26 Νοεμβρίου – Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τη Σιδηροπενία

Παρά το γεγονός ότι επηρεάζει το ένα τρίτο του πληθυσμού παγκοσμίως¹, η ανεπάρκεια σιδήρου είναι μια πάθηση που συχνά υποδιαγιγνώσκεται με αποτέλεσμα να μην αντιμετωπίζεται έγκαιρα και αποτελεσματικά.

Η ανεπάρκεια σιδήρου και η σιδηροπενική αναιμία παρουσιάζονται σε αυξημένο ποσοστό στις γυναίκες, ειδικά σε όσες έχουν βαριές περιόδους, είναι έγκυες ή έχουν γεννήσει πρόσφατα.² Επηρεάζουν, επίσης, περισσότερο όσους πάσχουν από χρόνιες φλεγμονώδεις νόσους. Υπολογίζεται ότι το 50% των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια^3-4 και το 36-76% των ασθενών με φλεγμονώδη νόσο του εντέρου⁵ έχουν κάποια μορφή ανεπάρκειας σιδήρου, με ή χωρίς αναιμία. Αυξημένα ποσοστά ανεπάρκειας σιδήρου εμφανίζονται, τέλος, και σε ασθενείς με χρόνια νεφρική νόσο, με ένα ποσοστό 50% των ασθενών που βρίσκονται σε στάδιο νόσου 2-5 να αντιμετωπίζει κάποιας μορφής έλλειψη σιδήρου.⁶

Η 26^η Νοεμβρίου, Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τη Σιδηροπενία, αποτελεί μια διεθνή πρωτοβουλία ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τη σημασία του σιδήρου στον οργανισμό μας και την ανάγκη έγκαιρης αντιμετώπισης της ανεπάρκειας σιδήρου και της σιδηροπενικής αναιμίας της διεθνούς φαρμακευτικής εταιρείας CSL Vifor με την υποστήριξη της ελληνικής φαρμακευτικής εταιρείας GENESIS Pharma. Στη χώρα μας, η Ημέρα Ευαισθητοποίησης για τη Σιδηροπενία τελεί υπό την αιγίδα της Ελληνικής Μαιευτικής και Γυναικολογικής Εταιρείας (Ε.Μ.Γ.Ε) και της Ελληνικής Εταιρείας Εσωτερικής Παθολογίας (Ε.Ε.Ε.Π).

Οι συνέπειες της ανεπάρκειας σιδήρου διαφέρουν από άτομο σε άτομο, αλλά μπορούν να συσχετιστούν με μια γενικότερη υποβάθμιση της υγείας και της ευεξίας, καθώς και με αύξηση της κόπωσης.⁷ Χωρίς σίδηρο το ανθρώπινο σώμα δεν μπορεί να λειτουργήσει κανονικά. Ο σίδηρος είναι ζωτικής σημασίας για την παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων και για τη διασφάλιση της σωστής λειτουργίας της καρδιάς και των σκελετικών μυών.⁸ Παίζει, επίσης, σημαντικό ρόλο στην καταπολέμηση μολύνσεων και ασθενειών⁹, στη διατήρηση των επιπέδων της ενέργειας⁹ και στη σωστή εγκεφαλική λειτουργία⁹. Όταν τα διαθέσιμα αποθέματα σιδήρου στο σώμα είναι χαμηλά (σιδηροπενία), αυτό μπορεί να επηρεάσει σχεδόν όλες τις πτυχές της ζωής, όπως τον μεταβολισμό, την πνευματική και σωματική υγεία, την παραγωγικότητα στην εργασία, ακόμα και τη σεξουαλική λειτουργία.^9,10 Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι η σιδηροπενία μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της λειτουργικότητας έως 30%.¹¹

Σωματική και πνευματική κόπωση, ευερεθιστότητα, απώλεια μαλλιών, εύθραυστα νύχια με μορφολογικές ανωμαλίες, χλωμή όψη, εύκολο μελάνιασμα, ευαισθησία σε λοιμώξεις, πονοκέφαλοι, προβλήματα μνήμης βρίσκονται μεταξύ των διάφορων συμπτωμάτων της ανεπάρκειας σιδήρου και της σιδηροπενικής αναιμίας.

