Η διπολική διαταραχή είναι μια σοβαρή ψυχική πάθηση. Ονομάζεται έτσι γιατί στον ένα πόλο της ασθένειας βρίσκεται η κατάθλιψη και στον άλλο η μανία. Κατά τη διάρκεια της ζωής τους οι ασθενείς περνούν από τον ένα πόλο στον άλλο.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της διπολικής διαταραχής; Γιατί είναι σημαντικό όταν κάποιος εντοπίσει συμπτώματα της διαταραχής σε έναν δικό του άνθρωπο ή στον εαυτό του να αναζητήσει άμεσα βοήθεια από ειδικό; Στα ερωτήματα αυτά απαντά η Νίκη Δρίτσα, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια, με ειδίκευση στη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Ψυχοθεραπεία παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, Μέλος του Συλλόγου Ελλήνων Ψυχολόγων.
Η διπολική διαταραχή ή αλλιώς μανιοκατάθλιψη, είναι μία από τις πιο σοβαρές ψυχικές παθήσεις. Η ασθένεια χαρακτηρίζεται από επεισόδια μανίας και κατάθλιψης, καθώς επίσης, πολλές φορές, και από ψυχωτικά συμπτώματα.
Η διπολική διαταραχή μπορεί να περιλαμβάνει την εναλλαγή επεισοδίων μανίας, υπομανίας, κατάθλιψης ή και μεικτά επεισόδια. Τα επεισόδια αλλαγής της διάθεσης δεν ακολουθούν ένα συγκεκριμένο μοτίβο και η σοβαρότητα τους διαφέρει από άτομο σε άτομο.
Η διάγνωση της διπολικής διαταραχής βασίζεται στην εξέταση του ιστορικού του ασθενή (ή στην παρούσα κατάστασή του) και στη συμπτωματολογία που εμφανίζει. Είναι σημαντικό ο ασθενής και τα συμπτώματα που εκδηλώνει να εξεταστούν μέσα από τη πάροδο του χρόνου και όχι βάσει απλής παρατήρησης μίας άσχημης περιόδου.
Τα συμπτώματα σε επεισόδιο Μανίας / Υπομανίας:
-Υπέρμετρα ανεβασμένη (ή θυμωμένη) διάθεση
-Υπέρμετρα ανεβασμένο “εγώ”, υπέρμετρη αυτοπεποίθηση, αίσθηση μεγαλομανίας
-Μειωμένη ανάγκη ύπνου, λογόρροια, πίεση λόγου
-Υπερδιέργεση σκέψης, αδυναμία συγκέντρωσης
-Υπέρμετρα αυξημένη ενέργεια και κοινωνικότητα
-Υπέρμετρα αυξημένη ενασχόληση με θετικές ή και επικίνδυνες δραστηριότητες, έλλειψη αυτοελέγχου
Για να τεθεί η διάγνωση, θα πρέπει για τουλάχιστον 1 εβδομάδα να υπάρχουν τουλάχιστον 3 συμπτώματα από τα παραπάνω.
Τα συμπτώματα σε επεισόδιο Κατάθλιψης:
-Πεσμένη διάθεση, συναίσθημα θλίψης
-Ανηδονία, μείωση δραστηριοτήτων, απάθεια
-Διαταραχή διατροφής και βάρους (μείωση η αύξηση)
-Διαταραχή Ύπνου (μείωση η αύξηση)
-Διαταραχή Κίνησης (μείωση η αύξηση)
-Συνεχόμενη κούραση, έλλειψη ενέργειας
-Αδυναμία συγκέντρωσης
-Αίσθημα ενοχής, απώλεια αυτοπεποίθησης
-Αυτοκτονικές ιδέες, απόπειρες αυτοκτονίας
Για να τεθεί η διάγνωση θα πρέπει για τουλάχιστον 2 εβδομάδες να υπάρχουν τουλάχιστον 5 συμπτώματα από τα παραπάνω.
Οι τύποι της διπολικής διαταραχής
Διαγνωστικά αναγνωρίζονται δύο τύποι διπολικής διαταραχής, ο Τύπος 1 και ο Τύπος 2.
