«Επείγουσα απειλή» έχει χαρακτηριστεί από τα αμερικανικά Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), η δραματική αύξηση των μολύνσεων από τον – ανθεκτικό στα φάρμακα- μύκητα Candida auris, καθώς πάνω από τις μισές Πολιτείες των ΗΠΑ, αναφέρουν πλέον πολλαπλά κρούσματα.
Ο μήκυτας Candida auris καταγράφηκε για πρώτη φορά στην Ιαπωνία το 2009, ενώ οι πρώτες γνωστές λοιμώξεις στις ΗΠΑ καταγράφηκαν το 2013.
O Arturo Casadevall , διακεκριμένος καθηγητής του Bloomberg Μοριακής Μικροβιολογίας, Ανοσολογίας και Λοιμωδών Νοσημάτων στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του JohnsHopkins δήλωσε πρόσφατα στο Bloomberg ότι « τα σημάδια της συνεχούς εξάπλωσης του μύκητα αποτελούν προάγγελο ενός τρομακτικού μέλλοντος».
Ο Candida auris εξαπλώνεται περισσότερο σε κλινικές μακροχρόνιας φροντίδας για ασθενείς με σοβαρές ιατρικές παθήσεις που χρειάζονται συνεχή θεραπεία. Είναι ένας μύκητας δυνητικά θανατηφόρος για τους νοσηλευόμενους ασθενείς, ιδίως αν αντιμετωπίζουν πολλαπλά ιατρικά προβλήματα.
Όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για τον Candida auris
-Τι είναι ο Candida auris;
Ο Candida auris, είναι ένα είδος μύκητα που ανήκει στο γένος της Candida και ανακαλύφθηκε σχετικά πρόσφατα, το 2009. Απομονώθηκε πρώτη φορά από το αυτί μιας ηλικιωμένης γυναίκας στην Ιαπωνία (auris = αυτί στα λατινικά) και έκτοτε έχει εξαπλωθεί ταχέως σε όλον τον πλανήτη.
–Γιατί αποτελεί κίνδυνο για την δημόσια υγεία;
Ο Candida auris θεωρείται αναδυόμενο παθογόνο παγκοσμίως για 4 λόγους:
-Εμφανίζει συχνά αντοχή σε αντιμυκητιακά φάρμακα όπως οι αζόλες ή οι εχινοκανδίνες.
-Είναι δύσκολη η εργαστηριακή ταυτοποίηση του στελέχους και απαιτεί τελικά τη χρήση ειδικών τεχνικών (MALDITOF) που δεν είναι διαθέσιμες ευρέως αυτή τη στιγμή αλλά μόνο σε εργαστήρια αναφοράς.
– Έχει την ικανότητα να αποικίζει για μεγάλο χρονικό διάστημα ασθενείς αλλά και το άψυχο περιβάλλον σε δομές παροχής υγείας.
-Ενοχοποιείται για επιδημίες σε ιδρύματα ηλικιωμένων και νοσοκομεία με γρήγορη και εκτεταμένη διασπορά. Σε κάθε περίπτωση απομόνωσης Candida auris από οποιοδήποτε βιολογικό υλικό ασθενή, πρέπει να ενημερώνεται και ο ΕΟΔΥ.
-Τι είναι ο αποικισμός από Candida auris;
Με τον όρο αποικισμό εννοούμε την επιβίωση ενός οργανισμού στο ανθρώπινο σώμα (είτε στο δέρμα, είτε σε βλεννογόνους όπως το έντερο) χωρίς να προκαλεί αληθή λοίμωξη. Δεν απαιτεί θεραπεία με φάρμακα, αλλά αποτελεί πρόβλημα γιατί δυνητικά ο μικροοργανισμός αυτός μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη στον ξενιστή όταν ευοδωθούν οι συνθήκες. Εκτός αυτού, οι ασθενείς και ακόμα περισσότερο οι υγειονομικοί, που είναι αποικισμένοι από έναν μικροοργανισμό, μπορούν να μεταφέρουν το μικρόβιο αυτό σε άλλους ανθρώπους, ενδεχομένως με ευάλωτο ανοσοποιητικό σύστημα, οδηγώντας σε απειλητικές για τη ζωή λοιμώξεις. Ο αποικισμός από Candida auris μπορεί να παραμείνει για πολλούς μήνες ή ακόμα και έτη.
-Τι λοιμώξεις μπορεί να προκαλέσει η Candidaauris;
Μπορεί να προκαλέσει σοβαρές ωτίτιδες, αλλά η βασικότερη απειλή αφορά στην απομόνωση του μύκητα αυτού στο αίμα. Η μυκηταιμία είναι μια κατάσταση με πολύ μεγάλη θνητότητα, συχνά αγγίζει το 50% ενώ για την Candida auris η θνητότητα αναφέρεται στο 60%. Έχουν περιγραφεί στη διεθνή βιβλιογραφία λοιμώξεις σε τραύματα, μαλακά μόρια, οστεομυελίτιδα, προσβολή του κεντρικού νευρικού συστήματος και γενικευμένη λοίμωξη σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.
