Η γρίπη είναι μια μεταδοτική νόσος του αναπνευστικού συστήματος προκαλούμενη από τον ιό της γρίπης. Μπορεί να προκαλέσει ήπια έως σοβαρή νόσο και κάποιες φορές να οδηγήσει ακόμα και στο θάνατο. Οι ηλικιωμένοι, τα μικρά παιδιά και άτομα που πάσχουν από ορισμένα χρόνια νοσήματα κινδυνεύουν περισσότερο από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Στην Ελλάδα εποχικές εξάρσεις γρίπης εμφανίζονται κυρίως κατά τους χειμερινούς μήνες, από τον Οκτώβριο έως τον Απρίλιο. Σημαντικά μέτρα περιορισμού της εξάπλωσης της γρίπης είναι η συστηματική εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής, η απομόνωση των πασχόντων και η αποφυγή συγχρωτισμού σε κλειστούς χώρους. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος πρόληψης είναι ο εμβολιασμός με το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο, όταν χορηγηθεί σωστά και έγκαιρα, προφυλάσσει από τη μετάδοση του ιού της γρίπης και συμβάλλει στην προστασία από τις σοβαρές επιπλοκές της γρίπης.
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και τις συστάσεις του ΕΟΔΥ, το αντιγριπικό εμβόλιο πρέπει να χορηγείται έγκαιρα και πριν την έναρξη της συνήθους περιόδου εμφάνισης της έξαρσης των κρουσμάτων γρίπης, δεδομένου ότι απαιτούνται περίπου 2 εβδομάδες για την επίτευξη ανοσολογικής απάντησης.
Κατά προτίμηση ο εμβολιασμός θα πρέπει να ολοκληρώνεται τουλάχιστον 4-6 εβδομάδες προ της ενάρξεως του ετήσιου επιδημικού κύματος της γρίπης στην Ελλάδα, δηλαδή στα μέσα και μέχρι τέλος Νοεμβρίου. Επιπρόσθετα, ο εμβολιασμός συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της εποχικής γρίπης για άτομα για τα οποία ενδείκνυται ο εμβολιασμός και δεν πρόλαβαν να εμβολιαστούν εγκαίρως.
Η Δρ. Αναστασία Μοσχοβάκη, Ειδική Παθολόγος (http://iatreioamoschovaki.gr) μας δίνει απαντήσεις για όλα όσα πρέπει να ξέρουμε για τον εμβολιασμό μας ενάντια στην εποχιακή γρίπη.
-Ποιοι πρέπει να κάνουν οπωσδήποτε το εμβόλιο της γρίπης και γιατί;
Σύμφωνα με το Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών της χώρας ο αντιγριπικός εμβολιασμός πρέπει να εφαρμόζεται συστηματικά και κατά προτεραιότητα σε άτομα (ενήλικες και παιδιά) που ανήκουν στις παρακάτω ομάδες αυξημένου κινδύνου:
- Άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω
- Παιδιά (6 μηνών και άνω) και ενήλικες με έναν ή περισσότερους από τους παρακάτω επιβαρυντικούς παράγοντες ή χρόνια νοσήματα:
-Χρόνια νοσήματα αναπνευστικού,όπως άσθμα, χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
-Καρδιακή νόσο με σοβαρή αιμοδυναμική διαταραχή
-Ανοσοκαταστολή (κληρονομική ή επίκτητη)
-Μεταμόσχευση οργάνων και μεταμόσχευση μυελού των οστών
-Δρεπανοκυτταρική αναιμία (και άλλες αιμοσφαιρινοπάθειες)
-Σακχαρώδη διαβήτη ή άλλο χρόνιο μεταβολικό νόσημα
-Χρόνια νεφροπάθεια
-Χρόνιες παθήσεις ήπατος
-Νευρολογικά-νευρομυϊκά νοσήματα
-Σύνδρομο Down
- Έγκυες γυναίκες ανεξαρτήτως ηλικίας κύησης, λεχωΐδες και θηλάζουσες.
- Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2) και παιδιά με ΔΜΣ >95ηΕΘ.
