Η υπερτρίχωση, ακόμα και σε ήπια επίπεδα, μπορεί να έχει σημαντικό αντίκτυπο στην ζωή μιας γυναίκας και να επηρεάσει την ψυχική της ισορροπία. Που οφείλεται όμως η υπερβολική τριχοφυΐα στις γυναίκες και πως μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Γράφει η Παρασκευή Μεντζελοπούλου, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Ο όρος υπερτρίχωση ή αλλιώς δασυτριχισμός χρησιμοποιείται για να περιγράψει την αυξημένη, περισσότερο από το φυσιολογικό τριχοφυΐα σε μια γυναίκα, σε περιοχές που συνήθως υπάρχει μόνο χνούδι και όχι κανονικές τρίχες, όπως το πρόσωπο, ο λαιμός, η πλάτη, η κοιλιά, το στήθος. Ο δασυτριχισμός μπορεί να είναι ήπιος, μέσης βαρύτητας ή σοβαρός.
Οι διαταραχές που προκαλούν δασυτριχισμό
Όλες οι γυναίκες παράγουν σε ορισμένη ποσότητα ανδρικές ορμόνες (ανδρογόνα), τόσο από τις ωοθήκες όσο και από τα επινεφρίδια τους. Οι ανδρικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την φυσιολογική ανάπτυξη του φύλου, του σκελετού και την σεξουαλική λειτουργία. Η ανάπτυξη δασυτριχισμού, καθώς και η βαρύτητα του εξαρτάται από τα επίπεδα των ανδρογόνων στο αίμα, αλλά και από την τοπική δράση τους στην ρίζα της τρίχας.
Αν μια γυναίκα έχει αυξημένα επίπεδα ανδρικών ορμονών, τότε μπορεί να εμφανίσει διάφορα συμπτώματα που προκαλούνται από τις ανδρικές ορμόνες όπως αυξημένη τριχοφυϊα, ακμή, απώλεια μαλλιών, διαταραχές στην περίοδο κλπ.
Διάφορες ορμονικές παθήσεις μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή στις ανδρικές ορμόνες. Η πιο συχνή διαταραχή που σχετίζεται με τα αυξημένα ανδρογόνα είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών που επηρεάζει μέχρι και 10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Οι γυναίκες με αυτό το σύνδρομο, εκτός από υπερτρίχωση και αυξημένα ανδρογόνα, έχουν συνήθως και διαταραχές στην περίοδο, ακμή, υπογονιμότητα και αρκετά συχνά προβλήματα με το βάρος τους.
Σε περιπτώσεις αυξημένων ανδρικών ορμονών με διαταραχές στην περίοδο, θα πρέπει, πριν υποθέσουμε ότι η αιτία είναι το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, πρώτα να αποκλείσουμε άλλες ορμονικές διαταραχές όπως:
- Υποθυρεοειδισμός
- Υπερπρολακτιναιμία
- Υπερβολική έκκριση κορτιζόλης (σύνδρομο Cushing)
- Ενζυματική διαταραχή των επινεφριδίων (συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων)
- Όγκος επινεφριδίων που παράγει ανδρικές ορμόνες
Μερικά φάρμακα επίσης μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη παραγωγή ανδρικών ορμονών, όπως για παράδειγμα τα αναβολικά στεροειδή.
Συχνά, μια γυναίκα μπορεί να έχει υπερτρίχωση, χωρίς αυξημένα επίπεδα ανδρογόνων στο αίμα και χωρίς συγκεκριμένη ορμονική διαταραχή. Στις περιπτώσεις αυτές έχουμε «ιδιοπαθή» δασυτριχισμό, έχουμε δηλαδή υπερτρίχωση χωρίς να υπάρχει εμφανής αιτία.
Αν μια γυναίκα έχει ήπιο δασυτριχισμό χωρίς άλλα συμπτώματα ο οποίος παραμένει σταθερός για μεγάλο διάστημα, δεν χρειάζεται να κάνει εξετάσεις για τα επίπεδα των ανδρογόνων.
