Η μαστογραφία είναι η πιο απλή ακτινολογική μέθοδος απεικόνισης των μαστών και η σημαντικότερη μέθοδος στη διάγνωση του καρκίνου του μαστού. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περισσότερες από 1.600.000 γυναίκες σε όλο τον κόσμο διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο με καρκίνο του μαστού.
Εσείς γνωρίζετε ότι:
-Η μαστογραφία μπορεί να ανιχνεύσει πρώιμους καρκίνους πολύ πριν γίνουν αντιληπτοί στη ψηλάφηση από εσάς ή το γιατρό σας. Η μεγάλη χρησιμότητα της μαστογραφίας έγκειται στην ικανότητά της να απεικονίζει όγκους μικρότερους των 0,5 εκατοστών καθώς και την παρουσία μικροαποτιτανώσεων ή ασβεστώσεων, κύστεων, λιπωμάτων, ινοαδενωμάτων, αμαρτωμάτων (ογκίδιο μαστού), καρκίνων και διάφορων άλλων μαστοπαθειών.
–Ο προληπτικός έλεγχος με μαστογραφία έχει συμβάλλει στη μείωση της θνητότητας από τον καρκίνο του μαστού σε ποσοστό που κυμαίνεται από 30%-40% σε γυναίκες ηλικίας 40-69 ετών.
-Υπάρχουν 4 είδη μαστογραφίας: α) η απλή ή αναλογική, β) η ψηφιοποιημένη, γ) η ψηφιακή και δ) η ψηφιακή τομοσύνθεση. Σε ποιο είδος μαστογραφίας θα πρέπει να υποβληθεί η κάθε γυναίκα είναι θέμα του Μαστολόγου και εξαρτάται από το ιστορικό της κάθε γυναίκας.
-Η μαστογραφία διακρίνεται σε: α) προληπτική μαστογραφία και αφορά στο γενικό πληθυσμό, δηλαδή γυναίκες χωρίς γνωστά προβλήματα), ηλικίας άνω των 40 ετών και β) διαγνωστική μαστογραφία που αφορά σε γυναίκες με ψηλαφητικό εύρημα από το μαστό τους, έκκριμα θηλής, μεταβολή του χρώματος και της υφής του δέρματος του μαστού και της θηλής, έλξη της θηλής κλπ.
-Όλες οι γυναίκες από την ηλικία των 40 ετών ,στο πλαίσιο του προληπτικού πληθυσμιακού ελέγχου (screening), θα πρέπει κάθε χρόνο να κάνουν μαστογραφία. Αυτό διαφοροποιείται για τις γυναίκες υψηλού κινδύνου στις οποίες ο έλεγχος μπορεί να ξεκινά νωρίτερα και να συνοδεύεται και από άλλες μεθόδους.
-Όταν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό, η γυναίκα πρέπει να κάνει μαστογραφία δέκα χρόνια νωρίτερα από την ηλικία στην οποία εμφανίστηκε ο καρκίνος του μαστού στο συγγενικό της πρόσωπο.
-Η μαστογραφία συνιστάται να γίνεται μεταξύ της 5ης και της 10ης ημέρας του κύκλου, μετρώντας από την πρώτη ημέρα που εμφανίστηκε η έμμηνος ρύση και όχι από το τέλος της περιόδου.
-Την ημέρα που διενεργείται η μαστογραφία, οι εξεταζόμενες γυναίκες πρέπει να αποφεύγουν τη χρήση κρέμας σώματος που περιέχει ταλκ ή τη χρήση αποσμητικού, ενώ σε κάθε επίσκεψη είναι ιδιαίτερα σημαντικό να προσκομίζουν όλες τις τυχόν παλαιότερες μαστογραφίες προς σύγκριση.