- Παιδιά που παίρνουν ασπιρίνη μακροχρόνια (π.χ. για νόσο Kawasaki, ρευματοειδή αρθρίτιδα και άλλα).
- Άτομα που βρίσκονται σε στενή επαφή με παιδιά μικρότερα των 6 μηνών ή φροντίζουν ή διαβιούν με άτομα με υποκείμενο νόσημα, που αυξάνει τον κίνδυνο επιπλοκών της γρίπης.
- Κλειστοί πληθυσμοί, όπως προσωπικό και εσωτερικοί σπουδαστές (σχολείων, στρατιωτικών και αστυνομικών σχολών, ειδικών σχολείων κλπ.), νεοσύλλεκτοι,ιδρύματα χρονίως πασχόντων και μονάδες φιλοξενίας ηλικιωμένων, καταστήματα κράτησης.
- Εργαζόμενοι σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας (ιατρονοσηλευτικό προσωπικό, λοιποί εργαζόμενοι, φοιτητές επαγγελμάτων υγείας σε κλινική άσκηση) και σε κέντρα διαμονής προσφύγων-μεταναστών.
- Άστεγοι.
- Κτηνίατροι, πτηνοτρόφοι, χοιροτρόφοι, εκτροφείς, σφαγείς και γενικά άτομα που έρχονται σε συστηματική επαφή με πτηνά ή χοίρους.
Με τον εμβολιασμό επιδιώκεται η προστασία των ευπαθών ομάδων από σοβαρές επιπλοκές της γρίπης. Επιπλοκές είναι η πνευμονία, η επιδείνωση χρόνιας αποφρακτικής πνευμονοπάθειας ή άσθματος, η παραρρινοκολπίτιδα, η μέση ωτίτιδα, το σύνδρομο REYE, η μυοσίτιδα, η ραβδομυόλυση, η μυοκαρδίτιδα, η περικαρδίτιδα, η επιδείνωση νεφρικής λειτουργίας, η επιδείνωση καρδιαγγειακού και ορισμένα νευρολογικά σύνδρομα όπως η εγκεφαλίτιδα, το GUILLAIN BARRE, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, η αναπνευστική ανεπάρκεια, ο θάνατος. Ο εμβολιασμός πραγματοποιείται ιδανικά το Φθινόπωρο (Σεπτέμβριος-Οκτώβριος).
-Πέρασα γρίπη το προηγούμενο διάστημα, μπορεί να νοσήσω ξανά; Αν έχω κάνει την προηγούμενη χρονιά το εμβόλιο πρέπει να το κάνω και φέτος;
Η αρχή της ανοσοποίησης στα εμβόλια, βασίστηκε ιστορικά στην χορήγηση τμημάτων ή και ολόκληρου του παθογόνου μικροοργανισμού σε εξασθενημένη μορφή και σε μικρή ποσότητα ικανή να προκαλέσει παραγωγή αποτελεσματικών αντισωμάτων χωρίς ωστόσο να προκαλείται νόσος. Τα αποτελεσματικά αυτά αντισώματα, οδήγησαν για παράδειγμα στην εκρίζωση της πολιομυελίτιδας. Η φυσική νόσηση επίσης δημιουργεί αποτελεσματικά αντισώματα με αποτέλεσμα να μην κινδυνεύουμε να νοσήσουμε ξανά εφόσον έχουμε προσβληθεί από πολλούς ιούς (π.χ.ιλαρά).Παρά ταύτα δεν υπάρχουν αποτελεσματικά εμβόλια εκρίζωσης για όλους τους ιούς ή αποτελεσματική φυσική ανοσία: Η ταχύτητα με την οποία αρκετοί ιοί αναπτύσσουν μεταλλάξεις και διαλάθουν των αντισωμάτων αποτελεί μία από τις βασικές αιτίες. Οι ιοί της γρίπης έχουν αναπτύξει πολλούς μηχανισμούς γρήγορης αλλαγής των αντιγονικών περιβλημάτων, ούτως ώστε να μην αναγνωρίζονται από τα αντισώματα που δημιουργούνται στον οργανισμό από παλαιότερους εμβολιασμούς ή φυσικές νοσήσεις. Αυτή είναι η αιτία που αρρωσταίνουμε ξανά και ξανά από γρίπη ανεξάρτητα από το εάν έχουμε αρρωστήσει από γρίπη κατά το παρελθόν. Όσοι εμβολιάζονται πρέπει να εμβολιάζονται σε ετήσια βάση.
