Αρτηριακή υπέρταση (συστολική πίεση ≥140 mm Hg ή διαστολική πίεση ≥90 mm Hg) υπάρχει σε έναν στους τρεις ενήλικες παγκοσμίως.
Γράφει ο Νίκος Σταμούλης, Ειδικός Παθολόγος
Στη χώρα μας το ποσοστό του πληθυσμού που πάσχει από υπέρταση είναι γύρω στο 20%. Η υπέρταση είναι παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικό επεισόδιο, έμφραγμα του μυοκαρδίου, νεφρική ανεπάρκεια, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, αθηροσκλήρωση και άνοια. Η συστολική πίεση είναι ισχυρότερος προγνωστικός παράγοντας καρδιαγγειακών συμβαμάτων από τη διαστολική, και η μεμονωμένη συστολική υπέρταση, η οποία είναι συχνή μεταξύ των ηλικιωμένων, είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη. Υπάρχει μια συνεχής, διαβαθμισμένη σχέση μεταξύ της αρτηριακής πίεσης και του κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου: το επίπεδο και η διάρκεια της υπέρτασης και η παρουσία ή η απουσία συνυπαρχόντων καρδιαγγειακών παραγόντων κινδύνου καθορίζουν το αποτέλεσμα. Η θεραπεία της υπέρτασης μειώνει τον κίνδυνο εγκεφαλικού επεισοδίου, στεφανιαίας νόσου και συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας, καθώς και τη συνολική καρδιαγγειακή νοσηρότητα και θνησιμότητα από καρδιαγγειακά αίτια . Ωστόσο, μόνο το 54% των ασθενών με υπέρταση λαμβάνουν θεραπεία και μόνο το 28% έχουν επαρκώς ελεγχόμενη αρτηριακή πίεση.
Αξιολόγηση
Η ακριβής μέτρηση της αρτηριακής πίεσης και η επαλήθευση της αυξημένης πίεσης πολλές φορές με την πάροδο του χρόνου είναι σημαντική. Η παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης στο σπίτι μπορεί να εντοπίσει την «υπέρταση λευκής μπλούζας» (αρτηριακή πίεση που είναι αυξημένη όταν μετράται κατά τη διάρκεια μιας επίσκεψης στο ιατρείο, αλλά κατά τα άλλα είναι φυσιολογική) και να αποτρέψει την περιττή θεραπεία. Η υπέρταση λευκής μπλούζας, που υπάρχει στο 20% των ασθενών με αυξημένη αρτηριακή πίεση, σχετίζεται με χαμηλότερο καρδιαγγειακό κίνδυνο από την εμμένουσα υπέρταση, αλλά μπορεί να είναι πρόδρομος υπέρτασης και επομένως απαιτεί παρακολούθηση. Εκτός από τη λήψη ιστορικού και τη φυσική εξέταση, διάφοροι έλεγχοι απαιτούνται συνήθως σε ασθενείς με υπέρταση: γενική εξέταση αίματος, βιοχημικές εξετάσεις αίματος και ηλεκτροκαρδιογράφημα. Η αξιολόγηση προσπαθεί να εντοπίσει σημεία καρδιαγγειακής, εγκεφαλοαγγειακής ή περιφερικής αγγειακής νόσου και άλλους παράγοντες καρδιαγγειακού κινδύνου που είναι συχνά παρόντες σε ασθενείς με υπέρταση. Η σοβαρή ή ανθεκτική υπέρταση και τα κλινικά ή εργαστηριακά ευρήματα που υποδηλώνουν την παρουσία νεφρικής νόσου, επινεφριδιακής ή νεφρικής υπέρτασης θα πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω. Η ιδιοπαθής ή πρωτοπαθής υπέρταση, το επίκεντρο αυτού του άρθρου, είναι η διάγνωση σε πάνω από το 90% των περιπτώσεων.
Θεραπεία
Ο πρωταρχικός στόχος της θεραπείας της υπέρτασης είναι η πρόληψη των καρδιαγγειακών παθήσεων και του θανάτου. Οι συνυπάρχοντες καρδιαγγειακοί παράγοντες αυξάνουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την υπέρταση και δικαιολογούν πιο επιθετική θεραπεία. Ο προσδιορισμός της ανάγκης για φαρμακευτική θεραπεία βασίζεται σε μια συνδυασμένη εκτίμηση του επιπέδου της αρτηριακής πίεσης και του απόλυτου κινδύνου καρδιαγγειακής νόσου. Οι ασθενείς με υπέρταση σταδίου 1 μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με αλλαγές στον τρόπο ζωής τους για έως και ένα έτος, εάν δεν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου, ή για έως έξι μήνες, εάν έχουν άλλους παράγοντες κινδύνου. Μεγάλη μελέτη έδειξε ότι οκτώ εβδομάδες δίαιτας με φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά προϊόντα χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά, δημητριακά ολικής αλέσεως, πουλερικά, ψάρια και ξηρούς καρπούς, με περιορισμένα λιπαρά, κόκκινο κρέας και γλυκά, μειωμένη συστολική πίεση κατά 11,4 mm Hg και διαστολική πίεση κατά 5,5 mm Hg.Οι τροποποιήσεις του τρόπου ζωής μαζί με αντιυπερτασική θεραπεία ενδείκνυνται για ασθενείς με καρδιαγγειακή ή άλλη νόσο των οργάνων-στόχων (νεφρική, καρδιακή, εγκεφαλοαγγειακή ή αμφιβληστροειδική νόσο) και για ασθενείς με υπέρταση σταδίου 2 ή 3. Οι ασθενείς με διαβήτη διατρέχουν υψηλό κίνδυνο και η φαρμακευτική αγωγή ενδείκνυται σε αυτούς τους ασθενείς ακόμη και αν η αρτηριακή πίεση είναι στο υψηλό όριο του φυσιολογικού εύρους.
 υπάρχει σε έναν στους τρεις ενήλικες παγκοσμίως.){kind=link}