Ορμονικές εξετάσεις πρέπει να γίνουν σε κάθε περίπτωση μέτριου ή σοβαρού δασυτριχισμού, σε περιπτώσεις που ο δασυτριχισμός παρουσιάζεται ξαφνικά και επιδεινώνεται γρήγορα και όταν υπάρχουν και άλλα συμπτώματα όπως διαταραχή στην περίοδο ή αυξημένο βάρος.
Πως μπορεί μια γυναίκα να αντιμετωπίσει την αυξημένη τριχοφυϊα;
Οι περισσότερες γυναίκες με ήπια τριχοφυϊα και χωρίς άλλα προβλήματα, δεν χρειάζεται να συμβουλευθούν ενδοκρινολόγο για την αντιμετώπιση της υπερτρίχωσης. Μπορούν να ακολουθήσουν διάφορα μέσα αφαίρεσης τριχών όπως τοπικές κρέμες, χαλάουα, ηλεκτρόλυση, laser, ανάλογα με τις προσωπικές τους προτιμήσεις.
Σε περιπτώσεις όμως που υπάρχουν αυξημένα ανδρογόνα, θα πρέπει η αντιμετώπιση να συνδυάζει την τοπική θεραπεία με την θεραπεία της ορμονικής διαταραχής. Θα πρέπει να γίνει μια αξιολόγηση από ενδοκρινολόγο, ο οποίος μπορεί να ζητήσει ειδικές ορμονικές εξετάσεις για να καθορίσει την πιθανή αιτία της υπερανδρογοναιμίας (αυξημένες ανδρικές ορμόνες).
Ορισμένες ορμονικές διαταραχές όπως ο υποθυρεοειδισμός, η υπερπρολακτιναιμία ή το σύνδρομο Cushing, χρειάζονται συγκεκριμένη θεραπεία και συνήθως έχουν διαγνωσθεί ήδη λόγω της παρουσίας και άλλων συμπτωμάτων.
Για τις περισσότερες περιπτώσεις δασυτριχισμού, που οφείλονται σε σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών ή ιδιοπαθή υπερανδρογοναιμία, η θεραπεία εκλογής είναι τα αντισυλληπτικά χάπια. Τα χάπια αυτά ρυθμίζουν τον κύκλο και χαμηλώνουν τα επίπεδα των ανδρικών ορμονών. Μεγάλο ποσοστό (60-100%) των γυναικών βλέπουν βελτίωση στην υπερτρίχωση μετά από χρήση 6 με 12 μηνών.
Εκτός από τα αντισυλληπτικά, μπορούμε, όταν υπάρχει ένδειξη, να χρησιμοποιήσουμε και αντιανδρογόνα φάρμακα, δηλαδή φάρμακα που ανταγωνίζονται την δράση των ανδρικών ορμονών. Τα φάρμακα αυτά έχουν τερατογόνο δράση σε πιθανή εγκυμοσύνη και για το λόγο αυτό πρέπει πάντα να δίνονται ή με συνδυασμό με αντισυλληπτικά χάπια ή με άλλη αποτελεσματική μέθοδο αντισύλληψης.
Σε κάθε περίπτωση, χρειάζεται τουλάχιστον θεραπεία 6 μηνών τουλάχιστον με ένα φάρμακο πριν γίνουν αλλαγές (προσθήκη ή αλλαγή φαρμάκου) και πριν η θεραπεία κριθεί αναποτελεσματική.
Θα πρέπει να ξέρετε ότι ο δασυτριχισμός είναι ένα χρόνιο πρόβλημα που μπορεί να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, αλλά πολύ συχνά δεν βρίσκει μόνιμη θεραπεία. Είναι λοιπόν σημαντικό να συζητάτε με τον ιατρό σας και να ακολουθείτε τις οδηγίες του και την προτεινόμενη θεραπεία.
