Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αποτελεί την κύρια εκδήλωση του ΟΗΕ από το 1972 για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού σχετικά με περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα και τις επιπτώσεις στην υγεία.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος, ας δούμε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία:
-Το θέμα της φετινής Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος είναι η «Μάχη για τη μείωση της μόλυνσης από τα Πλαστικά», με σύνθημα #BeatPlasticPollution.
-Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 15 εκατομμύρια θάνατοι σε όλο τον κόσμο κάθε χρόνο οφείλονται σε περιβαλλοντικά αίτια που μπορούν να αποφευχθούν.
-Περιβαλλοντικοί παράγοντες όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, ο θόρυβος, τα πλαστικά και οι επικίνδυνες χημικές ουσίες έχει αποδειχθεί ότι έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία.
-Πάνω από το 90% των ανθρώπων στη Γη αναπνέουν μολυσμένο αέρα λόγω καύσης ορυκτών καυσίμων.
-Στην Ευρώπη οι περιβαλλοντικοί παράγοντες ευθύνονται για το 12-20% του συνολικού αριθμού των θανάτων.
-Η ισχαιμική καρδιοπάθεια, τα χρόνια αναπνευστικά νοσήματα, οι νεοπλασίες, οι αναπαραγωγικές και νευροαναπτυξιακές διαταραχές συνιστούν τα κυριότερα νοσήματα που σχετίζονται με έκθεση σε ανθυγιεινές περιβαλλοντικές συνθήκες.
-Σύμφωνα με έρευνες, η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί πολύ περισσότερους θανάτους ακόμα και από πανδημίες όπως αυτή του Covid-19.
-Σχεδόν το 80% των κατοίκων των αστικών περιοχών εκτίθεται σε επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης που δεν τηρούν τα όρια που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
-Η ατμοσφαιρική ρύπανση σκοτώνει 800 ανθρώπους την ώρα ή 13 το λεπτό, δηλαδή τρεις φορές περισσότερους από τον ετήσιο αριθμό των θυμάτων της φυματίωσης, της ελονοσίας και του AIDS μαζί.
-Το 90% των παιδιών σε όλον τον κόσμο ζουν σε περιοχές όπου τα επίπεδα της ατμοσφαιρικής μόλυνσης ξεπερνούν τα επιτρεπτά όρια που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.
-Η ρύπανση της ατμόσφαιρας ευθύνεται για το 26% των θανάτων από ισχαιμική καρδιοπάθεια, το 24% των θανάτων από εγκεφαλικά, το 43% από χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το 29% από καρκίνο των πνευμόνων.
-Στα παιδιά, η ρύπανση της ατμόσφαιρας σχετίζεται, μεταξύ άλλων προβλημάτων υγείας, με την γέννηση λιποβαρών βρεφών, άσθμα, παιδικούς καρκίνους, παχυσαρκία, ανεπαρκή ανάπτυξη των πνευμόνων και αυτισμό.
-Η καύση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας συμβάλλει κατά κύριο λόγο στην ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ είναι και η κύρια πηγή των εκπομπών άνθρακα που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη.
-Σχεδόν το 25% της ατμοσφαιρικής ρύπανσης από την ύλη των μικρών σωματιδίων στα αστικά κέντρα προκαλείται από την κίνηση στους δρόμους, το 20% από την καύση οικιακών καυσίμων και το 15% από την λειτουργία των βιομηχανιών, περιλαμβανομένης της παραγωγής ηλεκτρισμού.
-Η υγεία του πληθυσμού επηρεάζεται επίσης αρνητικά από την κλιματική αλλαγή, καθώς εμφανίζονται ακραία καιρικά φαινόμενα – όπως κύματα καύσωνα και πλημμύρες – και γενικότερα κλιματικές αλλαγές που μπορούν να επιφέρουν μεταβολές στην εμφάνιση νοσημάτων.
-Ο θόρυβος αναδύεται ως νέο ζήτημα για το περιβάλλον και την υγεία. Σύμφωνα με την Πράσινη Βίβλο της ΕΕ σχετικά με την έκθεση στο θόρυβο, περίπου το 20 % του ευρωπαϊκού πληθυσμού υποφέρει από επίπεδα θορύβου που μπορούν να προκαλέσουν διαταραχή του ύπνου και δυσμενείς επιπτώσεις για την υγεία.
-Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, περισσότεροι από 8.500 θάνατοι θα μπορούσαν να προληφθούν ετησίως στην Ελλάδα, εάν μειώνονταν οι συγκεντρώσεις ατμοσφαιρικής ρύπανσης, αλλά και οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
-Η Ελλάδα εναρμονίζεται με την ευρωπαϊκή πολιτική για την «Προστασία των πολιτών της Ένωσης από περιβαλλοντικές πιέσεις και κινδύνους για την υγεία και την ευημερία». Ο έλεγχος των φυσικών πόρων, των αποβλήτων, της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, κ.λπ., με στόχο την περιβαλλοντική υγεία αποτελεί μία από τις προτεραιότητες του Εθνικού Σχεδίου Δράσης 2021-2025 για την βελτίωση και προάσπιση της Δημόσιας Υγείας.
-Η βελτίωση της ποιότητας του περιβάλλοντος σε βασικούς τομείς, όπως ο αέρας, τα ύδατα και ο θόρυβος, μπορεί να λειτουργήσει προληπτικά έναντι των νοσημάτων και να ενισχύσει την ανθρώπινη υγεία.
-Η διατήρηση των επιπέδων της υπερθέρμανσης του πλανήτη «αρκετά πιο κάτω» από τους 2 βαθμούς Κελσίου – όπως έχουν δεσμευτεί με τη Συμφωνία των Παρισίων για την Κλιματική Αλλαγή του 2015 να πράξουν οι κυβερνήσεις – θα μπορούσε να σώζει περίπου ένα εκατομμύριο ζωές τον χρόνο έως το 2050 και μόνο μέσω της μείωσης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
