Πότε ένα τσίμπημα γίνεται απειλητικό για τη ζωή;
Τα πιο κοινά έντομα που προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις με το τσίμπημά τους είναι η μέλισσα, η σφήκα, το σερσέγκι (η μεγάλη κίτρινη σφήγκα) και κάποια είδη μυρμηγκιών. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν είναι αλλεργικοί σε αυτά τα έντομα αλλά όσοι είναι, κινδυνεύουν ακόμη και να χάσουν τη ζωή τους μετά από μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό λοιπόν να γνωρίζετε σε ποια κατηγορία ανήκετε.
Οι τρεις τύποι αντίδρασης στο τσίμπημα
Τα συμπτώματα ίσως διαφέρουν από άτομο σε άτομο αλλά σε γενικές γραμμές διακρίνουμε τις εξής κατηγορίες:
Μια φυσιολογική αντίδραση περιλαμβάνει πόνο, πρήξιμο και ερυθρότητα στην περιοχή γύρω από το τσίμπημα.
Μια έντονη αντίδραση προκαλεί οίδημα που εκτείνεται πέρα από το σημείο του τσιμπήματος. Για παράδειγμα, ένα τσίμπημα στον αστράγαλο που έχει προκαλέσει πρήξιμο ολόκληρου του ποδιού. Αν και μπορεί να φαίνεται ανησυχητική, συνήθως δεν είναι πιο σοβαρή από μια φυσιολογική αντίδραση. Οι έντονες αντιδράσεις κορυφώνονται περίπου στις 48 ώρες και στη συνέχεια βελτιώνονται σταδιακά σε διάστημα 5-10 ημερών.
Η πιο σοβαρή αντίδραση είναι η αλλεργική, η οποία χρήζει άμεσης ιατρικής βοήθειας.
Τα συμπτώματα μιας αλλεργικής αντίδρασης
Μια ήπια αλλεργική αντίδραση μπορεί να προκαλέσει στο σημείο του τσιμπήματος ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα:
- Πόνο
- Ερυθρότητα
- Εξανθήματα
- Ήπιο έως μέτριο οίδημα
- Καύσο
- Φαγούρα
Οι πιο σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις (λέγονται και αναφυλακτικές), αν και δεν είναι τόσο συχνές, αποτελούν επείγουσες καταστάσεις κι έχουν τα παρακάτω συμπτώματα:
- Δυσκολία στην αναπνοή
- Κνίδωση που συνοδεύεται από κόκκινο εξάνθημα και εξαπλώνεται σε σημεία πέρα από το τσίμπημα
- Πρήξιμο προσώπου, λαιμού ή σημείων του στόματος και της γλώσσας
- Συριγμός ή δυσκολία στην κατάποση
- Ανησυχία και άγχος
- Γρήγορος σφυγμός
- Ζαλάδα ή απότομη πτώση της αρτηριακής πίεσης
- Στομαχικές κράμπες, ναυτία ή διάρροια
Τι να κάνετε αν ΔΕΝ είστε αλλεργικοί
Αν το τσίμπημα είναι στο χέρι, αφαιρέστε αμέσως τυχόν δαχτυλίδια από τα δάχτυλά σας. Σε περίπτωση που σας τσίμπησε μέλισσα πιθανότατα έχει αφήσει πίσω της το κεντρί της κι ένα σάκο με δηλητήριο. Χρησιμοποιώντας μια αιχμηρή άκρη (θα μπορούσε να είναι και το νύχι σας) αφαιρέστε το κεντρί όσο πιο γρήγορα μπορείτε ώστε να περιορίσετε την ποσότητα δηλητηρίου που θα απορροφήσει το σώμα. Προσοχή, μην πιέσετε το σάκο!
Ξεπλύνετε το σημείο με σαπούνι και νερό και μετά εφαρμόστε στην περιοχή αντισηπτικό. Στην συνέχεια χρησιμοποιήστε στην περιοχή μια καταπραϋντική αλοιφή (κρέμα υδροκορτιζόνης ή λοσιόν καλαμίνης) και καλύψτε την με έναν στεγνό και αποστειρωμένο επίδεσμο. Αν το πρήξιμο είναι έντονο τοποθετήστε ένα κρύο επίθεμα στην περιοχή.
Ένα ήπιο αντιισταμινικό μπορεί να ανακουφίσει συμπτώματα φαγούρας, κνίδωσης και πρηξίματος, ωστόσο η χρήση του δε συνίσταται σε παιδιά κάτω των δύο ετών και σε εγκύους χωρίς την έγκριση γιατρού. Σκευάσματα ιβουπροφαίνης θα σας βοηθήσουν επίσης να απαλλαγείτε από τυχόν πόνους – κι εδώ η χρήση πρέπει να γίνεται ακολουθώντας τις οδηγίες χρήσης του προϊόντος ή τις συμβουλές του γιατρού σας ή του φαρμακοποιού σας.
