Η ηλικία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα που συνδέεται με την άνοια, έχει αποδειχτεί όμως πως υπάρχουν κάποιες επιλογές ζωής που συντελούν σημαντικά στη μείωση του ρίσκου. Οι κυριότερες από αυτές σχετίζονται με τη σωματική άσκηση, την υγιεινή διατροφή και την εξάσκηση του μυαλού. Ας δούμε λοιπόν με περισσότερες λεπτομέρειες τι μπορούμε να κάνουμε για να μειώσουμε τις πιθανότητες να νοσήσουμε με Αλτσχάιμερ.
1. Σωματική άσκηση
«Η άσκηση ενδυναμώνει την πνευματική μας υγεία» λένε οι ειδικοί. Πράγματι, έχει αποδειχθεί ότι η άσκηση βελτιώνει την πνευματική μας υγεία ενώ συμβάλλει θετικά και στις 400 μέχρι σήμερα γνωστές ψυχιατρικές διαταραχές. Ο λόγος είναι απλός. Η φυσική δραστηριότητα εκκρίνει ουσίες οι οποίες προκαλούν το αίσθημα της ευφορίας.
Η γυμναστική θεωρείται θαυμάσιο εργαλείο για τον έλεγχο του στρες. Μελέτες έχουν δείξει πως έπειτα από μια καλή προπόνηση ο οργανισμός εισέρχεται σε μια κατάσταση χαλάρωσης που διαρκεί από 90 έως 120 λεπτά, καθώς και ότι η συστηματική προπόνηση ενισχύει τα αισθήματα της αυτοεκτίμησης και της επιτυχίας, που με τη σειρά τους είναι απαραίτητα για τον καλό έλεγχο του στρες. Ακόμη νέες έρευνες δείχνουν ότι οι δραστήριοι μεσήλικοι, γυμναζόμενοι τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα έχουν σημαντικά χαμηλότερο ποσοστό κινδύνου εκδήλωσης άνοιας και ειδικά της νόσου Αλτσχάιμερ.
Η συστηματική σωματική άσκηση είναι ένας από του καλύτερους τρόπους για να μειώσετε την πιθανότητα άνοιας. Κάνει καλό στην καρδιά, το κυκλοφορικό, τη διατήρηση καλού σωματικού βάρους και στην πνευματική ευεξία. Είναι σημαντικό να βρείτε μια μορφή άσκησης που να σας αρέσει και να σας ταιριάζει, ώστε να την κάνετε με ευχαρίστηση και συστηματικά, και να μην βαρεθείτε σύντομα. Μπορείτε να ξεκινήσετε με μικρής χρονικής διάρκειας και έντασης γυμναστική, και σιγά σιγά να τα αυξάνετε. Η αερόβια άσκηση βοηθά στην υγεία της καρδιάς, των πνευμόνων και στην καλή κυκλοφορία του αίματος, άρα και στην εγκεφαλική λειτουργία. Οι ασκήσεις ενδυνάμωσης γυμνάζουν τους βασικούς μύες του σώματος, πόδια, πλάτη, χέρια, κοιλιακούς. Χαρίζουν επομένως καλύτερη φυσική κατάσταση, αλλά ταυτόχρονα κρατούν χαμηλά και τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, και έτσι μειώνουν τον κίνδυνο για διαβήτη, που είναι σημαντικός επιβαρυντικός παράγοντας για την άνοια. Συνδυάζοντας αυτούς τους δύο τύπους γυμναστικής, αερόβια και ενδυνάμωσης, θα έχετε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για την υγεία σας συνολικά.
2. Υγιεινή διατροφή
Ακολουθώντας ένα υγιεινό και ισορροπημένο διαιτολόγιο, μειώνετε τις πιθανότητες να νοσήσετε από Αλτσχάιμερ, αλλά και από μια σειρά άλλων ασθενειών, όπως για παράδειγμα καρκίνο, διαβήτη τύπου Β, εγκεφαλικό, καρδιοπάθειες. Δεν υπάρχει ένα συστατικό ή μία συγκεκριμένη τροφή που από μόνα τους ενισχύουν την εγκεφαλική λειτουργία, όμως, τρώγοντας μια ευρεία γκάμα τροφών σε σωστές αναλογίες, ακολουθώντας δηλαδή αυτό που λέμε μια ισορροπημένη διατροφή, βοηθάτε σημαντικά στην υγεία του εγκεφάλου σας. Έχει παρατηρηθεί πως κάποια διατροφικά μοτίβα είναι αποτελεσματικά στην πρόληψη της άνοιας, και ένα από αυτά είναι η λεγόμενη μεσογειακή διατροφή. Αυτή περιλαμβάνει την κατανάλωση δημητριακών και ζυμαρικών ολικής άλεσης, πολλών φρούτων, λαχανικών, οσπρίων και ξηρών καρπών, τον περιορισμό στο ελάχιστο του κόκκινου κρέατος και των επεξεργασμένων τροφών, συστηματική κατανάλωση ψαριών, κατά προτίμηση λιπαρών. Επίσης, συνίσταται να αποφεύγετε βούτυρα και λιπαρά, να περιορίσετε το αλάτι στο μαγείρεμα και η κατανάλωση γλυκών και αλκοόλ να γίνεται με μέτρο.
