Γράφει ο Χάρης Καραουλάνης, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής, Μέλος Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων
Οι γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς είναι κατεξοχήν οικογενειακές και αποτελούν για τους περισσότερους μια περίοδο χαράς και αναζωογόνησης. Ταυτόχρονα όμως στην εορταστική περίοδο παρατηρείται μια σημαντική αύξηση των κρουσμάτων απομόνωσης, κατάθλιψης, ακόμα και αυτοκτονιών. Παρακάτω περιγράφω μερικές από τις βασικές αιτίες για τη δημιουργία μεγάλου στρες και συμπτωμάτων λύπης, έντονης δυσαρέσκειας και κατάθλιψης:
–Οι οικογενειακές παρεξηγήσεις
Την περίοδο αυτή έρχονται στην επιφάνεια διάφορες οικογενειακές συγκρούσεις και επιδεινώνονται οι όποιες προβληματικές συγγενικές σχέσεις. Ο καθένας έχει τα δικά του σχέδια, τα οποία μπορεί να μην ταιριάζουν με των υπολοίπων, ενώ στις οικογένειες τα μέλη έχουν περισσότερες απαιτήσεις από τους άλλους για κατανόηση, χρόνο, δώρα, κλπ., έτσι ώστε όταν δεν πάρουν αυτό που θέλουν να νιώθουν απογοήτευση, λύπη και θυμό.
-Οι οικονομικές δυσκολίες
Tα προβαλλόμενα πρότυπα από τα ΜΜΕ απαιτούν ένα συνεχές ξόδεμα χρημάτων για δώρα, γιορτές και διακοπές. Η αδυναμία πολλών ανθρώπων στις παρούσες δύσκολες συνθήκες να ανταποκριθούν στις οικονομικές απαιτήσεις των εορτών για την οικογένειά και τους φίλους τους, είναι δυνατό να αποτελέσει σημαντική αιτία στενοχώριας και απομόνωσης.
–Η φυσική κούραση
Αποτελεί τραγική ειρωνεία το γεγονός ότι αντί για ξεκούραση, στη διάρκεια των εορτών αυξάνεται το στρες εξαιτίας της απαίτησης να γίνουν πολλά πράγματα σε λίγο χρόνο. Παρόλο το γεγονός ότι οι δραστηριότητες είναι κατά βάση ευχάριστες, οι άνθρωποι καλούνται να βγουν από τη ρουτίνα τους και να τρέξουν να προλάβουν τα πάντα. Τέλος ας μην ξεχνάμε τη στενοχώρια και αυτοκατηγόρια από τα πρόσθετα κιλά των γιορτών.
–Η μοναξιά
Εκτός της απώλειας κάποιου αγαπημένου ατόμου, υπάρχουν πολλοί τους οποίους η χριστουγεννιάτικη περίοδος τους βρίσκει μόνους, χωρίς σύντροφο, φίλους ή συγγενείς. Η έμφαση στην οικογενειακή ατμόσφαιρα και τη διασκέδαση, εντείνει τα αρνητικά συναισθήματα που τους δημιουργούνται.
-Το αρνητικό κοινωνικό κλίμα της οικονομικής κρίσης, του πολέμου και των ασθενειών
Η ψυχολογική σύγκρουση μεταξύ του θυμού, του φόβου και της στενοχώριας και της επιθυμίας για απόλαυση και χαρά, είναι βέβαιο ότι θα δημιουργήσει αρνητική διάθεση, η οποία θα εντείνει τις συνέπειες των παραπάνω αιτιών για κατάθλιψη.
Τρόποι αντιμετώπισης
Οι επόμενες προτάσεις μπορεί να σας βοηθήσουν να αντιμετωπίσετε τα συναισθήματα άγχους και λύπης κατά τη διάρκεια της εορταστική περιόδου:
-Μην παρασυρθείτε από την εικόνα που προβάλλουν τα ΜΜΕ και διάφορες ομάδες
Ίσως η τωρινή οικονομική και κοινωνική κρίση σας βοηθήσει να ξαναβρείτε το πραγματικό νόημα των Χριστουγέννων, μακριά από τους τύπους και τις επιφανειακές εκδηλώσεις. Οι εκφράσεις αγάπης, κατανόησης, ενσυναίσθησης και συγχώρεσης δεν απαιτούν πολυδάπανα πάρτι, δώρα ή εξωτικές διακοπές, ενώ την ίδια στιγμή είναι αυτές που θεραπεύουν και τρέφουν την καρδιά και τις σχέσεις. Ίσως με λιγότερα χρήματα μπορέσουν οι άνθρωποι επιτέλους να εστιάσουν στην ουσία των ανθρώπινων σχέσεων και στην ικανοποίηση των πραγματικών τους αναγκών.
–Παραμείνετε δραστήριοι
Μην μείνετε κλεισμένοι στο σπίτι. Αν είστε μόνοι, μπορείτε να πάτε μια βόλτα, να συμμετέχετε σε μια οργανωμένη εκδρομή, να εκμεταλλευτείτε τις διάφορες εκδηλώσεις που οργανώνονται στην τοπική σας κοινωνία, να ασκηθείτε και να κάνετε στον εαυτό σας όσα πιο πολλά δώρα γίνεται.
–Ξεκινήστε νέες συνήθειες
Για όσους δεν παρασύρονται από τα “πρέπει”, οι γιορτές προσφέρουν τη δυνατότητα για ανασκόπηση, αυτογνωσία και λήψη αποφάσεων για να βελτιώσουν την καθημερινότητα και τις σχέσεις τους.
-Συνειδητοποιείστε τις δυναμικές στην οικογένειά σας
Μπορεί να μοιάζει περίεργο να προκαλεί κατάθλιψη η ίδια η οικογένεια, αλλά δυστυχώς είναι πολλές φορές η πραγματικότητα. Ακόμα και αν δεν μπορείτε να αποφύγετε ορισμένες δυσάρεστες επαφές, μπορείτε να παρατηρήσετε τον τρόπο με τον οποίο συγκεκριμένοι συγγενείς σας επηρεάζουν. Στη συνέχεια συντομέψτε ή περιορίστε όσες επαφές σας είναι δυσάρεστες και σας φέρνουν δυσφορία.
–Ζητείστε βοήθεια
Εάν πραγματικά υποφέρετε συναισθηματικά και δεν είναι απλά μια προσωρινή στενοχώρια, τότε πρέπει οπωσδήποτε να ζητήσετε βοήθεια από κάποιον ειδικό ή ακόμα και τηλεφωνώντας στις διάφορες τηλεφωνικές γραμμές ψυχολογικής υποστήριξης.
