Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων ας δούμε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία.
-Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας κατά του Ακρωτηριασμού των Γυναικείων Γεννητικών Οργάνων (FGM – Female Genital Mutilation ) καθιερώθηκε να γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 6 Φεβρουαρίου από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Στόχος η ευαισθητοποίηση της διεθνούς κοινής γνώμης για τη βάρβαρη αυτή πρακτική η οποία προσβάλλει τα ανθρώπινα δικαιώματα και εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους για την υγεία της γυναίκας.
-Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας περισσότερες από 200 εκατομμύρια γυναίκες και κορίτσια παγκοσμίως έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των έξω γεννητικών τους οργάνων.
-Κάθε ένα λεπτό 6 κορίτσια σε όλο τον κόσμο υποβάλλονται σε αυτόν τον επώδυνο ακρωτηριασμό. Πραγματοποιείται κυρίως σε νεαρά κορίτσια ηλικίας 5 έως 15 ετών.
-Σύμφωνα με στοιχεία της UNICEF στις χώρες στις οποίες η πρακτική αυτή είναι πιο εξαπλωμένη, η πλειοψηφία των κοριτσιών υποβάλλεται σε ακρωτηριασμό συχνά ακόμη και πριν την ηλικία των 5 ετών.
-Η πρακτική αυτή πραγματοποιείται σε 29 χώρες της Αφρικής και σε κάποιες χώρες της Ασίας και της Μέσης Ανατολής. Οι χώρες με τα μεγαλύτερα ποσοστά αυτής της πρακτικής είναι η Σομαλία, η Γουινέα, το Τζιμπουτί, η Σιέρα Λεόνε, η Αίγυπτος, το Μάλι και η Ερυθραία.
-Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων δηλώνει κάθε διαδικασία που περιλαμβάνει την εκτομή, τη ραφή ή τη μερική ή ολική αφαίρεση των εξωτερικών γυναικείων γεννητικών οργάνων για μη θεραπευτικούς λόγους.
– Η διαδικασία του ακρωτηριασμού μπορεί να περιλαμβάνει: την κλειτοριδεκτομή (αφαίρεση μέρους ή ολόκληρης της κλειτορίδας), την εκτομή (κλειτοριδεκτομή με αφαίρεση μέρους ή ολόκληρων των μικρών χειλέων), τον αγκτηριασμό (αφαίρεση των μεγάλων χειλέων και στένεμα του κολπικού ανοίγματος με συρραφή, αφήνοντας ένα μικρό άνοιγμα για να εξέρχονται ούρα και εμμηνορροϊκό αίμα).
-Οι «επεμβάσεις» αυτές γίνονται συνήθως χωρίς αναισθησία, με κομμάτια σπασμένων γυαλιών, λεπίδες, ξυράφια, ψαλίδια, σκουριασμένα μαχαίρια, σουγιάδες, αιχμηρές πέτρες, αγκάθια ακακίας και κάθε λογής κοφτερά αντικείμενα σχεδόν πάντα μη αποστειρωμένα.
-Τον ρόλο του « χειρουργού» αναλαμβάνουν συνήθως έμπειρες ηλικιωμένες γυναίκες της κοινότητας οι οποίες εκτελούν χρέη παραδοσιακής θεραπεύτριας και μαίας. Για το ράψιμο των ακρωτηριασμένων περιοχών χρησιμοποιούνται αγκάθια και βελόνες και για την επούλωση των τραυμάτων χρησιμοποιούνται παραδοσιακές αλοιφές από βότανα, στάχτη και κοπριά. Το κορίτσι θα πρέπει στη συνέχεια να κάνει ράμματα και να παραμείνει ακινητοποιημένο για ένα χρονικό διάστημα από 15 έως και 40 ημέρες.
-Μετά τον ακρωτηριασμό ένα μεγάλο ποσοστό γυναικών αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υγείας, άμεσα και μακροπρόθεσμα και σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να επέλθει ακόμη και θάνατος.
-Έθιμα και παραδόσεις είναι οι πιο συχνοί λόγοι που οδηγούν στον ακρωτηριασμό των γυναικών. Η πρακτική έχει τις ρίζες της στην ανισότητα των φύλων, δεδομένου ότι προσπαθεί να ελέγξει τη σεξουαλικότητα των γυναικών. Οι γυναίκες που δεν έχουν υποστεί ακρωτηριασμό δεν θεωρούνται αγνές και ”καθαρές”, δεν μπορούν να παντρευτούν, στιγματίζονται και περιθωριοποιούνται από την τοπική κοινωνία.
