Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, ας δούμε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος καθιερώθηκε το 1987 από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, με στόχο να επιστήσει την παγκόσμια προσοχή στις καταστροφικές επιπτώσεις που προκαλεί το κάπνισμα στην υγεία.
-Η συνήθεια του καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στις σύγχρονες κοινωνίες και αποτελεί την κύρια αιτία πρώιμης θνησιμότητας στον ανεπτυγμένο κόσμο.
-Σύμφωνα με τους ειδικούς, το κάπνισμα είναι μια σοβαρή χρόνια ασθένεια και ο καπνιστής είναι ασθενής που χρειάζεται συχνή ιατρική παρέμβαση, αφού το κάπνισμα αυξάνει τη συχνότητα εμφάνισης σοβαρών νοσημάτων, αλλά και τη θνησιμότητα από τα νοσήματα αυτά.
-Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, περίπου το 1/3 του παγκόσμιου ενήλικου πληθυσμού είναι καπνιστές.
-Ο μεγαλύτερος αριθμός καπνιστών βρίσκεται στην Κίνα, με περίπου 300 εκατ. καπνιστές, σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ.
-Το κάπνισμα είναι μια συνήθεια που προκαλεί περισσότερους από 8 εκατομμύρια θανάτους ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο.
-H Ελλάδα είναι μια από τις πρώτες χώρες σε σχετικό αριθμό κατανάλωσης τσιγάρων στην Ευρώπη, με το 3ο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ.
-Σύμφωνα με το Ευρωβαρόμετρο του 2020, το 42% των Ελλήνων κάνει χρήση καπνικών προϊόντων και το 17% είναι πρώην καπνιστές, ποσοστά πολύ υψηλότερα από αυτά των Ευρωπαίων που είναι 22% και 27% αντίστοιχα.
-Σύμφωνα με στατιστικά δεδομένα, μόνο 1 στους 4 Έλληνες καπνιστές αναφέρουν μία τουλάχιστον προσπάθεια διακοπής κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους.
-Η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα προκαλεί ετησίως περισσότερους από 600.000 θανάτους μη καπνιστών, από τους οποίους 60.000 είναι παιδιά.
-Το παθητικό κάπνισμα θεωρείται σήμερα η τρίτη αποτρέψιμη αιτία θνησιμότητας.
-Έχει υπολογιστεί ότι κάθε τσιγάρο που καπνίζεται αφαιρεί κατά μέσο όρο 5 λεπτά από τη ζωή του καπνιστή.
-Παρά την μείωση του αριθμού των καπνιστών τα τελευταία χρόνια, χάρη στα αντικαπνιστικά μέτρα που υιοθετούν οι χώρες, το κάπνισμα παραμένει η κυριότερη αιτία θανάτων που θα μπορούσαν να αποφευχθούν στην Ευρώπη.
-Κάθε τσιγάρο περιέχει γύρω στις 4.000 επικίνδυνες χημικές ουσίες, από τις οποίες οι 250 είναι τοξικές και οι 50 από αυτές είναι καρκινογόνες.
-Οι πιο σοβαρές ασθένειες με τις οποίες συνδέεται το κάπνισμα είναι ο καρκίνος των πνευμόνων, οι χρόνιες πνευμονοπάθειες, όπως είναι η χρόνια βρογχίτιδα, το εμφύσημα και το άσθμα, οι παθήσεις των στεφανιαίων αγγείων της καρδιάς, του εγκεφάλου και των αγγείων των άκρων, οι καρκίνοι του στόματος, του οισοφάγου, του παγκρέατος, της ουροδόχου κύστεως και άλλες μορφές καρκίνου, τα προβλήματα γονιμότητας και εγκυμοσύνης και η οστεοπόρωση.
-Το κάπνισμα αποτελεί την κύρια αιτία για την εμφάνιση της χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας (ΧΑΠ), τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες.
-Οι θάνατοι από ΧΑΠ είναι 10 φορές περισσότεροι στους καπνιστές, απ’ ότι στους μη καπνιστές.
-Σχεδόν το 40% των θανάτων από καρκίνο και σχεδόν το 90% θανάτων από καρκίνο του πνεύμονα αποδίδονται στο κάπνισμα.