-Σε περιπτώσεις εξαιρετικά πυκνών μαστών, η μαστογραφία καλύπτει την γυναίκα σε ποσοστό περίπου 60%, με αποτέλεσμα να μην υπάρχει έγκυρη διάγνωση. Για τις γυναίκες με πυκνό μαστό και μέτριο κίνδυνο βάσει ιστορικού, σύμφωνα με οδηγία της Ευρωπαϊκής Εταιρείας για την Απεικόνιση του Μαστού, η ψηφιακή μαστογραφία με σκιαγραφικό, αποτελεί μέθοδος εκλογής.
-Η μαστογραφία δεν είναι επώδυνη εξέταση. Ίσως κάποιες γυναίκες αισθάνονται δυσάρεστα λόγω της πίεσης που εφαρμόζεται στους μαστούς.
-Η έκθεση στην ακτινοβολία ειδικά με τους ψηφιακούς μαστογράφους τελευταίας γενιάς, είναι εξαιρετικά μικρή και σαφώς μικρότερη από άλλες ακτινολογικές μεθόδους. Η δόση ακτινοβολίας που λαμβάνει μια γυναίκα από την ετήσια μαστογραφία είναι ισοδύναμη με 13 ημέρες παραμονής σε φυσικό περιβάλλον ή αντίστοιχη με την ακτινοβολία που λαμβάνουμε από ένα αεροπορικό ταξίδι μικρής διάρκειας.
-Τα τελευταία χρόνια η ευρεία διάδοση της ψηφιακής μαστογραφίας έχει αυξήσει σε σημαντικό βαθμό την αποτελεσματικότητα της εξέτασης αυτής, αφού οι εικόνες, που προκύπτουν έχουν εντυπωσιακή καθαρότητα.
-Το ποσοστό των ψευδώς αρνητικών αποτελεσμάτων υπολογίζεται πως αποτελεί περίπου το 10% των περιπτώσεων, δηλ. 1 στις 10 περιπτώσεις καρκίνου δεν γίνεται αντιληπτή στη μαστογραφία. Τα ψευδώς αρνητικά ευρήματα είναι συχνότερα σε νεώτερες γυναίκες με πυκνά στήθη και σε γυναίκες που βρίσκονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης.
-Συστήνεται σε κάθε γυναίκα να υποβάλλεται σε μια «μαστογραφία αναφοράς» μεταξύ των 35 και των 40 ετών. Η μαστογραφία αυτή θα αποτελέσει την «αφετηρία», με την οποία θα συγκρίνονται όλες οι επόμενες μαστογραφίες.
-Συχνά, μιας κακής ποιότητας μαστογραφία μπορεί να οδηγήσει σε μη αξιόπιστα αποτελέσματα, με ολέθριες συνέπειες για την υγεία της γυναίκας. Προκειμένου να πραγματοποιούνται καλής ποιότητας μαστογραφίες, ο Ακτινολόγος πρέπει να είναι εξειδικευμένος ως Ακτινολόγος του μαστού και το μηχάνημα του μαστογράφου κατάλληλο για τη συγκεκριμένου τύπου μαστογραφία που ζητά ο Μαστολόγος ή/και ο Ακτινολόγος για να πραγματοποιηθεί.
-Η μαστογραφία δεν υποκαθιστά την κλινική εξέταση. Αντίθετα, θα πρέπει να αξιολογείται και από το Μαστολόγο και πάντα να συσχετίζεται με τα ευρήματα από την κλινική εξέταση.
-Οι περισσότερες γυναίκες στην Ελλάδα μπορούν πλέον να κάνουν μαστογραφία εντελώς δωρεάν. Το Πρόγραμμα Πρόληψης για τον καρκίνο του μαστού «Φώφη Γεννηματά-Πρόληψη κατά του Καρκίνου του Μαστού» αποτελεί βασική δράση προληπτικής ιατρικής του Υπουργείου Υγείας και αφορά περίπου 1.300.000 γυναίκες ηλικίας 50 έως 69 ετών. Εξαιρούνται οι γυναίκες που έχουν ήδη κάνει εξέταση μαστού κατά τη διάρκεια του προηγούμενου έτους ή έχουν νοσήσει από καρκίνο του μαστού στην τελευταία πενταετία.
