Γράφει ο Δρ. Κωνσταντίνος Μανωλόπουλος MD DPhil (Oxford) FRCP, Ενδοκρινολόγος – Διαβητολόγος
Ο νεανικός διαβήτης τύπου 1, ονομαζόμενος και παιδικός διαβήτης ή σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1, είναι μια νόσος όπου το σώμα μας δεν παράγει πλέον μια σημαντική ορμόνη, την ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι σημαντική ώστε το σάκχαρο στο αίμα μας να παραμένει σε φυσιολογικά επίπεδα. Χωρίς αρκετή ινσουλίνη, το σάκχαρο συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος, όπου μπορεί να προκαλέσει απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία.
Η ακριβής αιτία του νεανικού διαβήτη τύπου 1 είναι άγνωστη. Βασικό ρόλο παίζει το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος – το οποίο καταπολεμά συνήθως τα επιβλαβή βακτήρια και τους ιούς. Στο διαβήτη τύπου 1 το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει κατά λάθος αντισώματα που καταστρέφουν τα κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη. Υπάρχει γενετική προδιάθεση στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 1, καθώς και κάποιοι άγνωστοι περιβαλλοντικοί παράγοντες που φαίνεται να παίζουν ρόλο σε αυτή τη διαδικασία.
Μόλις καταστραφούν τα κύτταρα του παγκρέατος, η παραγωγή ινσουλίνης μειώνεται δραστικά και σταματάει εντελώς από ένα σημείο και μετά. Ως αποτέλεσμα το σάκχαρο συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος, προκαλώντας τα τυπικά συμπτώματα και τις επιπλοκές του νεανικού διαβήτη. Η θεραπεία για το διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνει την καθημερινή λήψη ινσουλίνης, καταμέτρηση υδατανθράκων στη διατροφή, συχνή μέτρηση σακχάρου, υγιεινή διατροφή, και τακτική σωματική άσκηση. Τα τελευταία χρόνια η τεχνολογία έχει βοηθήσει κατά πολύ τους ασθενείς με νεανικό διαβήτη καθώς υπάρχουν πια αυτόματοι καταμετρητές σακχάρου και αντλίες ινσουλίνης που διευκολύνουν την θεραπεία σε μεγάλο βαθμό.
Ο νεανικός διαβήτης είναι αρκετά πιο σπάνιος από τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, που αφορά ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού και σχετίζεται με την παχυσαρκία και την διατροφή. Ο διαβήτης τύπου 1 μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και εμφανίζεται συχνά σε παιδιά ή κατά την εφηβεία. Ο διαβήτης τύπου 2 μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αν και είναι πιο συχνός σε άτομα ηλικίας άνω των 40 ετών.
Η βασική διαφορά ανάμεσα στο νεανικό διαβήτη τύπου 1 και το διαβήτη τύπου 2 έχει να κάνει με την παραγωγή ινσουλίνης από το πάγκρεας. Όπως αναφέρθηκε, στο διαβήτη τύπου 1 το πάγκρεας δεν παράγει άλλο ινσουλίνη. Σε αντίθεση, στον διαβήτη τύπου 2 το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη φυσιολογικά, αλλά η ινσουλίνη δεν μπορεί να δράσει όπως πρέπει λόγω της λεγόμενης ινσουλινοαντίστασης. Η αντίσταση στην ινσουλίνη είναι βασική επιπλοκή της παχυσαρκίας και σημαίνει ότι παρόλο που το πάγκρεας παράγει κανονικά ινσουλίνη τα κύτταρα δεν ανταποκρίνονται στη δράση της. Έτσι, αντί η γλυκόζη να απορροφάται στα κύτταρα όπου τους παρέχει ενέργεια, συσσωρεύεται στην κυκλοφορία του αίματος. Κλινικές μελέτες δείχνουν πως, πέρα από τη παχυσαρκία, γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες παίζουν επίσης ρόλο στην εμφάνιση του διαβήτη τύπου 2. Λόγω αυτής της βασικής διαφοράς εξηγείται γιατί στο νεανικό διαβήτη η θεραπεία είναι η χορήγηση ινσουλίνης από την αρχή, καθώς αναπληρώνουμε μια ορμόνη που λείπει. Αντίθετα, στον διαβήτη τύπου 2 η θεραπεία στοχεύει στην μείωση της ινσουλινοαντίστασης και του σωματικού βάρους.
Καθώς οι εξελίξεις τόσο στον τομέα της τεχνολογίας όσο και της φαρμακευτικής θεραπείας είναι ραγδαίες και συνεχείς, η σωστή αντιμετώπιση του διαβήτη, ανεξάρτητα από τον τύπο, πρέπει να βασίζεται στα νεότερα επιστημονικά δεδομένα και χρειάζεται την συνεργασία μεταξύ του ασθενή και εξειδικευμένου ενδοκρινολόγου-διαβητολόγου και διαιτολόγου-διατροφολόγου.
 FRCP, Ενδοκρινολόγος - Διαβητολόγος){kind=link}