-Περίπου 40% των καπνιστών που διαγιγνώσκονται με καρκίνο πνεύμονα καπνίζουν ακόμη τη στιγμή της διάγνωσης.
-Το 25% των θανάτων από καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλεται στο κάπνισμα.
-Η οστική πυκνότητα των καπνιστών τείνει να είναι μικρότερη από αυτή των μη καπνιστών.
-Στις γυναίκες έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα μειώνει μέχρι και κατά 50% την γυναικεία γονιμότητα και σχετίζεται με την πρόωρη εμφάνιση (κατά 2-3 χρόνια) της εμμηνόπαυσης.
-Το κάπνισμα συσχετίζεται με την έκπτωση των πνευματικών ικανοτήτων των καπνιστών (καλή λειτουργία της μνήμης, της σκέψης και της αντίληψης).
-Οι καπνιστές τείνουν να είναι λιγότερο υγιείς από τους μη καπνιστές, ενώ το κάπνισμα επιδεινώνει τα υπάρχοντα προβλήματα υγείας και αυξάνει τον χρόνο που απαιτείται για να αναρρώσουν οι ασθενείς από κάποια ασθένεια.
-Το κάπνισμα της μητέρας κατά την προγεννητική περίοδο συσχετίζεται με το χαμηλό βάρος γέννησης των βρεφών και με την εμφάνιση διαταραχών συμπεριφοράς και μάθησης στην εφηβική ηλικία.
-Η συμβίωση με καπνιστή αυξάνει τις πιθανότητες ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα ενός μη καπνιστή κατά 20-30%.
-Το κάπνισμα φαίνεται να συσχετίζεται με την αρνητική εξέλιξη και τις δυσμενείς επιπτώσεις από covid-19. Ερευνητικά δεδομένα δείχνουν πως οι καπνιστές είναι πιθανότερο να εμφανίσουν σοβαρά συμπτώματα από τον covid-19, να εισαχθούν στην μονάδα εντατικής θεραπείας και να χρειαστούν μηχανική αναπνευστική υποστήριξη ή και να χάσουν τη ζωή τους.
-Οι μακροχρόνιες επιπτώσεις της χρήσης ηλεκτρονικού τσιγάρου είναι μέχρι στιγμής άγνωστες. Ωστόσο, σύμφωνα με μελέτες βραχυχρόνιας έκθεσης σε προϊόντα θερμαινόμενου καπνού, έχει αποδειχθεί ότι εγκυμονούν κινδύνους για την υγεία, με επιπτώσεις στο αναπνευστικό, στο καρδιαγγειακό και στο κεντρικό νευρικό σύστημα.
-Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρεία, αν και τα προϊόντα θερμαινόμενου καπνού μπορεί να είναι λιγότερο βλαπτικά, παραμένουν ωστόσο βλαπτικά και εθιστικά, με αποτέλεσμα να μη διακόπτεται το κάπνισμα.
-Σύμφωνα με τους ειδικούς, η διακοπή του καπνίσματος είναι η καλύτερη κίνηση που μπορεί να κάνει ο καπνιστής για την υγεία του. Επιφέρει τόσο άμεσα όσο και μακροπρόθεσμα οφέλη και συνεπάγεται περισσότερα και υγιέστερα χρόνια ζωής.
-Όπως έχει αποδειχθεί, 1 χρόνο μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρδιακής προσβολής μειώνεται κατά 50% και 10 χρόνια μετά τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος καρκίνου του πνεύμονα μειώνεται κατά 50%.
-Η διακοπή του καπνίσματος, όταν γίνεται μεμονωμένα και με ατομική και μόνο προσπάθεια, είναι ιδιαίτερα δύσκολη με αναφερόμενα ποσοστά επιτυχίας 3% – 5%. Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος μπορούν να βοηθήσουν στη διακοπή του καπνίσματος παρέχοντας ουσιαστική, οργανωμένη, συστηματική, επιστημονική και συνεχή στήριξη.
-Στην Ελλάδα έχει τεθεί σε εφαρμογή το νέο Εθνικό Σχέδιο κατά του Καπνίσματος, το οποίο ενισχύει και θωρακίζει την καθολική εφαρμογή του αντικαπνιστικού νόμου. Στόχος είναι η μείωση του καπνίσματος στη χώρα μας κατά 30% μέχρι το 2025, κάτι που αποτελεί στόχο και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας.
