Ενώ η κοινή συνείδηση έχει , σε μεγάλο βαθμό, ήδη πειστεί ότι η θετική σκέψη μπορεί να βοηθήσει στη διαχείριση και θετική εξέλιξη του εαυτού και της ζωής, μια νέα έρευνα έρχεται να ταράξει τα… νερά και να της δώσει έναν αρνητικό ρόλο.
Σκέψου θετικά! Ένα μήνυμα που έχει καταγραφεί πλέον στο «σκληρό δίσκο» κι ακόμα και αν αρκετοί δεν πείθονται να ακολουθήσουν την τάση, σίγουρα υπάρχουν πολλοί που παλεύουν «με νύχια και με δόντια» για να εναρμονιστούν.
Κι ενώ η βιομηχανία της αυτοβοήθειας «μεταφράζεται» σε τεράστια ποσά και συνεχίζει να αυξάνεται ολοένα και περισσότερο, μια νέα επιστημονική έρευνα έρχεται να αμφισβητήσει τα ήδη υπάρχοντα δεδομένα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της, οι θετικές φαντασιώσεις για το μέλλον μπορεί να βελτιώσουν τη διάθεση στο «εδώ και τώρα», αλλά ενδέχεται να οδηγήσουν σε αύξηση των καταθλιπτικών συμπτωμάτων, σε μακροπρόθεσμη βάση.
Σε μια σειρά τεσσάρων μελετών, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι όσο περισσότερες θετικές φαντασιώσεις είχαν οι συμμετέχοντες για το μέλλον, τόσο λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα παρουσίαζαν εκείνη τη στιγμή, αλλά τόσο περισσότερα εμφάνιζαν αργότερα στη ζωή τους.
Τα αποτελέσματα αυτά προέκυψαν ύστερα από εξέταση ενηλίκων και παιδιών και επανεξέταση σε περιόδους που κυμαίνονταν από 1 έως 7 μήνες αργότερα.
Στη μία μελέτη, οι ερευνητές ζήτησαν από 88 προπτυχιακούς φοιτητές να φανταστούν τον εαυτό τους σε 12 διαφορετικά σενάρια. Οι συμμετέχοντες κατέγραψαν τις σκέψεις και τις εικόνες που τους ήρθαν στο μυαλό και βαθμολόγησαν πόσο θετικές και πόσο αρνητικές ήταν.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές που είχαν τις πιο θετικές φαντασιώσεις είχαν χαμηλότερες βαθμολογίες στην κλίμακα μέτρησης των καταθλιπτικών συμπτωμάτων – δηλαδή, εκείνη τη στιγμή, φάνηκαν να είναι λιγότερο καταθλιπτικοί από τους συνομηλίκους τους. Ωστόσο, όταν οι μαθητές συμπλήρωσαν την κλίμακα και πάλι ένα μήνα αργότερα, έδειξαν υψηλότερα καταθλιπτικά συμπτώματα σε σχέση με τους μαθητές που είχαν φανταστεί πιο αρνητικά σενάρια.
Παρόμοια αποτελέσματα προέκυψαν από μια άλλη μελέτη που διεξήχθη σε 109 μαθητές τετάρτης και πέμπτης δημοτικού, διαπιστώνοντας ότι τα παιδιά που ανέφεραν πιο θετικές φαντασιώσεις είχαν λιγότερα καταθλιπτικά συμπτώματα κατά την αρχική περίοδο, αλλά περισσότερα επτά μήνες αργότερα, σε σύγκριση με τα παιδιά που ανέφεραν πιο αρνητικές φαντασιώσεις.
Πρόσθετα ευρήματα δείχνουν ότι η ατομική προσπάθεια μπορεί να βοηθήσει στην εξήγηση, τουλάχιστον εν μέρει, της σύνδεσης μεταξύ των θετικών φαντασιώσεων και των συμπτωμάτων κατάθλιψης. Οι φοιτητές πανεπιστημίου οι οποίοι ανέφεραν θετικές φαντασιώσεις έτειναν να αναφέρουν ότι κατέβαλλαν λιγότερη προσπάθεια στα μαθήματά τους και αυτό, με τη σειρά του, συνδεόταν με χαμηλότερους βαθμούς και υψηλότερες βαθμολογίες κατάθλιψης.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα ευρήματα δείχνουν ότι οι θετικές φαντασιώσεις είναι ένας παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη καταθλιπτικής διάθεσης με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, θα χρειαστεί περαιτέρω πειραματική έρευνα για να διαπιστωθεί αν υπάρχει άμεση αιτιώδης συνάφεια μεταξύ των δύο καταστάσεων.
Αυτά τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι ιδιαίτερα σημαντικά τη στιγμή που δίνεται τόση έμφαση στη θετική σκέψη, ως βασικό μέρος της δημοφιλούς βιομηχανίας αυτοβοήθειας.
Οι ερευνητές υποστηρίζουν ότι η επένδυση σε θετικές φαντασιώσεις, μπορεί να μας αποτρέψει από την αναγνώριση των εμποδίων που στέκονται στο δρόμο προς την επίτευξη των στόχων μας και από την ανάπτυξη στρατηγικών, έτσι ώστε να τα ξεπεράσουμε.
«Οι θετικές φαντασιώσεις πρέπει να συμπληρώνονται με μια καλή αίσθηση της πραγματικότητας», τονίζει ο επικεφαλής συγγραφέας, Gabriele Oettingen, από το Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στην επιθεώρηση Psychological Science.
