Στην εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου προχώρησε το Υπουργείο Υγείας.
Η λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου είναι ένα νόσημα που μεταδίδεται κυρίως από το τσίμπημα μολυσμένου κουνουπιού και προσβάλλει τόσο τα ζώα όσο και τον άνθρωπο. Ο ιός ονομάσθηκε έτσι γιατί αναγνωρίσθηκε για πρώτη φορά στην επαρχία του Δυτικού Νείλου, στην Ουγκάντα, το 1937.
Η κύρια δεξαμενή του ιού στη φύση είναι ορισμένα είδη πτηνών. Ο ιός έρχεται σε μία περιοχή με μολυσμένα άγρια μεταναστευτικά πτηνά. Στη συνέχεια μεταδίδεται στα κουνούπια της περιοχής και σε τοπικούς πληθυσμούς -κυρίως άγριων- πτηνών.
Τα κουνούπια μολύνονται όταν τρέφονται από τα μολυσμένα πτηνά. Αν και μπορεί να μολυνθούν από τον ιό πολλά γένη και είδη κουνουπιών, τα κουνούπια του γένους Culex («κοινά» κουνούπια) φαίνεται να είναι οι πιο σημαντικοί διαβιβαστές για τη διατήρηση και μετάδοση του ιού στη φύση και τη μετάδοσή του σε ανθρώπους. Ο ιός δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της συνήθους κοινωνικής (π.χ. άγγιγμα, φιλί), σεξουαλικής ή άλλης επαφής.
Σύμφωνα με τις συστάσεις του ΕΟΔΥ, για να προστατευθείτε από τα τσιμπήματα των κουνουπιών και τον ιό του Δυτικού Νείλου είναι αναγκαία η τήρηση ατομικών μέτρων προστασίας, όπως:
-Αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες που εμποδίζουν την δίοδο κουνουπιών) στα ανοίγματα του σπιτιού (π.χ. παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού). Απαιτείται περιοδικός έλεγχος και συντήρησή τους.
-Χρήση κουνουπιέρας κατά τη διάρκεια του ύπνου, ιδίως σε περιοχές με μεγάλους πληθυσμούς κουνουπιών ή σε περιπτώσεις που αντενδείκνυται η χρήση άλλων προστατευτικών μέσων (όπως σε μικρά βρέφη). Σιγουρευτείτε ότι δεν έχει εγκλωβιστεί κουνούπι στην κουνουπιέρα.
-Κατάλληλα ενδύματα που καλύπτουν όσο περισσότερο γίνεται το σώμα (μακριά μανίκια και παντελόνια, ανοιχτόχρωμα και φαρδιά ρούχα).
-Χρήση εντομοκτόνων στον αέρα που περιέχουν πυρεθρινοειδή ( π.χ περμεθρίνη). Κυκλοφορούν στο εμπόριο στις εξής μορφές: αερόλυμα (αεροζόλ), ταμπλέτες, εξατμιζόμενο διάλυμα, σπιράλ («φιδάκια») κλπ. Δεν πρέπει να εφαρμόζονται στο δέρμα. Σε όλες τις περιπτώσεις θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά οι οδηγίες χρήσης του σκευάσματος ή της συσκευής.
-Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών. Ο δροσερός αέρας μειώνει τη δραστηριότητά των κουνουπιών, αλλά δεν τα σκοτώνει. Η χρήση ανεμιστήρων (ιδίως οροφής) δυσχεραίνει την προσέγγιση των εντόμων.
-Καλό κούρεμα γρασιδιού, θάμνων, φυλλωσιών (σημεία που βρίσκουν καταφύγιο ενήλικα κουνούπια).
-Χρήση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος για το φωτισμό εξωτερικών χώρων (προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια).
–Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από λεκάνες, βάζα, γλάστρες, παλιά λάστιχα, υδρορροές και άλλα μέρη του κήπου, ώστε να μην έχουν πρόσβαση τα κουνούπια σε λιμνάζοντα νερά που αποτελούν σημεία εναπόθεσης των αυγών τους.
-Πότισμα κατά προτίμηση τις πρωϊνές ώρες.
-Προσοχή κατά τις σημαντικότερες ώρες έκθεσης στα τσιμπήματα. Τα περισσότερα είδη κουνουπιών που μεταφέρουν τον ιό εμφανίζουν μεγαλύτερη δραστηριότητα και τσιμπούν κυρίως από το σούρουπο μέχρι το χάραμα.
-Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα.
Οι ειδικοί του ΕΟΔΥ επισημαίνουν ότι τα ατομικά μέτρα προστασίας από τα κουνούπια πρέπει να τηρούνται αυστηρά από όλους, ενώ ιδιαίτερη συνέπεια στην τήρηση των ενδεικνυόμενων μέτρων προστασίας απαιτείται σε ομάδες υψηλού κινδύνου για σοβαρή νόσο (π.χ. άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, άτομα με υποκείμενα νοσήματα ).
Στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.Δ.Υ. https://eody.gov.gr/disease/ios-toy-dytikoy-neiloy/ υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για την κλινική εικόνα και τον τρόπο μετάδοσης του ιού, για τα επιδημιολογικά δεδομένα της λοίμωξης κατά τις περιόδους μετάδοσης του ιού (ετήσιες εκθέσεις επιδημιολογικής επιτήρησης και εβδομαδιαίες εκθέσεις κατά την περίοδο μετάδοσης) και για τις δράσεις του Ε.Ο.Δ.Υ. για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου.
Σχέδιο Δράσης του υπουργείου Υγείας για την αντιμετώπιση της Λοίμωξη από τον Ιό του Δυτικού Νείλου
Στην εκπόνηση ενός ολοκληρωμένου Σχεδίου Δράσης για τη λοίμωξη από τον ιό του Δυτικού Νείλου προχώρησε το Υπουργείο Υγείας, με σκοπό την προτυποποιημένη εφαρμογή δράσεων για τη διαχείριση και μείωση του κινδύνου μετάδοσης του ιού, βάσει εκτίμησης κινδύνου.
Πρωταρχικός στόχος του Σχεδίου είναι η υποστήριξη, προετοιμασία και απόκριση των αρμοδίων φορέων, με τη συστηματική και έκτακτη εφαρμογή δράσεων πρόληψης και ελέγχου των εποχικών εξάρσεων του ιού στην Ελλάδα. Το Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε από διατομεακή Ομάδα Εργασίας ειδικών επιστημόνων, υπό την επίβλεψη της Επιτροπής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Τροπικών Νοσημάτων του Υπουργείου Υγείας και του ΕΟΔΥ.
Κρούσματα λοίμωξης από τον ιό του Δυτικού Νείλου (ΙΔΝ) έχουν καταγραφεί κατά τα έτη 2010 – 2023 στη χώρα μας, σε διάφορες περιοχές, σε όλες τις Περιφέρειες. Η συνεχής παρακολούθηση αυτών των κρουσμάτων επιβεβαιώνει την παρουσία του ιού στη χώρα μας, όπως συμβαίνει και σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη. Ως εκ τούτου, είναι αναμενόμενη η επανεμφάνιση περιστατικών κατά το τρέχον και κατά τα επόμενα έτη, ιδιαίτερα στη διάρκεια της περιόδου που τα κουνούπια είναι δραστήρια.
Για την αντιμετώπιση και τη μείωση του κινδύνου μετάδοσης του ιού, οι εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές δημόσιας υγείας έχουν αναλάβει μια σειρά επιχειρησιακών δράσεων πρόληψης και αντίδρασης. Με στόχο την πρόληψη της μετάδοσης νοσημάτων που μεταδίδονται από κουνούπια, το Υπουργείο Υγείας εκδίδει ετησίως σχετική Εγκύκλιο για τα προγράμματα ολοκληρωμένης διαχείρισης των κουνουπιών.
Δεδομένης της αλλαγής του κλίματος στη χώρα μας και της πιθανότητας έντονων καιρικών φαινομένων στο μέλλον, όπως έντονες πλημμύρες, και των ήπιων θερμοκρασιών κατά τη διάρκεια του χειμώνα, η ολοκληρωμένη διαχείριση των κουνουπιών – διανομέων του ιού σε όλη την επικράτεια γίνεται ακόμη πιο επείγουσα. Η διαχείρισή τους πρέπει να βασίζεται σε συστηματική και λεπτομερή εντομολογική επιτήρηση, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης και αποτύπωσης των πληθυσμών των κουνουπιών και του ελέγχου της παρουσίας του ιού σε αυτά.
Στο πλαίσιο αυτό, το Σχέδιο Δράσης του υπουργείο Υγείας περιγράφει λεπτομερώς τις αναγκαίες δράσεις ανάλογα με το Επίπεδο Κινδύνου του ιού σε κάθε περιοχή. Αυτό επιτρέπει στους αρμόδιους φορείς να ενεργούν αποτελεσματικά για τον περιορισμό της εξάπλωσης του ιού και την προστασία του κοινού.
Το Σχέδιο Δράσης παραμένει υπό την επίβλεψη της Επιτροπής για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Τροπικών Νοσημάτων του Υπ. Υγείας, που θα διερευνά -σε τακτά χρονικά διαστήματα- την ανάγκη τυχόν αναθεώρησής του, βάσει της διεθνούς βιβλιογραφίας και επιστημονικής έρευνας και της αξιολόγησης της αποτελεσματικότητας των δράσεων.