-Τα παιδιά πρέπει να εμβολιάζονται;
Εφόσον ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου και από τα ευρήματα της ιατρικής εξέτασης δεν έχουν εντοπιστεί απαγορευτικές αντενδείξεις για εμβολιασμό (π.χ. θανατηφόρες αλλεργίες μη δυνάμενες να αντιμετωπιστούν) από τον θεράποντα ιατρό.
-Με ποια άλλα μέτρα εκτός του εμβολιασμού μπορώ να προστατευθώ από τη γρίπη;
Η μετάδοση μπορεί να συμβεί 1 ημέρα πριν από την έναρξη των συμπτωμάτων. Τα άτομα με γρίπη είναι πιο μεταδοτικά τις πρώτες 3-4 ημέρες μετά την έναρξη της ασθένειάς τους.
Μερικοί κατά τα άλλα υγιείς ενήλικες μπορεί να είναι σε θέση να μολύνουν άλλους έως και 5 έως 7 ημέρες μετά την ασθένεια.
Ορισμένοι άνθρωποι, ειδικά μικρά παιδιά και άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, μπορεί να είναι σε θέση να μολύνουν άλλους για ακόμη μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Επομένως, μπορεί να είναι δυνατή η μετάδοση μέσω ασυμπτωματικών ατόμων ή ατόμων με υποκλινική νόσο, τα οποία μπορεί να μην γνωρίζουν ότι έχουν εκτεθεί στη μόλυνση.
Πρέπει να αποφεύγεται η στενή επαφή με προσβεβλημένους πάσχοντες, πρέπει να υπάρχει ανανέωση του αέρα στους εσωτερικούς χώρους, πρέπει τα μάτια η μύτη και το στόμα που αποτελούν πύλες εισόδου να μην έρχονται σε επαφή με ακάθαρτα χέρια, να πλένονται συχνά και σωστά τα χέρια. Προσπαθήστε να αποφύγετε την παραμονή σας σε κλειστούς χώρους με πολύ κόσμο.
Συνιστάται επίσης η χρήση αποτελεσματικής μάσκας κατακράτησης σταγονιδίων σε κλειστούς χώρους κατά τις περιόδους έξαρσης της γρίπης, εφόσον δεν θέλετε να νοσήσετε από γρίπη ή ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου, δεν έχετε απαγορευτικές αντενδείξεις για την χρήση της, γνωρίζετε πως να την τοποθετείτε και την αλλάζετε συχνά σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης του κατασκευαστή. Η διατήρηση καλής φυσικής κατάστασης με την αποφυγή του καπνίσματος, τη σωστή διατροφή, τη σωστή θεραπεία των χρόνιων νοσημάτων είναι σημαντικά.
-Ανήκω σε ομάδα υψηλού κινδύνου, πόσο κινδυνεύω από τη γρίπη;
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας υπολογίζει ότι 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι προσβάλλονται από γρίπη και 290.000 έως 650.000 άνθρωποι πεθαίνουν από αιτίες που σχετίζονται με τη γρίπη κάθε χρόνο παγκοσμίως (https://www.hopkinsmedicine.org/).
-Είμαι παχύσαρκος, πόσο κινδυνεύω από τη γρίπη;
Ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου,ιδιαίτερα όταν το πηλίκο του βάρους σας διά του τετραγώνου του ύψους σας είναι άνω του 40 (Δείκτη Μάζας Σώματος >40Kg/m2).
-Υπάρχει περίπτωση να περάσω μαζί κορονοϊό και γρίπη;
Ναι, είναι δυνατόν να συμβεί.
-Το εμβόλιο του κορονοϊού με καλύπτει και για γρίπη;
Όχι δεν σας καλύπτει,πρόκειται για διαφορετικά παθογόνα.
