Αναγνωρίστε τα σημάδια
Γράφει η Φαιδώρα Ρίζου, Ειδική Παιδαγωγός
Η παιδική κακοποίηση είναι ένα θέμα ιδιαίτερα “βαρύ”, δύσκολο, πολύπλοκο και δυστυχώς, ιδιαιτέρως επίκαιρο. Το γεγονός ότι πολλά περιστατικά παιδικής κακοποίησης δε θα αποκαλυφθούν ποτέ, σε συνδυασμό με το ότι ο αριθμός των παιδιών τα οποία έχουν υποστεί κάποια μορφή παιδικής κακοποίησης είναι στην πραγματικότητα πολύ μεγαλύτερος απ’ όσο γνωρίζουμε, καθιστά την ενημέρωση και επαγρύπνηση γύρω από αυτό το θέμα, εξαιρετικά σημαντική για όλους μας.
Οι κύριες μορφές της παιδικής κακοποίησης είναι οι παρακάτω:
- Σωματική κακοποίηση
Αφορά την εσκεμμένη πρόκληση κάθε είδους σωματικής βλάβης στο παιδί από τον γονέα ή τον φροντιστή του, όπως χτυπήματα και κλωτσιές. Το κεφάλι και τα άκρα του παιδιού είναι τα σημεία του σώματος στα οποία εμφανίζονται πιο συχνά σημάδια σωματικής κακοποίησης.
- Ψυχολογική/Συναισθηματική κακοποίηση
Οποιαδήποτε συμπεριφορά και ενέργεια ή η απουσία ενεργειών που θα μπορούσε να προκαλέσει συναισθηματική, γνωστική και οποιαδήποτε άλλη ψυχική διαταραχή στο παιδί, όπως ο εκφοβισμός, η λεκτική βία, η εκμετάλλευση, συνθέτουν το φαινόμενο της ψυχολογικής και συναισθηματικής κακοποίησης.
- Σεξουαλική κακοποίηση
Περιλαμβάνει την έκθεση ή τη συμμετοχή του παιδιού σε πράξεις σεξουαλικού περιεχομένου υποκινούμενες από ενήλικα που, τις περισσότερες φορές, έχει συγγενική σχέση με το παιδί ή βρίσκεται στο οικείο περιβάλλον του, με σκοπό τη σεξουαλική ικανοποίησή του ή/και το οικονομικό του όφελος.
- Παραμέληση
Η παραμέληση υφίσταται όταν παρουσιάζεται συστηματική απουσία, ανεπάρκεια ή ακαταλληλότητα εκλπήρωσης και φροντίδας των βασικών αναγκών του παιδιού για σίτιση, στέγη, ιατρική φροντίδα, ένδυση και σχολική φοίτηση.
Οποιαδήποτε μορφή κι αν έχει η παιδική κακοποίηση, το σίγουρο είναι ότι αφήνει το “αποτύπωμά” της στο σώμα και την ψυχή του παιδιού.
Ορισμένα από τα σημάδια, εκτός από τις προφανείς σωματικές ενδείξεις τραυματισμών, στη συμπεριφορά και τις συνήθεις του παιδιού που θα πρέπει να μας προβληματίσουν και να μας κάνουν να υποψιαστούμε πιθανότητα κάποιας μορφής κακοποίησης, ιδίως όταν παρατηρούνται για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν μπορούν να δικαιολογηθούν από άλλες αιτίες, είναι τα εξής:
-Εμφάνιση έντονου άγχους, ανησυχίας και εγρήγορσης
-Δυσκολία να ανταποκριθεί στο σχολικό του πρόγραμμα, σχολική άρνηση
-Τάση για απομόνωση, εσωστρέφεια, εμφάνιση συναισθημάτων ντροπής τα οποία δεν είχε έως τώρα, αλλαγές στην κοινωνική του συμπεριφορά
-Εμφάνιση ξαφνικού φόβου για συγκεκριμένα μέρη ή και πρόσωπα
-Αλλαγές στις συνήθειες του ύπνου: εφιάλτες, αυπνία βραδινή ενούρηση, φόβος για το σκοτάδι
-Αξιοσημείωτες διατροφικές αλλαγές, είτε αυξάνοντας την ποσότητα φαγητού, είτε
μειώνοντάς την
-Ζωγραφιές που αναπαριστούν εικόνες με ερωτικό ή βίαιο περιεχόμενο
-Εμφάνιση ψυχοσωματικών συμπτωμάτων, όπως κοιλιακοί πόνοι και ζαλάδες
Σε μια εποχή που τα περιστατικά παιδικής κακοποίησης μοιάζουν να αυξάνονται διαρκώς, είναι ιδιαιτέρα σημαντικό να είμαστε όλοι σε επαγρύπνηση, να βρισκόμαστε κοντά στα παιδιά μας έχοντας ουσιαστική επικοινωνία μαζί τους, να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τυχόν ύποπτα σημάδια και τέλος, να γνωρίζουμε τι μπορούμε να κάνουμε και πού να απευθυνθούμε σε περίπτωση περιστατικών παιδικής κακοποίησης
