Βρισκόμαστε ήδη στα μέσα του καλοκαιριού, της αγαπημένης εποχής της πλειοψηφίας των παιδιών και όχι μόνο, αφήνοντας πίσω μας ακόμα μία σχολική χρονιά. Όπως επισημαίνει η Ειδική Παιδαγωγός Φαιδώρα Ρίζου, μετά από μια ακόμη δύσκολη και απαιτητική χρονιά, το καλοκαίρι αποτελεί μια καλή ευκαιρία για τα παιδιά να αποφορτιστούν και να κάνουν πράγματα που τα ευχαριστούν.
Γράφει η Φαιδώρα Ρίζου – Ειδική Παιδαγωγός
Μaster in Special Education – University of London https://eidikipaidagwgos.gr/
Μια σχολική χρονιά «δια ζώσης», χωρίς τηλεκπαίδευση, αλλά, ταυτόχρονα μια χρονιά μεταβατική, δύσκολη και ιδιαίτερη, η οποία εμπεριείχε τους περιορισμούς, το άγχος και τις μεγάλες αλλαγές που βίωσαν οι μαθητές στη σχολική τους καθημερινότητα το τελευταίο χρονικό διάστημα.
Ο φόβος του διαφορετικού και του πρωτόγνωρου, η ανησυχία της νόσησης, οι περιορισμοί και οι νέοι κανόνες στην καθημερινότητα και στο σχολείο, η σχολική τάξη που μεταφέρθηκε στην οθόνη, η αλλαγή στα ωράρια των μαθημάτων, οι δυσκολίες σύνδεσης και παρακολούθησης, όλα αυτά προκάλεσαν, μεταξύ άλλων, συναισθήματα άγχους, θυμού, κόπωσης, ματαίωσης και αβεβαιότητας στα παιδιά. Συναισθήματα που κουβαλάνε ακόμα με κάποια μορφή οι μαθητές, ακόμα και αν οι συνθήκες της φετινής σχολικής χρονιάς ήταν σαφώς ομαλότερες και πιο κοντά στην «κανονικότητα».
Κάθε καλοκαίρι είναι αναμφίβολα για όλους μια ευκαιρία για παύση από την καθημερινότητα και ξεκούραση, για αλλαγή παραστάσεων, ανανέωση και ανασυγκρότηση. Ανεξάρτητα από το είδος και τη χρονική διάρκεια των διακοπών της κάθε οικογενείας και των παιδιών, μπορούμε να έχουμε υπόψη μας τα παρακάτω σημεία, κρατώντας παράλληλα στη σκέψη μας πως – και – αυτό το καλοκαίρι, όπως και το περσινό, περισσότερο πιθανώς από τα προηγούμενα καλοκαίρια, τα παιδιά, αλλά και οι γονείς, έχουν ανάγκη από χαλάρωση και ανατροφοδότηση.
«Μαμά, μπαμπά, βαριέμαι!»
Η παραπάνω φράση είναι εκείνη που ακούγεται ίσως περισσότερο από ποτέ από τα παιδικά στόματα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, συνήθως όταν τα παιδιά είναι στο σπίτι και δε βρίσκονται ακόμα σε κάποιον καλοκαιρινό προορισμό.
Μπορεί μια τέτοια δήλωση να ακολουθείται συνήθως από εκνευρισμό ή παράπονα εκ μέρους των παιδιών, ωστόσο καλό είναι να μην αφήνεται να προκαλέσει στους γονείς συνακόλουθα αντίστοιχα συναισθήματα ή προβληματισμό για τον τρόπο με τον οποίο τα παιδιά θα πρέπει να γεμίσουν με συγκεκριμένες δραστηριότητες κάθε λεπτό παραμονής τους στο σπίτι.
Εξάλλου, κατά την περασμένη σχολική χρονιά, η συντριπτική πλειοψηφία των μαθητών είχε ένα γεμάτο πρόγραμμα καθημερινά που περιελάβανε σχολείο, διάβασμα και διάφορες εξωσχολικές δραστηριότητες. Μια καθημερινότητα κατά την οποία υπήρχε ελάχιστος χρόνος για ελεύθερο παιχνίδι και ξεκούραση στη διάρκεια της ημέρας. Μάλιστα, δεν είναι τυχαίο πως διακεκριμένοι παιδοψυχολόγοι και παιδαγωγοί συμφωνούν πως τα παιδιά «πρέπει» να βαρεθούν, να τους δοθεί η ευκαιρία να αυτοσχεδιάσουν, φτιάχνοντας δικά τους παιχνίδια και υλοποιώντας δημιουργικές δραστηριότητες, να έρθουν πιο κοντά με τον εαυτό τους και να τον γνωρίσουν καλύτερα.