–Ποια είναι τα συμπτώματα της λοίμωξης από Candida auris;
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα περιλαμβάνουν πυρετό και ρίγη που δεν υποχωρούν μετά από θεραπεία με αντιβιοτικά. Η διάγνωση όμως είναι δύσκολη, καθώς πολλές άλλες κοινές ασθένειες μοιράζονται αυτά τα συμπτώματα. Για το λόγο αυτό, η λανθασμένη διάγνωση οδηγεί συχνά σε λανθασμένη θεραπεία.
-Ποιοι άνθρωποι κινδυνεύουν περισσότερο;
Οι ασθενείς που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο είναι συνήθως αυτοί με πολλαπλές συννοσηρότητες και με συχνές ή μακρές νοσηλείες σε νοσοκομείο ή διαμονή σε ιδρύματα ηλικιωμένων. Η ανοσοκαταστολή οποιασδήποτε αιτιολογίας και οι επεμβατικοί χειρισμοί με παρουσία ξένων σωμάτων (ενδοαγγειακοί καθετήρες, μηχανικός αερισμός κτλ.) αποτελούν σημαντικούς παράγοντες κινδύνου τόσο για αποικισμό όσο και για αληθείς λοιμώξεις. Η παρουσία αποικισμένου ασθενούς στην ίδια πτέρυγα αυξάνει επίσης τον κίνδυνο ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες. Συνήθως οι υγιείς δεν κινδυνεύουν από τέτοιες λοιμώξεις, αλλά μπορεί να αποικιστούν αν έρχονται σε συχνή και στενή επαφή με άλλους αποικισμένους ανθρώπους, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με το ιατρονοσηλευτικό προσωπικό σε μονάδες που ανιχνεύονται κρούσματα.
–Υπάρχει θεραπεία για τις λοιμώξεις από Candida auris;
Για την αντιμετώπιση των λοιμώξεων αυτών, πάντα πρέπει να ζητείται η γνώμη λοιμωξιολόγου. Συχνά η Candidaauris εμφανίζει αντοχή στις αζόλες, την μεγαλύτερη κατηγορία αντιμυκητιακών φαρμάκων, ενώ έχουν αναφερθεί περιπτώσεις αντοχής και στις τρεις κατηγορίες αντιμυκητιακών. Η προτεινόμενη εμπειρική αγωγή βασίζεται στις εχινοκανδίνες, αλλά είναι χρήσιμο να γίνονται δοκιμασίες ευαισθησίας στα απομονωμένα στελέχη. Τονίζεται ότι για τον αποικισμό δεν συστήνεται κανενός είδους αντιμυκητιακή θεραπεία.
–Πως αντιμετωπίζεται ο αποικισμός;
Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει κάποιο πρωτόκολλο αγωγής για τον από-αποικισμό ανθρώπων από την Candida auris. Έχει δοκιμαστεί πλύσιμο με χλωροεξιδίνη χωρίς ικανοποιητικά αποτελέσματα. Για τον λόγο αυτό είναι κεφαλαιώδους σημασίας η πρόληψη της διασποράς.
-Πως προλαμβάνεται η διασπορά;
Οι ασθενείς με Candida auris πρέπει κατά την διάρκεια της νοσηλείας τους είτε να απομονώνονται σε μονόκλινους θαλάμους όπου αυτό είναι εφικτό ή έστω να συν-νοσηλεύονται με άλλους αποικισμένους ασθενείς. Κατά την φροντίδα αυτών των ασθενών πρέπει να τηρούνται βασικές προφυλάξεις και προφυλάξεις επαφής (υγιεινή χεριών, ενδυμασία μιας χρήσης, γάντια, ιατρικός εξοπλισμός αποκλειστικής χρήσης για τον ασθενή). Ιδανικά θα πρέπει το νοσηλευτικό και βοηθητικό προσωπικό που φροντίζει τους αποικισμένους ασθενείς να μην φροντίζει άλλους ασθενείς για την αποφυγή διασποράς.
-Τι πρέπει να κάνω αν ξέρω ότι είμαι αποικισμένος;
Πρέπει κατ’ αρχήν να μην πανικοβαλλόμαστε! Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων αποικισμού δεν οδηγείται ο ασθενής σε αληθή λοίμωξη. Πρέπει όμως παράλληλα να λαμβάνονται όλα τα μέτρα που αναφέρθηκαν παραπάνω για να μην διασπαρεί σε άλλους ο μύκητας και πρέπει σε κάθε επαφή με οποιαδήποτε υγειονομική δομή να αναφέρεται στον γιατρό και το νοσηλευτικό προσωπικό η πληροφορία αυτή ώστε να λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα αναστολής της εξάπλωσης.
Πηγή για τις πληροφορίες: Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων& ΕΟΔΥ (Οδηγίες για τη διάγνωση, την πρόληψη και τον έλεγχο της διασποράς στελεχών Candidaauris στο νοσοκομειακό περιβάλλον).
