Οι άνθρωποι που πάσχουν από καρκίνο αντιμετωπίζουν 2 – 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.
Με βάση τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, ο καρκίνος αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως κοστίζοντας την ζωή σε 10.000.000 άτομα για το 2020. Στην Ελλάδα, για το ίδιο έτος οι θάνατοι από νεοπλάσματα ανήλθε περίπου στους 30.000 σε συμφωνία με τα πρόσφατα δεδομένα της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι άνθρωποι που πάσχουν από καρκίνο αντιμετωπίζουν 2 – 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό ενώ εκτιμάται ότι ο κίνδυνος αυτός παραμένει ακόμη και 15 χρόνια έπειτα από την διάγνωση.
Η σύνδεση της νόσου με την συνύπαρξη ψυχικών διαταραχών είναι καλά τεκμηριωμένη στην παγκόσμια επιστημονική κοινότητα. Εκτιμάται ότι έως και το 40% των πασχόντων από καρκίνο θα νοσήσουν από μείζονα κατάθλιψη, έναν από τους ισχυρότερους παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία, ενώ είναι άγνωστος ο αριθμός των αυτοκτονιών εντός της συγκεκριμένης ομάδας του πληθυσμού λόγω της υποκαταγραφής των θανάτων η οποία είναι ακόμη μεγαλύτερη από την επικρατούσα.
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε στο ιατρικό περιοδικό JAMA Oncology από το Πανεπιστήμιο του Harvard, τα ποσοστά των αυτοκτονιών ανάμεσα σε ανθρώπους που πάσχουν από καρκίνο είναι σημαντικά υψηλότερα ανάμεσα στους νοσούντες που υποβλήθηκαν σε κάποια χειρουργική επέμβαση σε διάστημα ακόμη και τριών ετών μετά το χειρουργείο.
Οι ερευνητές αποδίδουν το εύρημα αυτό σε παράγοντες που αφορούν τόσο την ίδια την εγχείρηση (προσδοκίες σε σχέση με το αποτέλεσμα της επέμβασης, μετεγχειρητικές επιπλοκές κλπ) όσο και στην υψηλή συνοσηρότητα των χρονιών ασθενειών όπως ο καρκίνος με τις ψυχικές διαταραχές. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι τα υψηλότερα ποσοστά καταγράφηκαν από ογκολογικούς ασθενείς τελικού σταδίου.
Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας της ΚΛΙΜΑΚΑ, το 10% με 15% των αυτοχείρων για το έτος 2022 έπασχε από κάποια χρόνια σωματική ασθένεια ενώ η παρουσία του αναφέρεται συχνά ως εκλυτικός παράγοντας κινητοποίησης αυτοκαταστροφικών σκέψεων και συμπεριφορών σε καλούντες της 24ωρης Γραμμής Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018.
Με δεδομένο ότι οι ασθενείς με χρόνιες σωματικές ασθένειες όπως ο καρκίνος έρχονται συχνά σε επαφή με υπηρεσίες υγείας, ο τακτικός προσυμπτωματικός έλεγχος της ψυχικής τους κατάστασης και διερεύνησης του αυτοκτονικού ιδεασμού από τους επαγγελματίες υγείας είναι μία πρακτική που συστήνεται διεθνώς από την ιατρική κοινότητα.
Επιπροσθέτως, η πρακτική αυτή κρίνεται παραπάνω από επιβεβλημένη σε κρίσιμες περιόδους όπως είναι ο πρώτος χρόνος λήψης της διάγνωσης για την νόσο καθώς και το διάστημα πριν και μετά από μία χειρουργική επέμβαση. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η χρήση ψυχομετρικών εργαλείων όπως το Patient Health Questionnaire (PHQ-9) θα μπορούσε να είναι βοηθητική σε μία πρώτη εκτίμηση για την ανίχνευση καταθλιπτικών συμπτωμάτων και της αυτοκτονικότητας επικουρικά με την κλινική εκτίμηση.
Η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι ένας είναι ένας κοινωνικός φορέας, αναγνωρισμένος Μη Κυβερνητικός Οργανισμός, με δράσεις και προγράμματα που στοχεύουν στην αντιμετώπιση των προβλημάτων ψυχικής υγείας και των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων καθώς και στην αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών και των αποτελεσμάτων του κοινωνικού αποκλεισμού.
Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, στο πλαίσιο του οποίου λειτουργούν η 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018 καθώς και το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών, αποτελεί τη μοναδική Μονάδα Ψυχική Υγείας στη χώρα η οποία, εδώ και περισσότερα από 15 χρόνια αναπτύσσει εξειδικευμένες υπηρεσίες και ερευνητικό έργο στα πεδία της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών. Η Μονάδα Ψυχικής Υγείας λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ, με την εποπτεία και χρηματοδότηση του Υπουργείου Υγείας.