Την επόμενη φορά λοιπόν που το παιδί σας θα πει «βαριέμαι», αντί να αισθανθείτε πίεση, νεύρα ή άγχος, μπορείτε να του πείτε – ξαφνιάζοντας το ευχάριστα – κάτι σαν «ωραία, για να δούμε τι ωραίες ιδέες θα σκεφτείς!»
«Θάλασσα: ένα <σχολείο> καλοκαιρινό»
Τα παιδιά μαθαίνουν διαρκώς, σε όλα τα περιβάλλοντα, σε όλες τις συνθήκες και φυσικά, μαθαίνουν και μέσω του παιχνιδιού, της παρατήρησης και της εξερεύνησης. Εξάλλου η πιο ουσιαστική και αποτελεσματική μάθηση είναι αυτή που συμβαίνει αβίαστα, μέσα σε ένα ευχάριστο, θετικό και όσο το δυνατόν φυσικό πλαίσιο.
Το περιβάλλον της θάλασσας, με την κυριαρχία του υγρού στοιχείου, αλλά και της άμμου ή της πέτρας στην παραλία, προσφέρει ερεθίσματα για ποικίλες δραστηριότητες και παιχνίδια. Επίσης, μπορεί να αποτελέσει ιδανικό «έδαφος» και για την καλλιέργεια διαφόρων μαθησιακών και γνωστικών δεξιοτήτων, όπως η φαντασία, η δημιουργικότητα, η εφαρμογή νόμων της φυσικής και άλλα, αλλά και για την υλοποίηση αθλητικών και κινητικών παιχνιδιών , ενισχύοντας τη σωματική άσκηση και την ομαδικότητα.
Ας μη ξεχνάμε τέλος πως ένα από τα πιο ωραία μέρη για την ανάγνωση ενός λογοτεχνικού βιβλίου ή κάποιου κόμικ, είναι η παραλία!
«Και τι θα γίνει με τις επαναλήψεις των μαθημάτων;»
‘Ένα ερώτημα που απασχολεί πολλούς γονείς και είναι πηγή συχνών εντάσεων και καβγάδων με τα παιδιά τους, είναι το παραπάνω. Ενότητες μαθημάτων που δεν εμπεδώθηκαν αποτελεσματικά, κενά από προηγούμενα χρόνια που συσσωρεύονται, μαθησιακές δυσκολίες ή απουσίες που δυσκόλεψαν τη μαθησιακή διαδικασία, όλα αυτά συνθέτουν ξεχωριστούς συνδυασμούς παζλ που υπάρχουν σε πολλές οικογένειες.
Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη απάντηση στο παραπάνω ερώτημα. Γενικά, επιθυμητό και σκόπιμο είναι να υπάρχει από το παιδί μια επαφή με τη σχολική ύλη, μέσω βιβλίων δραστηριοτήτων για παράδειγμα, αλλά σε συγκεκριμένες χρονικές περιόδους, όπως για παράδειγμα, το διάστημα που είναι στο σπίτι και δεν έχει φύγει ακόμα για διακοπές. Οι βασικοί παράμετροι που καλό είναι να ληφθούν υπόψιν από τους γονείς σχετικά με το είδος και τη συχνότητα του διαβάσματος κατά τους καλοκαιρινούς μήνες είναι: οι ανάγκες του παιδιού τους, η ύπαρξη ή όχι μαθησιακών δυσκολιών, πιθανές συστάσεις για στοχευμένες επαναλήψεις από τον δάσκαλο του σχολείου ή τον ειδικό παιδαγωγό που υποστηρίζει το παιδί, καθώς και το πρόγραμμα των καλοκαιρινών διακοπών της οικογένειας.
Εξάλλου, όπως αναφέραμε και παραπάνω, το καλοκαίρι είναι η ιδανική εποχή για ανάγνωση παραμυθιών και λογοτεχνικών βιβλίων, γεγονός που αξίζει να ενθαρρύνουν οι γονείς και με το παράδειγμά τους, μιας και τα μαθησιακά οφέλη της ανάγνωσης είναι πολλά και προσφέρουν στα παιδιά γνωστικά και όχι μόνο εφόδια για όλη τη σχολική τους διαδρομή.
Σε κάθε περίπτωση, σημαντικό είναι να θυμόμαστε πως όλοι οι μαθητές έχουν ανάγκη από, όσο το δυνατόν, ξέγνοιαστες και ανέμελες διακοπές με την οικογένεια τους και τα αγαπημένα τους πρόσωπα.
Καλό καλοκαίρι!
