Αν και κάποιοι τα καταναλώνουν σαν καραμέλες, τα παυσίπονα είναι φάρμακα και όπως όλα τα φάρμακα ενέχουν κινδύνους, όταν δεν χρησιμοποιούνται σωστά.
Σίγουρα έχουν έρθει στιγμές που κι εσείς πήρατε ένα παυσίπονο. Γνωρίζει κανείς ποια είναι η δραστική ουσία του, με ποια φάρμακα αλληλεπιδρά και τι παρενέργειες μπορεί να έχει; Η πλειονότητα μάλλον θα απαντούσε «όχι». Όμως αυτό το «όχι», όμως, θα μπορούσε να κοστίσει ακόμα και τη ζωή σας.
1. Τύποι αναλγητικών
Οι τύποι των παυσίπονων που χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή (OTC) χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: την παρακεταμόλη και τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ). Και τα δύο βοηθούν τόσο στην ανακούφιση από τον πόνο, όσο και στην αντιμετώπιση του πυρετού. Τα ΜΣΑΦ περιλαμβάνουν την ιβουπροφαίνη, την ασπιρίνη και το συνδυασμό νατρίου- ναπροξένης. Τα παυσίπονα διατίθενται σε πολλές μορφές, όπως δισκία, κάψουλες ζελατίνης και υγρά.
2. Η ηλικία παίζει ρόλο
Πριν από χρόνια, οι γονείς έδιναν συχνά στα παιδιά τους παιδική ασπιρίνη όταν ήταν άρρωστα ή είχαν πυρετό. Ωστόσο, αργότερα, η λήψη της ασπιρίνης από παιδιά σχετίστηκε με το σύνδρομο Reye – μια σπάνια αλλά σοβαρή κατάσταση που επηρεάζει τον εγκέφαλο, τα νεφρά και το ήπαρ. Κατά συνέπεια, η ασπιρίνη δεν συνιστάται πλέον για παιδιά και εφήβους, σε περιόδους ασθένειας. Μπορούν, όμως, να λάβουν με ασφάλεια ιβουπροφαίνη και παρακεταμόλη, εφόσον η δοσολογία είναι κατάλληλη για την ηλικία και το βάρος τους. Οι ηλικιωμένοι, επίσης πρέπει να είναι προσεκτικοί κατά τη λήψη OTC αναλγητικών, καθώς έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν παρενέργειες.
3. Όταν συνδυάζονται με αλκοόλ
Τα αλκοολούχα ποτά και τα OTC αναλγητικά μπορεί να είναι ένας επικίνδυνος συνδυασμός. Πολλά φάρμακα – συμπεριλαμβανομένων των αναλγητικών – φέρουν προειδοποιήσεις για το συνδυασμό τους με την κατανάλωση αλκοόλ. Να διαβάζετε πάντα την ετικέτα και ακολουθείτε τις οδηγίες.
4. Επηρεάζουν την πίεση
Ορισμένα OTC παυσίπονα μπορεί να αλληλεπιδράσουν με κάποια φάρμακα για την υψηλή αρτηριακή πίεση ή να αυξήσουν τα ίδια την αρτηριακή πίεση, σε άτομα που δεν είχαν προηγουμένως διαγνωστεί με το πρόβλημα. Αν λαμβάνετε αγωγή για την υπέρταση συμβουλευτείτε το γιατρό σας για το ποια παυσίπονα θα ήταν καλύτερα για εσάς.
5. Ευαισθησία στο στομάχι
Ορισμένα ΜΣΑΦ, όπως η ιβουπροφαίνη και ο συνδυασμός ναπροξένης- νατρίου, ενδέχεται να ερεθίσουν το βλεννογόνο του στομάχου και να οδηγήσουν σε έλκη και αιμορραγία ή να επιδεινώσουν έλκη που ήδη υπάρχουν. Εάν πρέπει να χρησιμοποιήσετε ένα ΜΣΑΦ παυσίπονο, προστατεύστε το στομάχι σας με τη λήψη της χαμηλότερης δυνατής δόσης, για το μικρότερο χρονικό διάστημα και πάντα μαζί με φαγητό. Αν χρειάζεστε ένα ΜΣΑΦ καθημερινά για περισσότερο από μία εβδομάδα, επικοινωνήστε με το γιατρό σας.
