Γράφει η Σάρρα Πανταζάρα, Διαιτολόγος Διατροφολόγος
Η νευρική ορθορεξία (ΟΝ) έχει γίνει αντικείμενο μελέτης σε όλο και περισσότερες έρευνες τα τελευταία χρόνια. Ο όρος της, εισήχθη από τον Steven Bratman το 1997, για να περιγράψει μια παθολογική «κατάσταση» που σχετίζεται με την υγιεινή-«σωστή» διατροφή (όπως αυτή την ορίζουν οι πάσχοντες), προκειμένου να παραμείνουν υγιείς και όχι για τον φόβο της παχυσαρκίας. Χαρακτηρίζεται λοιπόν, από την υπερβολική συγκέντρωση-προσήλωση των ατόμων στην ποιότητα των τροφίμων, την προετοιμασία του φαγητού και τα αυστηρά διατροφικά πρότυπα.
Συμπτώματα με τα οποία εκδηλώνεται η ορθορεξία
Τα ορθορεξικά άτομα αφιερώνουν σημαντικό χρόνο (περισσότερο από 3 ώρες την ημέρα) στην έρευνα, την ανάλυση και την προετοιμασία των γευμάτων τους. Η εστίαση στο φαγητό μοιάζει με άλλες διατροφικές διαταραχές, όπως τη νευρική ανορεξία και τη νευρική βουλιμία. Ωστόσο, σε αντίθεση με τη νευρική ανορεξία ή τη νευρική βουλιμία όπου το κύριο μέλημα είναι η ποσότητα της τροφής που καταναλώνεται, η νευρική ορθορεξία χαρακτηρίζεται από ενασχόληση με την ποιότητα των τροφίμων. Μάλιστα, αυτά τα άτομα δύναται να αποκλείσουν από τη διατροφή τους προϊόντα που περιέχουν συντηρητικά, πρόσθετα χρώματος, ενισχυτικά γεύσης, μεγάλες ποσότητες λίπους, ζάχαρης, αλατιού ή γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα και γενικότερα τρόφιμα που θεωρούνται ανθυγιεινά. Δηλαδή μπορεί να αφαιρούν ολόκληρες ομάδες τροφίμων από την καθημερινότητά τους, όπως κρέας, γαλακτοκομικά, δημητριακά, μαγειρεμένα τρόφιμα και μη εποχιακά προϊόντα.
Βασίζονται επίσης σε τρόφιμα που προέρχονται από οικολογικές καλλιέργειες. Έτσι λοιπόν μία λίστα με «αποδεκτά» τρόφιμα, μπορεί να διαφέρει μεταξύ πασχόντων, όμως αυτό που είναι χαρακτηριστικό των ατόμων αυτών, είναι η σταδιακή εντατικοποίηση των διατροφικών τους περιορισμών, αφού αν κάτι «δεν πάει καλά» στη διατροφή τους σε σχέση με τα παραπάνω και «παραβιάσουν» κάποιον υποκειμενικό κανόνα, τότε η ψυχολογική επίπτωση είναι σημαντική, (π.χ. πολλές τύψεις καθώς «καταρρέει» η έννοια της σωστής διατροφής στην λογική της ορθορεξίας) και λαμβάνουν άμεσα και μερικές φορές ακραία μέτρα όπως ο περιορισμός της τροφής, η εξουθενωτική γυμναστική κ.α.
Επιπρόσθετη αιτία εμμονικών σκέψεων μπορεί να είναι η ίδια η διαδικασία προετοιμασίας του φαγητού (π.χ. χρήση φυσικών υλικών, προτίμηση πήλινων και ξύλινων προϊόντων έναντι του αλουμινίου) ή η προετοιμασία του μενού και η αγορά του. Τα γεύματά τους πρέπει να προετοιμάζονται με τη μέγιστη δυνατή προσοχή και οποιαδήποτε απόκλιση από τους αυτό-επιβαλλόμενους κανόνες τους οδηγεί σε αισθήματα φόβου, ενοχής, ντροπής και περαιτέρω διατροφικούς περιορισμούς.
Οι συνέπειες για την υγεία
Τα άτομα με νευρική ορθορεξία πολύ πιθανό να εμφανίσουν χαμηλότερα επίπεδα ευεξίας, περισσότερο άγχος, συμπτώματα κατάθλιψης και χαμηλότερη συνολική λειτουργικότητα σε σχέση με άτομα χωρίς αυτή τη διατροφική διαταραχή.
