Τα περισσότερα παιδιά περνούν περιόδους δυσχέρειας στη ροή της ομιλίας κατά την περίοδο της γλωσσικής ανάπτυξης. Κάποια από αυτά θα το ξεπεράσουν, άλλα θα εμφανίσουν έναν ήπιο τραυλισμό, ενώ για κάποια άλλα η δυσκολία θα εξελιχθεί σε σοβαρό πρόβλημα.
Σύντομες επαναλήψεις, δισταγμοί και επιμηκύνσεις ήχων, συνιστούν συμπτώματα του αρχόμενου τραυλισμού αλλά και της «φυσιολογικής δυσχέρειας στη ροή της ομιλίας». Για τους γονείς είναι δύσκολο να καταλάβουν αν πρόκειται φυσιολογική δυσχέρεια ή για τραυλισμό (κεκέδισμα) και το γεγονός αυτό τους προκαλεί σύγχυση και συχνά πανικό.
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών -Λογοθεραπευτών, ο τραυλισμός εκδηλώνεται τυπικά στην περίοδο ραγδαίας εξέλιξης του λόγου και της ομιλίας του παιδιού, κατά την οποία μεταβαίνει από το στάδιο της χρήσης φράσεων δύο λέξεων, στη χρήση πολύπλοκων προτάσεων. Τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει μεταξύ των 2 και 5 ετών, αλλά ορισμένες φορές και πολύ νωρίτερα, όπως στην ηλικία των 18 μηνών.
Οι προσπάθειες του παιδιού να μάθει να μιλά και η αναμενόμενη ψυχολογική ένταση που συνοδεύει τη φυσιολογική ανάπτυξη, μπορεί να είναι οι άμεσοι λόγοι που πυροδοτούν την εμφάνιση των συμπτωμάτων.
Αυτά τα πρώτα σημάδια τραυλισμού σταδιακά μειώνονται και στη συνέχεια εξαφανίζονται στα περισσότερα παιδιά, ενώ μερικά παιδιά θα συνεχίσουν να τραυλίζουν. Για την ακρίβεια, θα αρχίσουν να εμφανίζουν λεκτικές συμπεριφορές μεγαλύτερης μυϊκής έντασης και διάρκειας σαν αντίδραση στη ντροπή, στο φόβο και στη δυσθυμία που τους προκαλούν οι δυσκολίες στην ομιλία.
Η έγκαιρη παραπομπή σε εξειδικευμένο λογοθεραπευτή για καθοδήγηση των γονέων και θεραπεία, πριν το παιδί αναπτύξει σοβαρές κοινωνικές και συναισθηματικές αντιδράσεις στον τραυλισμό του, είναι καθοριστική για την καλή πρόγνωση στην αποκατάσταση της ομιλίας. Συμβουλευτείτε τον παιδίατρό σας αμέσως μόλις διαπιστώσετε το πρόβλημα, καθώς αντιμετωπίζεται γρηγορότερα και αποτελεσματικότερα στην αρχή του.
Συμβουλές για τους γονείς των παιδιών που τραυλίζουν από τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών -Λογοθεραπευτών
- Μιλάτε στο παιδί σας χωρίς να βιάζεστε, κάνοντας συχνά παύσεις. Περιμένετε λίγα δευτερόλεπτα αφού τελειώσει το παιδί σας να μιλά πριν ξεκινήσετε να μιλάτε εσείς. Ο δικός σας αργός και χαλαρός λόγος θα είναι πολύ πιο αποτελεσματικός από το να κάνετε κριτική ή να δίνετε συμβουλές στο παιδί π.χ. «μίλα αργά» ή «προσπάθησε να το πεις πάλι αργά».
- Μειώστε τον αριθμό των ερωτήσεων που κάνετε στο παιδί. Τα παιδιά μιλάνε πιο ελεύθερα εάν εκφράζουν τις δικές τους ιδέες, παρά όταν απαντάνε στις ερωτήσεις ενός ενήλικα. Αντί να κάνετε ερωτήσεις, απλά σχολιάστε αυτό που σας είπε το παιδί σας, δείχνοντάς του με αυτόν τον τρόπο ότι το ακούσατε.
- Χρησιμοποιήστε εκφράσεις προσώπου και άλλες κινήσεις του σώματος για να δείξετε στο παιδί, όταν τραυλίζει, ότι ακούτε το περιεχόμενο του μηνύματός του και όχι το πώς μιλάει.
- Αφιερώστε λίγα λεπτά κάποια συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρας, κατά την οποία να δίνετε στο παιδί σας την απερίσπαστη προσοχή σας. Κατά τη διάρκεια αυτής της ώρας, αφήστε το παιδί να διαλέξει τι θα ήθελε να κάνει. Αφήστε το να σας κατευθύνει σε δραστηριότητες και να αποφασίσει για τον εαυτό του εάν θέλει να μιλήσει ή όχι. Εάν εσείς μιλάτε κατά τη διάρκεια αυτού του ξεχωριστού χρόνου, χρησιμοποιείστε αργό, ήρεμο και χαλαρό λόγο, με πολλές παύσεις. Αυτός ο ήσυχος και ήρεμος χρόνος μπορεί να χτίσει την αυτοπεποίθηση σε μικρά παιδιά, βοηθώντας τα να καταλάβουν ότι ο γονέας διασκεδάζει την παρέα μαζί τους. Καθώς το παιδί μεγαλώνει, αυτός ο χρόνος μπορεί να χρησιμεύσει σαν χρόνος κατά τον οποίο το παιδί αισθάνεται άνετα να μιλήσει για τα συναισθήματα και τις εμπειρίες του με το γονιό του.
- Βοηθήστε όλα τα μέλη της οικογένειας να μάθουν να μιλούν με τη σειρά τους και να ακούν τους άλλους όταν μιλούν. Τα παιδιά, ειδικά αυτά που τραυλίζουν, βρίσκουν πολύ πιο εύκολο να μιλάνε όταν υπάρχουν παύσεις χωρίς ομιλία και όταν έχουν την προσοχή αυτών που το ακούν.
- Παρατηρείστε τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδράτε με το παιδί σας. Προσπαθήστε να αυξήσετε αυτές τις στιγμές που δίνετε στο παιδί σας το μήνυμα ότι ακούτε τι σας λέει και ότι έχει αρκετό χρόνο να σας μιλήσει. Προσπαθήστε να μειώσετε τις επικρίσεις, το γρήγορο ρυθμό ομιλίας, τις διακοπές και τις ερωτήσεις.
- Πάνω απ’ όλα, δώστε το μήνυμα ότι αποδέχεστε το παιδί σας όπως αυτό είναι. Ο δικός σας αργός και χαλαρός λόγος και οι ενέργειες που κάνετε για να βοηθήσετε το παιδί να χτίσει την αυτοπεποίθησή του σαν ομιλητής, είναι πιθανόν να αυξήσουν την ευχέρειά του στο λόγο και να μειώσουν τον τραυλισμό του. Παρ? όλα αυτά, το πιο ισχυρό σας όπλο θα είναι η υποστήριξή σας προς το παιδί είτε τραυλίζει είτε όχι.
