Γράφει ο Παντελής Περγαντής, Εργοθεραπευτής MA, https://www.facebook.com/pergantisp.o.t/
Η εργοθεραπεία έχει ιδιαίτερα σημαντικό ρόλο στην εκπαίδευση των ατόμων με διαταραχές του αυτιστικού φάσματος. Όπως επισημαίνει ο Εργοθεραπευτής Παντελής Περγαντής στο Liveit.gr, η εργοθεραπεία, με τις κατάλληλες μεθόδους, βοηθά στη διατήρηση και τη βελτίωση των δεξιοτήτων ώστε τα άτομα με αυτισμό να μπορέσουν να αναπτύξουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό την ανεξαρτησία τους στην καθημερινή ζωή.
Η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ) είναι μια νευροαναπτυξιακή διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται κυρίως από δυσκολίες που παρουσιάζονται σχετικά με την κοινωνική επικοινωνία, καθώς και από επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, περιορισμένα ενδιαφέροντα και ζητήματα που αφορούν την αισθητηριακή επεξεργασία.
Η αισθητηριακή επεξεργασία αναφέρεται στην ικανότητα του νευρικού μας συστήματος να αντιλαμβάνεται μέσω των αισθητηριακών υποδοχέων του σώματος, να μεταφέρει και να ερμηνεύει τα εισερχόμενα που δεχόμαστε από το περιβάλλον, για να μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην εκάστοτε απαίτηση. Για παράδειγμα κάποια άτομα μπορεί να ενοχλούνται παραπάνω από υφές, οσμές, οπτικά εισερχόμενα και ήχους. Αντιθέτως, κάποια άλλα μπορεί να αντιλαμβάνονται τα ίδια ερεθίσματα ως λιγότερο έντονα από ότι τυπικά είναι.
Οι δυσκολίες στην αισθητηριακή επεξεργασία μπορεί να προκαλέσουν δυσκολίες στη ζωή ενός ατόμου, που μπορεί να επηρεάσουν βασικές δεξιότητες που χρειαζόμαστε για τη καθημερινή ζωή όπως της διέγερσης, της προσοχής και συγκέντρωσης, της συμπεριφοράς και της μάθησης μας.
Θα πρέπει να τονίσουμε βέβαια ότι αυτή η διαταραχή εμφανίζει ένα μεγάλο εύρος διακύμανσης (φάσμα), το οποίο διαφέρει σχετικά με το επίπεδο λειτουργικότητας και τα συμπτώματα που εμφανίζει κάθε άτομο. Η ΔΑΦ μερικές φορές συνοδεύεται και από άλλες μορφές αναπηρίας, συμπεριλαμβανομένων των διανοητικών και μαθησιακών προβλημάτων.
Ιδιαίτερα στα παιδιά και τους εφήβους, η ΔΑΦ μπορεί να έχει άμεσο αντίκτυπο σε όλους τους τομείς έργων, γεγονός που περιορίζει την ικανότητά τους για αυτονομία και ανεξαρτησία. Σε μελέτη που έγινε στην Ελλάδα με σκοπό την εκτίμηση του επιπολασμού του αυτισμού σε παιδιά 10 και 11 ετών το 2019 έδειξε ότι η συχνότητα των παιδιών με ΔΑΦ στην Ελλάδα είναι 1 παιδί στα 87, δηλαδή 1,15% .
Ο ρόλος του εργοθεραπευτή στις διαταραχές αυτιστικού φάσματος
Ο κύριος στόχος της Εργοθεραπείας είναι να βοηθήσει τα άτομα να αυξήσουν ενεργά τη συμμετοχή τους στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής. Οι δραστηριότητες αυτές κατηγοριοποιούνται από τους Εργοθεραπευτές σε:
- Βασικές Δραστηριότητες καθημερινής ζωής (π.χ. ένδυση και απόδυση, σίτιση, μπάνιο και προσωπική υγιεινή καθώς και τη λειτουργική κινητικότητα).
- Σύνθετες δραστηριότητες καθημερινής ζωής (π.χ. φροντίδα των άλλων και διαχείριση του σπιτιού).
- Διαχείριση υγείας
- Ανάπαυση και ύπνος
- Εκπαίδευση
- Εργασία
- Παιχνίδι
- Ελεύθερος χρόνος
- Κοινωνική συμμετοχή
Η Εργοθεραπεία μπορεί να βοηθήσει το άτομο καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του με πολλούς τρόπους. Ο Εργοθεραπευτής θα δημιουργήσει, αφού εκτιμήσει και αξιολογήσει το άτομο και το περιβάλλον του, ένα εξατομικευμένο και επιστημονικά τεκμηριωμένο πρόγραμμα το οποίο θα στοχεύει στα εξής:
- Αισθητηριακές ανάγκες του ατόμου με παροχή εξειδικευμένης παρέμβασης που χρησιμοποιείται από Εργοθεραπευτές.
- Οργάνωση της ρουτίνας, της μετάβασης και του καθημερινού προγράμματος του ατόμου.
- Προώθηση της αυτονομίας και της λειτουργικότητας στην καθημερινότητα του ατόμου στις βασικές δραστηριότητες.
- Απαιτούμενες δεξιότητες που χρειάζονται για να υποστηρίξουν τα παραπάνω δραστηριότητες (κινητικές, αισθητηριακές, γνωστικές, συναισθηματικές κ.α).
- Προσαρμογή, τροποποίηση και αντιστάθμιση των απαιτήσεων καθηκόντων/εργασιών ή του περιβάλλοντος προτείνοντας και τα απαραίτητα εξειδικευμένα βοηθήματα όπου χρειάζεται, για να ενισχυθεί η συμμετοχή.
- Παροχή υποστήριξης στο άτομο και τα μέλη της οικογένειάς του στην αντιμετώπιση των προκλήσεων.
- Συνεργασία με το άτομο, τα μέλη της οικογένειας, άλλων ειδικών (λογοθεραπευτές, ψυχολόγοι, ειδικοί παιδαγωγοί κ.α.) και άλλων σημαντικών ατόμων για εκείνο.