Η ιστοσελίδα www.takeironseriously.com/el, βασικό όχημα ενημέρωσης της διεθνούς πρωτοβουλίας ευαισθητοποίησης για τη σιδηροπενία, διαθέτει ένα εύχρηστο Ευρετήριο Συμπτωμάτων που μπορεί να βοηθήσει όσους ενδεχομένως έχουν σιδηροπενία ή αναιμία και δεν το γνωρίζουν και συγκεντρώνει όλες τις πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζουμε για τη σημασία του σιδήρου.

Ο Δρ. Νικόλαος Τεντολούρης, Καθηγητής Παθολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εσωτερικής Παθολογίας αναφέρει σχετικά: «Η σιδηροπενία επιδρά πολλαπλά στον οργανισμό, συνδέεται με μια γενικότερη υποβάθμιση της υγείας και μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένη λειτουργικότητα,  επηρεάζοντας έτσι διάφορες πτυχές της ζωής μας. Εμφανίζεται συχνά στον γενικό πληθυσμό, όμως οι γυναίκες, τα παιδιά και οι έφηβοι καθώς βρίσκονται σε φάση ανάπτυξης, αλλά και οι ασθενείς με χρόνια νοσήματα όπως η νεφρική νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια και τα φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου έχουν υψηλότερες πιθανότητες να εμφανίσουν σιδηροπενία ή και σιδηροπενική αναιμία. Τόσο η διάγνωση όσο και η αντιμετώπιση της σιδηροπενίας είναι εύκολη, επομένως είναι πραγματικά σημαντικό να αναγνωρίζουμε πιθανά συμπτώματα και να παρακολουθούμε τακτικά τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό μας. Οι θεραπευτικές επιλογές είναι αποτελεσματικές και ασφαλείς, είτε με την από του στόματος  χορήγηση είτε με ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου, όταν η απορρόφηση από το γαστρεντερικό είναι ανεπαρκής».

Ο Δρ. Δημήτρης Πετράς, MD, PhD, Διευθυντής Νεφρολογικού Τμήματος Ιπποκράτειου Νοσοκομείου Αθηνών και Πρόεδρος της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας τονίζει: «Η σιδηροπενία είναι συχνή σε ασθενείς με Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ) και το εύρος της ποικίλει ανάλογα με το στάδιο της νεφρικής νόσου. Η διόρθωση της σιδηροπενίας είναι σημαντική σε αυτή την ομάδα ασθενών προς αποφυγή σοβαρού βαθμού αναιμίας που οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή ερυθροποιητίνης από τους νεφρούς».

ΠΗΓΕΣ

1. Peyrin-Biroulet L, et al. Guidelines on the diagnosis and treatment of iron deficiency across indications: a systematic review. Am J Clin Nutr. 2015;102(6):1585-94.
2. Fadi G Mirza, Rezan Abdul Kadir, Christian Breymann, Ian S Fraser & Ali Taher. Impact and management of iron deficiency and iron deficiency anemia in women’s health
3. Ebner N, von Haehling S. Iron deficiency in heart failure: a practical guide. Nutrients. 2013;5(9):3730-9. doi:10.3390/nu5093730.
4. Klip IT, Comin-Colet J, Voors A a, et al. Iron deficiency in chronic heart failure: an international pooled analysis. Am Heart J. 2013;165(4):575-582.e3. doi:10.1016/j.ahj.2013.01.017.
5. Goldberg, ND. Iron deficiency anemia in patients with inflammatory bowel disease. Clin Exp Gastroenterol. 2013 Jun 4;6:61 70. doi:10.2147/CEG.S43493.
6. Mehdi U, Toto RD. Anemia, diabetes, and chronic kidney disease. Diabetes Care. 2009;32(7):1320-6. doi:10.2337/dc08-0779.
7. World Health Organisation. Nutritional anaemias: tools for effective prevention and control. 2017. Available at URL: http://www.who.int/nutrition/publications/micronutrients/anaemias-tools-prevention-control/en/. Last accessed November 2022.
8. Camaschella C. 2015. Iron‐deficiency anemia. N. Engl. J. Med. 372:1832–1843
9. Beard JL. Iron biology in immune function, muscle metabolism and neuronal functioning. J Nutr. 2001:568-580.
10. Auerbach M, Adamson JW. How we diagnose and treat iron deficiency anemia. Am J Hematol. 2016;91(1):31-38.
11. World Health Organisation. Iron deficiency anaemia. Assessment, prevention and control: A guide for programme managers. 2001. Available at URL: http://www.who.int/nutrition/publications/en/ida_assessment_prevention_control.pdf Last accessed November 2022