-Το 2001, το Συμβούλιο της Ευρώπης αναγνώρισε τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων ως απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση στα πλαίσια του άρθρου 3 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Ταυτόχρονα προέτρεψε όλα τα κράτη να λάβουν μέτρα για την πρόληψη και καταπολέμηση του αλλά και την προστασία των θυμάτων και εν δυνάμει θυμάτων.
– Σύμφωνα με τη νομοθεσία των περισσότερων κρατών μελών της Ε.Ε. η απάνθρωπη αυτή πρακτική αποτελεί αδίκημα και διώκεται ποινικά, είτε ως συγκεκριμένη εγκληματική πράξη είτε ως πράξη πρόκλησης σωματικής βλάβης ή τραύματος. Ωστόσο, υπάρχουν επίσημα στοιχεία που αναφέρουν πως η πρακτική αυτή γίνεται σε ένα σημαντικό ποσοστό γυναικών σε Αυστρία, Βέλγιο, Δανία, Γερμανία, Ισπανία, Φινλανδία, Γαλλία, Ιρλανδία, Ιταλία,
– Ο ακριβής αριθμός των γυναικών που έχουν υποστεί ακρωτηριασμό των γεννητικών τους οργάνων στην Ευρώπη παραμένει άγνωστος. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εκτιμά ότι πλησιάζει τις 600.000 ενώ επιπλέον 180.000 γυναίκες και κορίτσια κινδυνεύουν να υποβληθούν σε αυτή την πρακτική κάθε χρόνο.
-Καθώς εντείνεται το φαινόμενο της μετανάστευσης έχει αυξηθεί ο αριθμός των κοριτσιών και των γυναικών που ζουν εκτός της χώρας καταγωγής τους και οι οποίες έχουν υποστεί την πρακτική ή που ενδέχεται να διατρέχουν κίνδυνο.
– Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Ισότητα των Φύλων σχετικά με τον ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην Ε.Ε., διαπιστώθηκε ότι στη Ελλάδα το 25 % έως 42 % των κοριτσιών ( 0-18 ετών) που κατάγονται από χώρες που εφαρμόζεται η πρακτική αυτή, κυρίως από την Αίγυπτο, την Αιθιοπία και τη Νιγηρία, διατρέχουν κίνδυνο να υποστούν ακρωτηριασμό των γυναικείων γεννητικών οργάνων.
– Η αντιμετώπιση του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων στην Ελλάδα προβλέπεται από τα άρθρα 308 περί Σωματικής Βλάβης, 309 περί Επικίνδυνης Σωματικής Βλάβης και 310 περί Βαριάς Σωματικής Βλάβης του Ποινικού Κώδικα του 2006. Με τον Νόμο 4531/5-4-2018 εφαρμόζεται η αρχή της εξωεδαφικότητας, η οποία ποινικοποιεί τον ακρωτηριασμό των γυναικών όταν τελείται στο εξωτερικό.
-Σε γυναίκες και κορίτσια που έχουν υποστεί ή κινδυνεύουν να υποστούν ακρωτηριασμό των γεννητικών οργάνων μπορεί να χορηγηθεί άσυλο από την χώρα μας βάσει του άρθρου 11 του νόμου 3907/2001 για το άσυλο. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των φύλων (ΕΣΔΙΦ) 2016-2020 προβλέπει την παροχή ολιστικών υπηρεσιών υποστήριξης των θυμάτων ακρωτηριασμού και τη διεξαγωγή εκστρατειών ενημέρωσης του ευρύτερου κοινού σε συνεργασία με τις κοινότητες.
-Το 1994, η Γκάνα έγινε το πρώτο ανεξάρτητο κράτος της Αφρικής και πέρασε νόμο κατά του ακρωτηριασμού των γυναικείων γεννητικών οργάνων. Ακολούθησαν η Σενεγάλη και η Ακτή Ελεφαντοστού το 1999, ψηφίζοντας νόμο που απαγορεύει την πρακτική αυτή και τρία χρόνια αργότερα το παράδειγμά τους ακολουθεί η Μπουρκίνα Φάσο, η Κεντρική Αφρικανική Δημοκρατία, το Τζιμπουτί, η Γκάνα, η Γουινέας και το Τόγκο.
-Ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων αποτελεί μια σοβαρή μορφή έμφυλης βίας, η οποία αφήνει βαθιά σωματικά και ψυχικά τραύματα στις γυναίκες- θύματά της. Από το 1984 αναγνωρίζεται διεθνώς από τα περισσότερα κράτη του κόσμου ως βαρύτατη παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των κοριτσιών και των γυναικών.