–Διπολική Διαταραχή Τύπου 1
Ο πιο κλασικός και γνωστός τύπος. Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη τουλάχιστον ενός Μανιακού επεισοδίου. Ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει και καταθλιπτικά και υπομανιακά επεισόδια καθώς και ψυχωτικά συμπτώματα. Αυτός ο τύπος διπολικής διαταραχής είναι εύκολο να διαγνωστεί λανθασμένα ως σχιζοφρένεια, ειδικά εάν ο ασθενής εμφανίζει ψυχωτικά συμπτώματα.
– Διπολική Διαταραχή Τύπου 2
Ο λιγότερος γνωστός και ίσως λανθασμένα θεωρημένος πιο «ελαφρύς» τύπος διπολικής διαταραχής. Χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός τουλάχιστον υπομανιακού επεισοδίου (ελαφριά μανία χωρίς νοσηλεία ή πρόβλημα λειτουργίας) και κυρίως καταθλιπτικών επεισοδίων. Ο ασθενής συνήθως παρουσιάζει καταθλιπτικά επεισόδια και είναι πολύ εύκολο να γίνει λανθασμένη διάγνωση μονοπολικής κατάθλιψης (απλής κατάθλιψης χωρίς ιστορικό υπομανίας/μανίας).
Η διάγνωση της διπολικής διαταραχής Τύπου 1 προϋποθέτει το άτομο να έχει τουλάχιστον ένα μανιακό επεισόδιο, αλλά δεν απαιτεί προϊστορία μείζονος κατάθλιψης. Η διπολική διαταραχή Τύπου2 διαγιγνώσκεται αν το άτομο έχει βιώσει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μείζονος κατάθλιψης και τουλάχιστον ένα επεισόδιο υπομανίας.
Για τη διάγνωση, είναι σημαντικό τα παραπάνω συμπτώματα να συνοδεύονται και από σημαντικό πρόβλημα λειτουργίας στο επαγγελματικό, κοινωνικό ή οικογενειακό περιβάλλον.
Τα συμπτώματα και των δύο επεισοδίων δεν πρέπει να έχουν προκληθεί από την χρήση ουσιών, φαρμάκων ή από άλλη ιατρική ασθένεια. Παρόλα αυτά πολλοί ασθενείς αναπτύσσουν κανονική διπολική διαταραχή μετά από συστηματική χρήση ουσιών (κάνναβης, κοκαΐνης κτλ.) ή ως παρενέργεια σε αντικαταθλιπτικές αγωγές.
Αν και ακόμα δεν υπάρχει τρόπος πλήρης θεραπείας, ψυχοφαρμακευτικές αγωγές με σταθεροποιητές διάθεσης και αντιεπιληπτικά φάρμακα σε συνδυασμό με σύγχρονες ψυχοθεραπευτικές μεθόδους συμπεριφορικού και ψυχοεκπαιδευτικού χαρακτήρα, φέρνουν τα καλύτερα αποτελέσματα.
Η Γνωσιακή Συμπεριφορική θεραπεία αποτελεί την πιο επιστημονικά τεκμηριωμένη ψυχοθεραπεία για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την ψυχική τους υγεία. Είναι από τις λίγες θεραπείες που έχουν καταφέρει να βοηθήσουν διπολικούς ασθενείς να μειώσουν τον αριθμό υποτροπών και νοσηλειών τους και να αυξήσουν την λειτουργικότητα και ποιότητα ζωής τους. Η συγκεκριμένη θεραπεία ενισχύει την φαρμακευτική αγωγή και δεν παρεμβαίνει ούτε αντικαθιστά την φαρμακευτική αγωγή του ασθενή (όταν και εάν αυτή είναι απαραίτητη).
Με τη κατάλληλη συνδυαστική θεραπεία και σωστή παρακολούθηση, ασθενείς με Διπολική διαταραχή μπορούν να έχουν μία καλή πορεία και να λειτουργούν ικανοποιητικά στον επαγγελματικό και κοινωνικό τους χώρο.