3. Αποφύγετε το κάπνισμα
Οι καπνιστές θέτουν τους εαυτούς τους σε υψηλότερο κίνδυνο για ανάπτυξη άνοιας σε μεγαλύτερη ηλικία. Το κάπνισμα βλάπτει ιδιαίτερα την κυκλοφορία του αίματος και ιδίως τα αιμοφόρα αγγεία στο κεφάλι, την καρδιά και τους πνεύμονες. Αν κάποιος καπνιστής λοιπόν αποφασίσει να κόψει το κάπνισμα, όσο νωρίτερα το κάνει, τόσο περισσότερες βλάβες του εγκεφάλου θα αποφύγει.
4. Περιορίστε το αλκοόλ
Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ αυξάνει τους κινδύνους για Αλτσχάιμερ. Προσπαθήστε να καταναλώνετε αλκοολούχα ποτά με μέτρο, και εντός των ενδεδειγμένων ιατρικά ορίων. Η κατανάλωση αλκοόλ εκθέτει τον εγκέφαλο σε υψηλά επίπεδα βλαβερών χημικών. Η προτεινόμενη ποσότητα είναι έως 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα, που αντιστοιχούν σε περίπου μια μικρή μπύρα ή ένα ποτήρι κρασί ημερησίως. Αν πίνετε συστηματικά περισσότερο, εκθέτετε τον οργανισμό σας σε κινδύνους για την υγεία σας, μεταξύ των οποίων και η άνοια.
5. Παραμείνετε κοινωνικά και πνευματικά ενεργοί
Η ενασχόληση με πνευματικές και κοινωνικές δραστηριότητες βοηθά στην δυνατότητα του εγκεφάλου σας να αντιμετωπίσει ασθένειες, βοηθά επίσης στην καταπολέμηση του στρες και στη βελτίωση της διάθεσής σας. Αυτό σημαίνει κατ’ επέκταση πως αυτές οι δραστηριότητες μπορεί να καθυστερήσουν, ή ακόμα και να αποτρέψουν την εκδήλωση άνοιας. Βρείτε δραστηριότητες που σας ενδιαφέρουν και ενεργοποιούν τον εγκέφαλο, κρατώντας σας σε εγρήγορση, και ασκείτε τις συστηματικά. Παραδείγματα τέτοιων δραστηριοτήτων είναι τα παζλ ή σταυρόλεξα, χειροτεχνίες ή καλλιτεχνικές δραστηριότητες, εκμάθηση ενός μουσικού οργάνου ή μιας ξένης γλώσσας, επιτραπέζια παιχνίδια, διάβασμα βιβλίων, παρακολούθηση σεμιναρίων, δημιουργική γραφή. Παράλληλα με την εξάσκηση των εγκεφαλικών σας λειτουργιών μέσω δραστηριοτήτων, είναι πολύ σημαντική και η διατήρηση μιας καλής κοινωνικής ζωής, Η επικοινωνία με άλλους ανθρώπους έχει πολλά οφέλη στην πνευματική μας υγεία. Ενδεικτικά, η συζήτηση με έναν άλλο άνθρωπο καλλιεργεί πολλές πνευματικές λειτουργίες, όπως η ενεργητική ακρόαση και επικοινωνία με τον άλλο, ο στοχασμός γύρω από το νόημα των λεγόμενών του, η προσπάθεια να εκφράσετε με συνοχή και νόημα τις σκέψεις σας ώστε να γίνετε αντιληπτός, και η ανάκληση πληροφοριών και αναμνήσεων που σχετίζονται με το θέμα της συζήτησης. Έτσι, ο εγκέφαλος κρατιέται σε εγρήγορση, και επιτυγχάνεται πνευματική υγεία, απαραίτητη για την πρόληψη της άνοιας και όχι μόνο.