-Πως μπορώ να ξεχωρίσω τα συμπτώματα του covid από της γρίπης;
Τα συμπτώματα που προκύπτουν μετά από την επίθεση ενός αναπνευστικού παθογόνου μικροοργανισμού εξαρτάται, εκτός από το είδος του, και από την θέση εγκατάστασης του επιτιθέμενου αιτίου που συνδέεται ευθέως με την δύναμη του ανοσοποιητικού συστήματος και την ικανότητα που αυτό έχει να περιχαρακώσει ή όχι τον ιό σε επιφανειακά στρώματα.Εάν οι ιοί περιχαρακωθούν σε επιφανειακά στρώματα, η συμπτωματολογία είναι ήπια και παρόμοια: μπούκωμα, καταρροή, ρινική συμφόρηση. Όσο οι ιοί ωστόσο επελαύνουν σε εσωτερικά στρώματα του σώματος, κινητοποιούνται βαθύτερες φλεγμονώδεις αντιδράσεις, με συμπτώματα γενικευμένης φλεγμονής (πυρετός, μυαλγίες, πονοκέφαλος). Ανάλογα και με το ιικό φορτίο που εισβάλλει στο σώμα αλλά και τις ιδιαιτερότητες του ανοσοποιητικού συστήματος κάθε οργανισμού, πολλές περιπτώσεις γρίπης κορονοιού έχουν ταυτόσημα συμπτώματα και μόνο με ειδικό εργαστηριακό τεστ μπορεί να γίνει η διάγνωση.
Παρά ταύτα τι πρέπει να γνωρίζετε όταν πρόκειται για τυπικές, συνήθεις περιπτώσεις προσβολής και σε ανθρώπους με συνήθη ανοσολογική άμυνα:
- Η ανοσμία και η αγευσία είναι συχνά συμπτώματα όταν η απόφραξη της μύτης και το μπούκωμα είναι εκτεταμένα, τόσο στην γρίπη όσο και στον κορονοϊό.Η δυσανάλογης έντασης αναλογικά με το μπούκωμα ανοσμία ή αγευσία είναι παρά ταύτα ένδειξη φλεγμονής από κορονοϊό.
- Ο κορονοϊός παρουσιάζει σοβαρότερες αντιδράσεις από επί μέρους όργανα: Η κόπωση, η πτώση του κορεσμού του οξυγόνου όπως μετράται με ειδικά όργανα, τα οξύμετρα είναι συχνότερα στον κορονοϊό.
- Η διάρκεια των συμπτωμάτων διαφέρει στις τυπικές μη επιπλεγμένες περιπτώσεις. Στην γρίπη ο πυρετός εμφανίζει ταχεία άνοδο κατά το πρώτο 24ωρο, πέφτει βαθμιαία σε διάστημα δύο – τριών ημερών ενώ η νόσος γενικά λύεται εντός δύο έως πέντε ημερών. Συμπτώματα κακουχίας εάν υπάρχουν συνήθως δεν διαρκούν πάνω από είκοσι ημέρες. Στον κορονοϊό αντίθετα τα συμπτώματα είναι πιο παρατεταμένα, στις τυπικές περιπτώσεις διαρκούν επτά-δεκατέσσερεις ημέρες ενώ τα συμπτώματα κακουχίας διαρκούν επί αρκετές εβδομάδες.
-Είναι διαφορετική η θεραπεία που θα πάρω για την covid και διαφορετική για τη γρίπη;
Οι περισσότεροι άνθρωποι έχουν ήπια ασθένεια και στις δύο περιπτώσεις και δεν χρειάζονται φάρμακα. Συνιστάται ξεκούραση και καλή ενυδάτωση.Ορισμένα βλεννολυτικά φάρμακα και ενισχυτικά του ανοσοποιητικού συστήματος είναι κοινά στις δύο ασθένειες. Εάν χρειαστούν αντιικά φάρμακα, είναι άλλος ο τύπος των αντιικών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται σε κάθε περίπτωση.
-Αν έχω γρίπη πρέπει να μπω σε καραντίνα;
Ναι. Μείνετε στο σπίτι για τουλάχιστον 24 ώρες μετά την υποχώρηση του πυρετού σας και μέχρι να αισθανθείτε καλά.
