Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (που ονομάζεται, επίσης, υπερανδρογονική ανωορρηξία, ή σύνδρομο Stein-Leventhal ) είναι μια συχνή και χρόνια ενδοκρινολογική πάθηση των ωοθηκών. Εκδηλώνεται με την παρουσία πολυάριθμων μικρών κύστεων (ωοθηλάκια) οι οποίες αυξάνουν το μέγεθος των ωοθηκών. Το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από μια ασυνήθιστη αύξηση της παραγωγής ανδρογόνων στις ωοθήκες που οδηγεί σε αύξηση των ωοθυλακίων με συνέπεια την ορμονική ανισορροπία. Αυτό προκαλεί διαταραχές στον εμμηνορροϊκό κύκλο και στην ωορρηξία και συχνά οδηγεί σε προβλήματα υπογονιμότητας.
Πολλές γυναίκες ανακαλύπτουν ότι πάσχουν από το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών όταν προσπαθούν να μείνουν έγκυες και δεν το κατορθώνουν. Επηρεάζει περίπου το 10% των γυναικών ηλικίας 20 έως 40 ετών.
Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση άλλων προβλημάτων υγείας όπως:
- υπογονιμότητα, λόγω απουσίας ωορρηξίας
- αυξημένος κίνδυνος για διαβήτη και υπέρταση κατά την εγκυμοσύνη
- κίνδυνος αποβολής, πρόωρου τοκετού και προεκλαμψία
- σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
- υψηλή χοληστερίνη
- υψηλή αρτηριακή πίεση
- κατάθλιψη και διαταραχές της διάθεσης
- υπνική άπνοια ( στις υπέρβαρες γυναίκες )
- καρδιαγγειακή νόσος
- καρκίνος του ενδομητρίου
Αίτια
Οι ακριβείς μηχανισμοί ανάπτυξης του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών δεν είναι γνωστοί. Έχει παρατηρηθεί συχνά η παρουσία κληρονομικής προδιάθεσης καθώς πολλές γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν μητέρα ή αδελφή με το ίδιο σύνδρομο.
Το σύνδρομο φαίνεται επίσης να συνδέεται με το σύνδρομο αντίστασης στην ινσουλίνη καθώς και με σημαντικές γενετικές διαταραχές στην έκκριση των ανδρογόνων ορμονών.
Συμπτώματα
Τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών εμφανίζονται συνήθως προς το τέλος της εφηβείας και επιδεινώνονται με την πάροδο του χρόνου. Η συχνότητα και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα.
Μια γυναίκα θα πρέπει να συμβουλευτεί άμεσα τον γυναικολόγο της όταν παρουσιάζει:
- απουσία ή διαταραχές της εμμήνου ρήσεως
- -δυσκολία στην επίτευξη εγκυμοσύνης, υπογονιμότητα
- -ανεπιθύμητη τριχοφυία σε ασυνήθιστες περιοχές του σώματος (συνήθως στο πρόσωπο, στο άνω χείλος, στο στήθος, στην πλάτη, στο στομάχι )
- -αύξηση βάρους ή/και παχυσαρκία
- κροταφική αλωπεκία
- σημάδια αρρενοποίησης
- λιπαρό δέρμα ή ακμή
- μελαγχρωστική ακάνθωση, δηλαδή σκούρες κηλίδες στο δέρμα ( συνήθως στον αυχένα, στις μασχάλες, στις αρθρώσεις των δακτύλων και στη βουβωνική χώρα )
Διάγνωση
Ο γιατρός αρχικά θα πρέπει να αποκλείσει άλλες παθολογικές καταστάσεις με παρόμοια συμπτώματα όπως συγγενής υπερπλασία επινεφριδίων, σύνδρομο Cushing, όγκοι που μπορεί να βρίσκονται στις ωοθήκες ή στα επινεφρίδια, υποθυρεοειδισμός. Η διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών θα βασιστεί στο ιατρικό ιστορικό, στη φυσική εξέταση, στις εργαστηριακές ορμονολογικές εξετάσεις και στην υπερηχογραφική απεικόνιση των ωοθηκών.
Θεραπεία
Δεν υπάρχει θεραπεία για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Οι θεραπευτικές επιλογές στοχεύουν στην αποτελεσματική διαχείριση των συμπτωμάτων και είναι εξατομικευμένες. Οι συνηθέστερες θεραπείες που προτείνονται , ανάλογα με την κάθε περίπτωση, είναι:
- φαρμακευτική αγωγή για τη ρύθμιση της ορμονικής ανισορροπίας, των διαταραχών του κύκλου, της τριχοφυίας και της ακμής με αντισυλληπτικά, προγεστερονοειδή ή αντιανδρογόνα
- αντιδιαβητική αγωγή για την μείωση των επιπέδων ινσουλίνης στο αίμα
- φαρμακευτική αγωγή, αντιβιοτικά και τοπικές κρέμες για τη θεραπεία της ακμής
- φαρμακευτική αγωγή για απώλεια βάρους
- θεραπείες υπογονιμότητας (διέγερση των ωοθηκών, διάτρηση των ωοθηκών, ιατρικά υποβοηθούμενη αναπαραγωγή)
- αλλαγή τρόπου ζωής (μείωση βάρους, ισορροπημένη διατροφή, καθημερινή φυσική άσκηση )