Τι να κάνετε ΑΝ ΕΙΣΤΕ αλλεργικοί
Σε μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση χρειάζεται η άμεση χορήγηση επινεφρίνης (αδρεναλίνη), η οποία διατίθεται σε ενέσιμη μορφή. Έτσι ένα διαπιστωμένα αλλεργικό άτομο μπορεί να την έχει μαζί του και να την χορηγήσει στον εαυτό του αν παραστεί ανάγκη. Μια δόση επινεφρίνης είναι αρκετή για να αποτρέψει μια πιο σοβαρή εξέλιξη του περιστατικού ωστόσο ένα αλλεργικό σοκ χρήζει ιατρικής παρακολούθησης ακόμα κι αν τα συμπτώματα φαίνεται να υποχωρούν.
8 τρόποι να αποφύγετε τα τσιμπήματα
Αν και δεν εκμηδενίζουν τις πιθανότητες, τα παρακάτω βήματα σίγουρα τις περιορίζουν:
- Μάθετε να αναγνωρίζετε τις φωλιές των εντόμων και να τις αποφεύγετε. Οι μέλισσες για παράδειγμα συγκεντρώνονται στις κυψέλες. Κάποια είδη σφήκας φτιάχνουν τις φωλιές του στο χώμα και κάποια άλλα σε θάμνους, σε παλιούς κορμούς δέντρων και σε εσοχές τοίχων.
- Να φοράτε παπούτσια και κάλτσες όταν βρίσκεστε στο ύπαιθρο.
- Να φοράτε μακρυμάνικες μπλούζες και μακριά παντελόνια όταν βρίσκεστε στην εξοχή ή σε περιοχές με ξυλεία.
- Αποφύγετε να φοράτε αρώματα ή φωτεινά χρώματα γιατί έλκουν τα έντομα.
- Αν έχετε παρουσιάσει οξεία αλλεργική αντίδραση κατά το παρελθόν, αποφύγετε να είστε μόνοι σε δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στη φύση (πεζοπορία, κολύμπι κτλ.)
- Τοποθετήστε σίτες σε παράθυρα και πόρτες του σπιτιού σας. Μια πολύ καλή ιδέα θα ήταν και η χρήση εντομοαπωθητικών όταν βρίσκεστε σε εξωτερικό χώρο.
- Ψεκάζετε τακτικά τους κάδους απορριμμάτων με εντομοκτόνο και φροντίζετε να είναι καλά σκεπασμένοι κάθε φορά.
- Αποφύγετε ή αφαιρέστε φυτά ή αμπέλια που τυχόν βρίσκονται γύρω από το σπίτι μιας γιατί προσελκύουν τα έντομα.
Επίσης, σε περίπτωση σοβαρής αλλεργίας στα τσιμπήματα εντόμων καλό είναι να φοράτε πάντα μια ταυτότητα που να το αναφέρει αλλά και να έχετε πάντα μαζί σας ένα κιτ πρώτων βοηθειών.
Τι είναι το στυλό επινεφρίνης;
Είναι μια συσκευή που περιέχει αυτοενιέμενη επινεφρίνη σε προγεμισμένη σύριγγα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί εύκολα από το ίδιο το άτομο αμέσως μετά το τσίμπημα και πριν την ιατρική φροντίδα, η οποία ωστόσο είναι σημαντικό να παραχθεί το συντομότερο δυνατό. Για την προμήθεια ενός στυλό επινεφρίνης χρειάζεται ιατρική συνταγή και πριν τη συνταγογράφηση, ο γιατρός σας πρέπει να είναι ενήμερος για τυχόν παράλληλη φαρμακευτική αγωγή.
Πώς μπορείτε να αποτρέψετε μια αλλεργική αντίδραση;
Τα εμβόλια για τις αλλεργίες είναι κατά 97% αποτελεσματικά. Πιο συγκεκριμένα, τα εμβόλια αλλεργίας για τσιμπήματα εντόμων εισάγουν σταδιακά στο σώμα πολύ μικρές ποσότητες του αλλεργιογόνου (δηλαδή του δηλητήριου του εντόμου). Έτσι ο οργανισμός συνηθίζει στο αλλεργιογόνο και στο επόμενο τσίμπημα η αντίδρασή του δε θα είναι τόσο έντονη.
Του συγκεκριμένου εμβολιασμού προηγείται η εξέταση από γιατρό προκειμένου να διαπιστώσει σε ποια τσιμπήματα εκδηλώνετε αλλεργία. Στη συνέχεια λαμβάνετε μία ή δύο δόσεις του εμβολίου ανά εβδομάδα. Η δόση αυξάνεται ελαφρώς με την πάροδο του χρόνου μέχρι να φτάσετε σε μια δόση συντήρησης, μετά από περίπου 3 με 6 μήνες.
Πρόκειται για εμβόλια ασφαλή για τους περισσότερους ανθρώπους. Ως αντίδραση μπορεί να εμφανιστεί ερυθρότητα ή καύσος στο σημείο της ένεσης. Επίσης δεν αποκλείεται μια ήπια (ή και πιο σοβαρή) αλλεργική αντίδραση στο ίδιο το εμβόλιο. Άτομα που έχουν καρδιακά προβλήματα ή πνευμονοπάθειες ή άτομα που λαμβάνουν φαρμακευτικές αγωγές διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εκδηλώσουν μια τέτοια αντίδραση.
