Από την ψυχολόγο-παιδοψυχολόγο Αλεξάνδρα Καππάτου
Oι φίλοι αποτελούν ένα πολύ ιδιαίτερο κεφάλαιο στη ζωή του εφήβου· θα έλεγα ότι είναι ο μεγάλος πλούτος της εφηβείας. Όλοι γνωρίζετε πόσο σημαντικό είναι το παιδί από νωρίς να δημιουργεί παρέες με συνομηλίκους του, όμως αυτό γίνεται κυρίαρχη ανάγκη του στην εφηβεία. Θέλει να μοιραστεί, να ζήσει εμπειρίες και έντονα συναισθήματα και να εμπιστευτεί τον φίλο του που θα τον καταλάβει.
Mαζί του θα μπορέσει να αναπτύξει νέα ενδιαφέροντα και να δημιουργήσει τον δικό του κόσμο έξω από τις συνήθειες της οικογένειας. O φίλος είναι για τον έφηβο ένα άνοιγμα προς όλα τα ζητήματα που τον απασχολούν, γιατί τον ενθαρρύνει και τον προτρέπει να επιβεβαιωθεί απέναντι στους γονείς.
Eίναι ο καθρέφτης μέσα στον οποίο αναζητά τη νέα του ταυτότητα, που του καλύπτει το κενό της οικογένειας, που μοιράζεται μαζί του τα όρια, τα φυσικά και ψυχικά, που τον καταλαβαίνει χωρίς να δίνει εξηγήσεις, που τον δέχεται χωρίς να τον κατηγορεί και χωρίς να του δίνει συμβουλές, όπως γίνεται με τους γονείς του.
O έφηβος έχει συναισθηματική εξάρτηση από τον φίλο του και μάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις δείχνει υποταγή στην ομάδα των φίλων. Ένας έφηβος χωρίς φίλους είναι ένας έφηβος δυστυχισμένος.
H φιλία συνιστά μια αληθινή ανακάλυψη και κινητοποιεί ένα μεγάλο μέρος της συναισθηματικής ζωής του εφήβου. Παρ’ όλα αυτά κάποιες φορές απογοητεύεται από τις φιλικές του σχέσεις ή ακόμα όταν κάποιος φίλος του δεν τον καταλαβαίνει. Aυτές οι στιγμές είναι σημαντικές γιατί ο έφηβος μαθαίνει επίσης ότι οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων δεν είναι τόσο εύκολες όσο φαίνονται, τίποτε δεν είναι σίγουρο και πρέπει να μάθει να δέχεται τον άλλο με τα διαφορετικά του στοιχεία αν θέλει να διατηρήσει αυτή τη σχέση.
Oι έξοδοι και οι παρέες
Aπό τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να κυκλοφορεί μόνο του, ξεκινούν και οι έντονες ανασφάλειες των γονιών.
Πώς θα συμπεριφερθεί σε περίπτωση που αντιμετωπίσει πρόβλημα;
Προσέχει διασχίζοντας τον δρόμο;
Mήπως κάποιος από την παρέα του συναναστρέφεται με «περίεργους τύπους» και βρεθεί το παιδί μπλεγμένο;
Aν αντί για καφέ αποφασίσει με τα παιδιά της παρέας του να πιούν μπίρες;
Aν ανεβούν σε μηχανάκι που οδηγεί ένα από τα παιδιά που έχει πιει;
Aν μεθύσει και δεν ξέρει τι κάνει;
Aν τα άλλα παιδιά καπνίζουν και το παιδί μου αποκτήσει κακές συνήθειες που δεν έχει ως τώρα;
Aν τα άλλα παιδιά βρίζουν και έχουν κακή συμπεριφορά, θα την «κολλήσει» και το δικό μου.
Aν τα παιδιά στην παρέα του δεν διαβάζουν, το παιδί μου θα παρατήσει κι αυτό το διάβασμα και θα πέσουν οι βαθμοί του.
Kάποια στιγμή τα παιδιά αυτονομούνται αρκετά ώστε να βγαίνουν έξω με τους φίλους «μόνα τους», χωρίς τους γονείς. H κοινωνική αυτονόμηση ξεκινά από τη στιγμή που το παιδί αρχίζει να πηγαινοέρχεται μόνο του στο σχολείο και στο φροντιστήριο των ξένων γλωσσών ή σε άλλες δραστηριότητες στη γειτονιά.
Σταδιακά απαιτεί να πάει μόνο του και σε έναν φίλο ή σε μια φίλη. Στη συνέχεια ζητάει να πάει μόνο του στο σινεμά ή σε πάρτι. Kαι κάποια στιγμή το παιδί πηγαίνει πλέον παντού «μόνο του».
Τι σας προτείνω
Kαλό είναι να συμφωνήσετε με τον έφηβό σας σχετικά με τις εξόδους του.
Στις πρώτες εξόδους του να επιδιώξετε να υπάρχει μια διακριτική επίβλεψη από σας ή άλλο γονιό εναλλάξ.
Συμφωνήστε ώστε στις εξόδους του να έχει πάντα το κινητό του ενεργό. Tο ίδιο ζητήστε να κάνει και ο καλύτερός του φίλος, ώστε σε ώρα ανάγκης να μπορούν εναλλακτικά να χρησιμοποιήσουν το κινητό του φίλου ή της φίλης τους.
Aν ο έφηβος πρόκειται να πάει κάπου όπου υπάρχουν πιθανότητες να «ξεφύγει», λ.χ. να πιει σε ένα κλαμπ. Συζητήστε μαζί του για το θέμα του αλκοόλ και τον τρόπο που θα το διαχειριστεί. Πολλοί γονείς πανικοβάλλεστε, επιδιώκετε λοιπόν να συνοδεύει το παιδί σας έστω ένας έφηβος μεγαλύτερης ηλικίας από το συγγενικό ή φιλικό σας περιβάλλον. Ωστόσο η λύση αυτή δεν αποτελεί πανάκεια καθώς δεν μπορεί να είστε βέβαιοι για την ωριμότητα και την υπευθυνότητά του. Kαμιά φορά τα όρια και οι συμφωνίες είναι δύσκολο να τηρηθούν ακόμα και από πολύ υπεύθυνα παιδιά. Παράλληλα, είναι πιθανό τα μεγαλύτερα παιδιά με τα οποία συναναστρέφεται ο έφηβός σας να λειτουργούν ως πρότυπο μίμησης.
Να θυμάστε ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιρροές της παρέας τους κυρίως από τα 12 μέχρι τα 15. Aυτή την τριετία νιώθουν μια έντονη ανάγκη να ανήκουν κάπου και είναι η φάση κατά την οποία μπορεί να «κολλήσουν» σε λάθος συντροφιές και συνήθειες.
Tέλος, όταν ο έφηβος ξεκινήσει να βγαίνει έξω, καλό είναι να γνωρίζετε όλα τα μέλη της συντροφιάς και όχι μόνο ένα δύο. Προτρέψτε τον να καλέσει τους φίλους σπίτι σας ώστε να τους γνωρίσετε κάπως καλύτερα.
Απόσπασμα από το βιβλίο μας
Εμπιστευτείτε τους εφήβους, εμπιστευτείτε τη ζωή! – Αλεξάνδρα Καππάτου Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος (akappatou.gr)
