Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού: Τα δικαιώματα των νεφροπαθών στην Ελλάδα

Η Παγκόσμια Ημέρα Νεφρού έχει καθιερωθεί να γιορτάζεται κάθε χρόνο τη δεύτερη Πέμπτη του Μαρτίου, με πρωτοβουλία της Διεθνούς Εταιρείας Νεφρολογίας (ISN) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ιδρυμάτων Νεφρού (IFKF). Στόχος της ημέρας αυτής είναι η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση του κοινού για τη σημασία της υγείας των νεφρών αλλά και για τη Χρόνια Νεφρική Νόσο.

Τα νεφρά είναι ζωτικής σημασίας όργανα για την υγεία του ανθρώπου, καθώς κάθε μέρα φιλτράρουν περίπου 200 λίτρα αίματος για να αποβάλουν περίπου 2 λίτρα από άχρηστες ουσίες και περιττό νερό. Όταν τα νεφρά χάνουν βαθμιαία τη λειτουργική τους ικανότητα, τότε μιλάμε για Χρόνια Νεφροπάθεια.

Η Χρόνια Νεφρική Νόσος ευθύνεται για περίπου 2,5 εκατομμύρια θανάτους τον χρόνο και είναι από τα συνηθέστερα νοσήματα στον κόσμο, που εμφανίζει την πιο γρήγορη αύξηση σαν αίτιο θανάτου. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότεροι από 850 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από Χρόνια Νεφρική Νόσο διαφόρων αιτιολογιών. Εκτιμάται ότι μέχρι το έτος 2040, η χρόνια νεφροπάθεια θα αποτελεί την 5η αίτια για πρώιμο  θάνατο, μετά τα καρδιαγγειακά αίτια, τον καρκίνο, το σακχαρώδη διαβήτη και την χρόνια πνευμονοπάθεια.

Η νεφρική ανεπάρκεια είναι μια κατάσταση κατά την οποία τα νεφρά είναι ανίκανα να εκτελούν τις φυσιολογικές τους λειτουργίες, με αποτέλεσμα τοξικές ουσίες όπως  η ουρία και η κρεατινίνη να συσσωρεύονται στο σώμα και να προκαλούν στον οργανισμό κούραση, αδυναμία, ναυτία και ανορεξία. Όταν το επίπεδο της κρεατινίνης αυξηθεί πολύ, τότε ο ασθενής πρέπει να ξεκινήσει αιμοκάθαρση.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η διάγνωση των νεφρικών παθήσεων γίνεται τυχαία, μετά από έναν προσυμπτωματικό εργαστηριακό ή απεικονιστικό έλεγχο καθώς οι νεφρικές παθήσεις, στα αρχικά τουλάχιστον στάδια, συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα.

Η έγκαιρη διάγνωση της νόσου είναι καίριας σημασίας καθώς η κατάλληλη θεραπεία μπορεί να επιβραδύνει την εξέλιξή της, προλαμβάνοντας την ανάγκη για σοβαρή ιατρική παρέμβαση, αιμοκάθαρση,  περιτοναϊκή κάθαρση ή ακόμη και μεταμόσχευση. Σύμφωνα με τους ειδικούς, η έγκαιρη πρόληψη της Χρόνιας Νεφρικής Νόσου μπορεί να μειώσει τους θανάτους κατά 2% ετησίως.

Τα 22 δικαιώματα του Έλληνα νεφροπαθή

Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Νεφρολογικής Εταιρείας (ΕΝΕ), στην Ελλάδα περίπου το 10% του ενήλικου πληθυσμού πάσχει από Χρόνια Νεφρική Νόσο (ΧΝΝ), δηλαδή 1.000.000 Έλληνες εμφανίζουν προβλήματα με τους νεφρούς. Επίσης, στην Ελλάδα η συχνότητα νεφρικής ανεπάρκειας είναι σχεδόν διπλάσια από την υπόλοιπη Ευρώπη με αποτέλεσμα να υπάρχουν περίπου 15.000 νεφροπαθείς.

Οι νεφροπαθείς αποτελούν μια ιδιαίτερα ευαίσθητη ομάδα ασθενών που χρειάζονται καθημερινά φροντίδα η οποία συνοδεύεται από αυξημένα έξοδα.

Τι προβλέπει η ελληνική νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματα των νεφροπαθών:

