσουν τον κίνδυνο ενός ατόμου για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αν και δεν μπορείτε να ελέγξετε τα γονίδια που κληρονομήσατε, μπορείτε να λάβετε μέτρα για να παραμείνετε υγιείς καθώς μεγαλώνετε, μέτρα όπως η τακτική άσκηση, ο έλεγχος της υψηλής αρτηριακής πίεσης και η αποφυγή του καπνίσματος.
-Τώρα που είμαι μεγαλύτερος, θα πρέπει να σταματήσω να οδηγώ.
Φυσικές αλλαγές μπορεί να προκύψουν με την ηλικία που μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης ενός ατόμου, όπως η επιβράδυνση της ταχύτητας αντίδρασης, η μειωμένη όραση ή ακοή και η μειωμένη δύναμη ή κινητικότητα. Το ερώτημα για το πότε είναι καιρός να περιοριστεί ή να σταματήσει η οδήγηση δεν θα πρέπει να αφορά την ηλικία, αλλά την ικανότητα του ατόμου να οδηγεί με ασφάλεια. Μιλήστε με το γιατρό σας εάν έχετε οποιεσδήποτε ανησυχίες σχετικά με την υγεία σας και την οδήγηση.
–Μόνο οι γυναίκες πρέπει να ανησυχούν για την οστεοπόρωση.
Αν και η οστεοπόρωση είναι πιο συχνή στις γυναίκες, η ασθένεια αυτή εξακολουθεί να επηρεάζει πολλούς άνδρες και θα μπορούσε να υποδιαγνωσθεί. Ενώ οι άνδρες μπορεί να μην είναι τόσο πιθανό να εμφανίσουν οστεοπόρωση επειδή ξεκινούν με μεγαλύτερη οστική πυκνότητα από ότι οι γυναίκες, ένας στους πέντε άνδρες άνω των 50 ετών θα υποστεί κάταγμα που σχετίζεται με την οστεοπόρωση. Μέχρι την ηλικία των 65 ή 70 ετών, άνδρες και γυναίκες χάνουν την οστική μάζα με τον ίδιο ρυθμό. Πολλά από τα πράγματα που θέτουν τους άνδρες σε κίνδυνο είναι τα ίδια με εκείνα των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του οικογενειακού ιστορικού, της έλλειψης αρκετού ασβεστίου ή βιταμίνης D και της πολύ λίγης άσκησης.
–Είμαι “πολύ μεγάλος” για να κόψω το κάπνισμα.
Δεν έχει σημασία πόσο χρονών είστε ή πόσο καιρό καπνίζετε, η διακοπή του καπνίσματος ανά πάσα στιγμή βελτιώνει την υγεία σας. Οι καπνιστές που το κόβουν έχουν λιγότερες ασθένειες, όπως κρυολογήματα και γρίπη, χαμηλότερα ποσοστά βρογχίτιδας και πνευμονίας και συνολικά καλύτερη αίσθηση ευεξίας. Η διακοπή του καπνίσματος θα μειώσει επίσης τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, καρδιακής προσβολής, εγκεφαλικού επεισοδίου και πνευμονοπάθειας. Θα μειώσει επίσης την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα σε άλλα μέλη της οικογένειας ή σε άτομα που φροντίζουν στο σπίτι. Ποτέ δεν είναι αργά για να αποκομίσετε τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματος και να δώσετε ένα υγιές παράδειγμα στα παιδιά και τα εγγόνια σας
-Η αρτηριακή μου πίεση έχει μειωθεί ή έχει επανέλθει στο φυσιολογικό, οπότε μπορώ να σταματήσω να παίρνω τα φάρμακά μου.
Η υψηλή αρτηριακή πίεση είναι ένα πολύ συνηθισμένο πρόβλημα για τους ηλικιωμένους -ιδιαίτερα για τους 80άρηδες και τους 90άρηδες- και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα υγείας αν δεν αντιμετωπιστεί σωστά. Εάν παίρνετε φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση και η αρτηριακή σας πίεση μειωθεί, αυτό σημαίνει ότι το φάρμακο και οι τυχόν αλλαγές στον τρόπο ζωής που έχετε κάνει λειτουργούν. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να συνεχίσετε τη θεραπεία και τις δραστηριότητές σας μακροπρόθεσμα. Εάν σταματήσετε να παίρνετε το φάρμακό σας, η αρτηριακή σας πίεση μπορεί να αυξηθεί ξανά, αυξάνοντας τον κίνδυνο για προβλήματα υγείας όπως το εγκεφαλικό επεισόδιο και η νεφρική νόσος.
Πηγές: National Institutes of Health (NIH)/National Institute on Aging & https://www.50plus.gr/
/National Institute on Aging.){kind=link}