6. Επιπτώσεις στους νεφρούς
Τα ΜΣΑΦ ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στη λειτουργία των νεφρών. Η τακτική χρήση τους μπορεί να επιδεινώσει τη νεφρική νόσο και να οδηγήσει σε νεφρική ανεπάρκεια. Εάν πάσχετε από χρόνια νεφρική νόσο, μιλήστε με το γιατρό σας πριν χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε ΜΣΑΦ. Υπάρχουν άλλες, πιο φιλικές προς τους νεφρούς, διαθέσιμες επιλογές. Επίσης, ο συνδυασμός αλκοόλ – παρακεταμόλης μπορεί να προκαλέσει βλάβη στα νεφρά.
7. Όταν υπάρχει πρόβλημα στην καρδιά
Τα OTC αναλγητικά είναι ένα «δίκοπο μαχαίρι» για τα άτομα με καρδιακά προβλήματα. Η καθημερινή λήψη χαμηλής δόσης ασπιρίνης μπορεί να συμβάλει στην παρεμπόδιση δημιουργίας θρόμβων στο αίμα, οι οποίοι μπορεί να οδηγήσουν σε εγκεφαλικό επεισόδιο ή έμφραγμα. Από την άλλη πλευρά, η μακροχρόνια χρήση άλλων ΜΣΑΦ, ιδιαίτερα σε υψηλές δόσεις, ενδέχεται να αυξήσει την αρτηριακή πίεση και, κατά συνέπεια, τον κίνδυνο εμφράγματος ή εγκεφαλικού επεισοδίου. Τα άτομα με καρδιακή νόσο ή υψηλή αρτηριακή πίεση πριν λάβουν οποιοδήποτε ΜΣΑΦ θα πρέπει να συμβουλεύονται το γιατρό τους.
8. Κίνδυνοι για το συκώτι
Η παρακεταμόλη είναι συνήθως ασφαλής και αποτελεσματική όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες. Ωστόσο, όλα τα φάρμακα εγκυμονούν κινδύνους. Έτσι, σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να επηρεάσει το συκώτι. Η υπερβολική δόση παρακεταμόλης, είναι δυνατό να προκαλέσει σοβαρή ηπατική βλάβη. Για το λόγο αυτό δεν πρέπει να υπερβαίνεται ποτέ η συνιστώμενη ημερήσια δόση. Οι ασθενείς με κίρρωση θα πρέπει να αποφεύγουν τα ΜΣΑΦ εντελώς και να λαμβάνουν παρακεταμόλη μόνο σε μικρές δόσεις. Συζητήστε με το γιατρό σας για να δείτε ποια παυσίπονα είναι κατάλληλα για εσάς.
9. Στην εγκυμοσύνη
Κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης, οτιδήποτε λαμβάνει η μητέρα επηρεάζει και το έμβρυο . Τα ΜΣΑΦ γενικά δεν συνιστώνται για έγκυες γυναίκες, κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου, καθώς έχουν ενοχοποιηθεί για αυξημένο κίνδυνο επιπλοκών στο νεογέννητο. Αν αντιμετωπίζετε πόνο, επικοινωνήστε με το γιατρό σας, ο οποίος θα σας συστήσει το κατάλληλο παυσίπονο ή ακόμα και κάποια φυσική συνταγή.
10. Αλληλεπιδράσεις
Ο συνδυασμός ορισμένων φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες αλληλεπιδράσεις. Για παράδειγμα, όταν τα ΜΣΑΦ συνδυάζονται με την αντιπηκτική βαρφαρίνη αυξάνουν τον κίνδυνο αιμορραγίας. Το ίδιο ισχύει και με την παρακεταμόλη. Επειδή κάποιες αλληλεπιδράσεις φαρμάκων μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, ενημερώστε το γιατρό ή το φαρμακοποιό σας για όλα τα φάρμακα και τα συμπληρώματα που παίρνετε, ακόμα και τα μη συνταγογραφούμενα, τις βιταμίνες και τα βότανα.
