Αυτά τα αιφνίδια τρομακτικά γεγονότα μπορεί να συμβούν απρόσμενα και ίσως βρεθούν μάρτυρες τα παιδιά μας. Πως τα προστατεύουμε;
Από την Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγο – Παιδοψυχολόγο- Συγγραφέα.
Τις τελευταίες μέρες είμαστε όλοι θεατές μιας πρωτοφανούς επέλασης μιας πύρινης λαίλαπας που έχει εισβάλλει βίαια σε διάφορες περιοχές κατασπαράζοντας στο διάβα της κάθε ίχνος πράσινου , ζώα , σπίτια και ότι βρει. Σε μια περίοδο που παραδοσιακά οι περισσότεροι οργανώνουν τις διακοπές τους είμαστε θεατές μιας ς τραγωδίας που τελειωμό δεν έχει. Παρατηρούμε με αγωνία την τεράστια προσπάθεια που καταβάλλουν οι πυροσβέστες , οι εθελοντές , οι κάτοικοι, και πολλοί άλλοι που έχουν μπει στο μέτωπο αυτής της άνισης μάχης.
Αυτά τα αιφνίδια τρομακτικά γεγονότα μπορεί να συμβούν απρόσμενα και ίσως βρεθούν μάρτυρες σε αυτά και τα παιδιά μας.
Η εμπειρία μιας τόσο μεγάλης πυρκαγιάς είναι τρομακτική όχι μόνο για τα παιδιά αλλά και για τους ενήλικες . Κυρίως όταν υπάρχει και η αναγκαστική μετοίκηση λόγω της καταστροφής (της κατοικίας μας , της έντονης μυρωδιάς , του δάσους κλπ) μπορεί να αφήσει έντονο αποτύπωμα στο ψυχισμό μικρών και μεγάλων ακόμη και για χρόνια. Όταν πλήττεται ένας οικισμός ή και μια ολόκληρη περιοχή, υπονομεύεται το αίσθημα ασφάλειας και κανονικότητας τόσο των κατοίκων κυρίως όμως των παιδιών.
Τα παιδιά προσβλέπουν στους σημαντικούς ενήλικες της ζωής τους προκειμένου να τα καθησυχάσουν αλλά και να τα καθοδηγήσουν για το πώς να διαχειριστούν τα συναισθήματα αλλά και τις αντιδράσεις τους μετά την άμεση απειλή. Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά και τους νέους να ανταπεξέλθουν μετά από μια πυρκαγιά, παραμένοντας οι ίδιοι ήρεμοι και καθησυχάζοντας τα παιδιά ότι θα είναι ασφαλή. Η υποστήριξη των οικογενειών αλλά και η προσπάθεια να κατανοήσουν οι
γονείς τις αντιδράσεις των παιδιών θα βοηθήσουν καθοριστικά.. Οι αντιδράσεις αμέσως μετά από μια πυρκαγιά μπορεί να περιλαμβάνουν συναισθηματική και σωματική εξάντληση.
Πόσο επηρεάζεται το παιδί
Η σοβαρότητα των αντιδράσεων των παιδιών θα εξαρτηθεί από την έκθεση τους στην πυρκαγιά , την ένταση του γεγονότος ––, τη στήριξη που του παρέχει η οικογένεια και το ευρύτερο περιβάλλον, το ενδεχόμενο της υποχρεωτικής μετεγκατάστασης από το σπίτι ή την περιοχή τους, τον χαρακτήρα του, την ηλικία του, καθώς και από το αν αντιμετώπισε μια προηγούμενη τραυματική εμπειρία ή κάποια ψυχική διαταραχή.
Σε ορισμένες περιπτώσεις τα παιδιά μπορεί να βιώσουν ενοχές επειδή το σπίτι τους δεν καταστράφηκε από την πυρκαγιά, ενώ άλλα καταστράφηκαν ολοσχερώς. Γενικα όσο πιο έντονη και τρομακτική ήταν η εμπειρία του παιδιού καθώς και οι ζημιές που έχει υποστεί η οικογένειά του τόσο αυξάνεται το ενδεχόμενο να παρουσιάσει συμπτώματα .Οι εικόνες , οι ήχοι και οι μυρωδιές μιας πυρκαγιάς προκαλούν συχνά φόβο , άγχος , θλίψη στα παιδιά τους επόμενους μήνες.
H συναισθηματική του ανάπτυξη θα επηρεαστεί ανάλογα με το πώς θα ερμηνεύσει το γεγονός αλλά και πώς θα εκφραστεί γι’ αυτό.
Πως να αντιδράσετε
Διατηρείστε τη ψυχραιμία σας .Έτσι τα διδάσκετε πως να φροντίζουν τον εαυτό τους όπως ακριβώς κάνετε εσείς στα ίδια..
-Δείξτε του ότι είστε διαθέσιμοι και αφήστε το να σας πλησιάσει όποτε νιώσει την ανάγκη.
-Απαντάτε στις ερωτήσεις τους δίνοντάς τους απλές πληροφορίες σύμφωνα με αυτά που μπορούν να καταλάβουν όμως με ήρεμο τόνο και σταθερή φωνή..
-Εξηγείστε τους αυτό που έχουν δει ενδεχομένως στην τηλεόραση ή έχουν ακούσει στις συζητήσεις σας ότι οι πυροσβέστες και άλλοι εθελοντές εργάζονται νυχθημερόν για να σβήσουν τη φωτιά. Αυτό τους δημιουργεί ασφάλεια γιατί αισθάνονται ότι οι ενήλικες λαμβάνουν ενεργά μέτρα για την προστασία τους, του σπιτιού τους και της γειτονιάς τους.
-Προτρέψτε τα να έχουν διάφορες δραστηριότητες που μπορεί να τους βοηθήσουν να ελέγξουν το άγχος και την ανασφάλειά όπως επιτραπέζια παιχνίδια, διάβασμα, ζωγραφική ή παζλ κλπ
-Aκόμα κι αν το παιδί εκφράζει πολύ σπάνια το αίσθημα της ενοχής που νιώθει, είναι σημαντικό να γνωρίζει ότι το κατανοείτε, υπενθυμίζοντάς του ότι δεν είναι υπεύθυνο γι’ αυτό που συνέβη.
-Αφιερώστε λίγο έστω χρόνο στον εαυτό σας, να εκφράσετε τα συναισθήματά σας για αυτό που συμβαίνει, να αναγνωρίσετε ότι είναι μια τρομακτική κατάσταση και να διαμορφώσετε μια στρατηγική αντιμετώπισης.
-Αν υπάρχουν και άλλοι φίλοι σας ή γείτονες που βιώνουν παρόμοια κατάσταση ίσως θα βοηθούσε να βρείτε πιθανά από κοινού λύσεις.
-Αποφεύγετε να έχετε διαρκώς ανοικτούς του δέκτες της τηλεόρασης γιατί οι σκηνές που προβάλλονται είναι πολύ σκληρές και επηρεάζουν τα παιδιά.