1. Οι νεφροπαθείς (Αιμοκάθαρση , ΣΦΟΠΕΚ , Μεταμόσχευση), δικαιούνται δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Η νοσοκομειακή περίθαλψη είναι δωρεάν εφόσον γίνεται σε Κρατικά Νοσοκομεία και Συμβεβλημένες Κλινικές.
2. Τα έξοδα αιμοκάθαρσης καλύπτονται πλήρως από τον ΕΟΠΥΥ, ανεξάρτητα από το αν ο ασθενής αιμοκαθαίρεται σε κρατική ή ιδιωτική μονάδα τεχνητού νεφρού και ανεξάρτητα από τον ασφαλιστικό φορέα στον οποίο είναι ασφαλισμένος ο κάθε ασθενής.
3. Τα έξοδα μετακίνησης καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ και τα δικαιολογητικά όλων των ασφαλιστικών φορέων εκτός του ΙΚΑ κατατίθενται στα κατά τόπους γραφεία του ΕΟΠΥΥ ΥΠΑΔ. Το ποσό είναι μηνιαία αποζημίωση ανάλογα με το τόπο κατοικίας και την απόσταση από την Μ.Τ.Ν.
4. Όλοι οι νεφροπαθείς έχουν απόλυτη προτεραιότητα εξυπηρέτησης στις Δημόσιες Υπηρεσίες.
5. Όλοι οι νεφροπαθείς δικαιούνται διατροφικό επίδομα ύψους 391 ευρώ μηνιαίως, το οποίο καταβάλλεται κατά περίπτωση ανά μήνα ή δίμηνο.
6. Οι έμμεσα ασφαλισμένοι καθώς και οι άποροι δικαιούνται επίσης προνοιακό επίδομα από τον ΟΠΕΚΑ.
7. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου άμεσα και έμμεσα ασφαλισμένοι (εργαζόμενοι και συνταξιούχοι) του ΕΟΠΥΥ δικαιούνται ετήσιο επίδομα αεροθεραπείας, το οποίο ανέρχεται στα 200 ευρώ. Τα απαιτούμενα δικαιολογητικά καθορίζονται από εγκύκλιο του ΕΟΠΥΥ η οποία εκδίδεται κάθε χρόνο.
8. Οι νεφροπαθείς ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ δικαιούνται οδοιπορικά για την θερινή περίοδο (Ιούνιο, Ιούλιο, Αύγουστο) για διακοπές (υπό ορισμένες προϋποθέσεις) μέχρι 2 μήνες.
9. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου που έχουν συμπληρώσει 15 χρόνια εργασίας και άνω, έχουν δικαίωμα συνταξιοδότησης με τις προνομιακές διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 3075/2002 (πλήρη σύνταξη).
10. Οι νεφροπαθείς με ποσοστό αναπηρίας τουλάχιστον 67%, και με ετήσιο ατομικό τους εισόδημα όχι μεγαλύτερο των 23.000 ευρώ ή το ετήσιο οικογενειακό εισόδημα των 29.000 ευρώ, προσαυξανόμενο κατά 5.500 ευρώ για κάθε ανάπηρο τέκνο με π.α. 80% δικαιούνται εντελώς δωρεάν δελτίο μετακίνησης με όλα τα αστικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Επίσης δικαιούνται μειωμένο εισιτήριο κατά 50% στα ΚΤΕΛ,ΟΣΕ και στον προαστιακό σιδηρόδρομο.
11. Όλοι οι αιμοκαθαιρόμενοι νεφροπαθείς δικαιούνται αγορά αδασμολόγητου αυτοκινήτου έως 1600 κ.ε. και απαλλάσσονται από τα τέλη κυκλοφορίας.
12. Όλοι οι νεφροπαθείς έχουν δικαίωμα να προσληφθούν σε οργανισμούς κοινής ωφελείας, τράπεζες και λοιπούς φορείς τού Δημοσίου Φορέα με διαγωνισμό και σε αναλογία 5% για Άτομα με Ειδικές Ανάγκες.
13. Όλοι οι νεφροπαθείς δικαιούνται άδεια κυκλοφορίας εντός δακτυλίου, εφόσον η Μονάδα Τεχνητού Νεφρού βρίσκεται εντός δακτυλίου.
14. Όλοι οι νεφροπαθείς με ποσοστό αναπηρίας 80% και άνω απαλλάσσονται από την φορολογία εισοδημάτων από μισθούς και συντάξεις.
15. Όλοι οι νεφροπαθείς εισάγονται στα ΑΕΙ η ΤΕΙ χωρίς εξετάσεις και σε ποσοστό 3% ανά σχολή.
16. Όσοι νεφροπαθείς διαθέτουν αναπηρικό αυτοκίνητο δικαιούνται δελτίο στάθμευσης.
17. Τα παιδιά των νεφροπαθών υπό αιμοκάθαρση δικαιούνται μετεγγραφή σε ποσοστό 1% σε αντίστοιχη σχολή κοντά στο τόπο κατοικίας τους.
18. Νεφροπαθείς τελικού σταδίου καθώς και γονείς παιδιών με νεφρική ανεπάρκεια τελικού σταδίου και είναι τακτικοί υπάλληλοι ή υπάλληλοι με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου του Δημοσίου, Ν.Π.Δ.Δ. και Ο.Τ.Α., δικαιούνται μειωμένο ωράριο εργασίας κατά μία (1) ώρα ημερησίως, καθώς και επιπλέον άδεια είκοσι δύο (22) ημερών.
19. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου απαλλάσσονται από τα δημοτικά τέλη.
20. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου απαλλάσσονται από το Ε.Ε.Τ.Η.Δ.Ε. για όσο αυτό ισχύει και υπό προϋποθέσεις.
21. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου μπορούν να μπουν στο κοινωνικό τιμολόγιο της ΔΕΗ υπό προϋποθέσεις.
22. Οι νεφροπαθείς τελικού σταδίου δικαιούνται επίδομα θέρμανσης υπό προϋποθέσεις.