Το στρες είναι η φυσική αντίδραση του οργανισμού όταν αισθάνεται πίεση και αποτελεί ένα φυσιολογικό κομμάτι της καθημερινότητας. Η κορτιζόλη, γνωστή και ως ορμόνη του στρες, παράγεται στον οργανισμό ως αντίδραση στις καταστάσεις άγχους, ως ένας «μηχανισμός επιβίωσης» που μας προφυλάσσει όταν βρισκόμαστε κάτω από συνθήκες έντονου στρες.
Τι συμβαίνει όμως όταν τα επίπεδα κορτιζόλης παραμένουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα και ποιες είναι οι επιπτώσεις για την υγεία μας; Μας απαντά η Παρασκευή Μεντζελοπούλου, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος.
Η κορτιζόλη είναι μία ορμόνη που παράγεται από τα επινεφρίδια και , σε φυσιολογικά επίπεδα, είναι απαραίτητη για την εύρυθμη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού, καθώς βοηθάει το σώμα μας με τους ακόλουθους τρόπους:
-Βοηθάει στη διαχείριση του άγχους-Διατηρεί την αρτηριακή πίεση σε καλά επίπεδα.
-Συμβάλει στην καλή λειτουργία της καρδιάς και του ανοσοποιητικού συστήματος.
-Βοηθάει στη μετατροπή του λίπους, των υδατανθράκων και των πρωτεϊνών σε ενέργεια.
Η σωστή λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού οφείλεται στον επιτυχή συγχρονισμό όλων των σωματικών λειτουργιών, εξασφαλίζοντας μια κατάσταση δυναμικής ισορροπίας (ομοιόσταση). Στον αντίποδα αυτής εντοπίζεται το στρες, το οποίο ορίζεται ως η κατάσταση πραγματικής ή απειλούμενης διαταραχής της ομοιόστασης που αποκαθίσταται μέσα από ένα σύνθετο πλέγμα συμπεριφορικών και φυσιολογικών αποκρίσεων προσαρμογής του οργανισμού.
Το στρες προκαλεί ένα σύνολο αντιδράσεων στο σώμα που ξεκινά από τον υποθάλαμο και το συμπαθητικό νευρικό σύστημα και καταλήγει στα επινεφρίδια με την απελευθέρωση κορτιζόλης και κατεχολαμινών (επινεφρίνης και νορεπινεφρίνης). Η προκαλούμενη ανισορροπία επιφέρει άμεσες ή έμμεσες επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία , όπως δυσλειτουργία του καρδιαγγειακού συστήματος, καταστολή της ανοσολογικής απάντησης και τροποποίηση συμπεριφορών υγείας όπως ο ύπνος και η διατροφή.
Η χρόνια αυτή «υπερλειτουργία» των επινεφριδίων έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη κοιλιακής παχυσαρκίας, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρτασης και καρδιαγγειακών νοσημάτων. Το χρόνιο στρες συχνά σχετίζεται με κακές διατροφικές επιλογές. Όταν το στρες είναι καθημερινό η στιγμιαία τάση κατανάλωσης των λιπαρών, γλυκών σνακ γίνεται συνήθεια με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο κίνδυνος εμφάνισης χρόνιων νοσημάτων σχετιζόμενων με την υπερκατανάλωση κορεσμένου λίπους και ζάχαρης.
Το χρόνιο στρες σχετίζεται επίσης με διαταραχές της ποιότητας του ύπνου και αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ, καφεΐνης και νικοτίνης ως «μέσα χαλάρωσης» που το μόνο που καταφέρνουν είναι να διαταράσσουν ακόμα περισσότερο την ήδη διαταραγμένη ομοιόσταση και ισορροπία του οργανισμού.
Στη σημερινή εποχή είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη για πιο αποτελεσματική διαχείριση των στρεσογόνων παραγόντων και μείωση του στρες. Η καθημερινή φυσική δραστηριότητα, η ισορροπημένη διατροφή μεσογειακού τύπου και επιστημονικές τεχνικές χαλάρωσης έχει αποδειχθεί ότι βοηθούν σημαντικά προς αυτή την κατεύθυνση.
