«Γιατί να γίνω δότης μυελού των οστών;»
Ο Σεπτέμβριος έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμιος Μήνας ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης για τον καρκίνο παιδιών και εφήβων (Childhood Cancer Awareness Month ) και με βασικό στόχο την κινητοποίηση των ατόμων να γίνουν εθελοντές δότες μυελού των οστών.
https://www.iarc.who.int/news-events/childhood-cancer-awareness-month-2022/
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ( ΠΟΥ ):
- Κάθε τρία λεπτά πεθαίνει ένα παιδί από καρκίνο παγκοσμίως.
- Κάθε χρόνο 250.000 παιδιά σε όλο τον κόσμο υποφέρουν από διάφορες μορφές καρκίνου, από τα οποία μόνο ποσοστό 20% έχει δυνατότητα πρόσβασης σε σωστή ιατρική φροντίδα.
- 8 στα 10 παιδιά που έχουν καρκίνο, αναρρώνουν.
- Κάθε χρόνο στη χώρα μας, περίπου 300 παιδιά προσβάλλονται από καρκίνο, κυρίως λευχαιμία.
- Κάθε μέρα στην Ευρώπη 20 παιδιά και έφηβοι πεθαίνουν από καρκίνο.
- Κάθε χρόνο στην Ευρώπη νοσούν 15.000 παιδιά και 20.000 έφηβοι ηλικίας 15-24 ετών.
- Στην Ευρώπη υπολογίζεται πως 300.000- 500.000 ενήλικες έχουν νοσήσει από καρκίνο στην παιδική τους ηλικία και έχουν ιαθεί.
- 2 στα 3 άτομα που έχουν ιαθεί αντιμετωπίζουν μακροπρόθεσμες παρενέργειες λόγω των βαριών θεραπειών, που επηρεάζουν την καθημερινότητά τους.
Γιατί να γίνω εθελοντής δότης μυελού των οστών;
Η λευχαιμία είναι ο πιο συνηθισμένος καρκίνος στην παιδική ηλικία. Για τα περισσότερα παιδιά που νοσούν από καρκίνο, η μόνη τους ελπίδα είναι η μεταμόσχευση μυελού των οστών.
Όταν ένα παιδί δεν βρίσκει συμβατό δότη στο οικογενειακό του περιβάλλον (η πιθανότητα συμβατότητας ανάμεσα στα αδέρφια είναι περίπου 30%), η ζωή του εξαρτάται από την εύρεση συμβατού εθελοντή δότη. Καθώς οι πιθανότητες ιστικής ομοιότητας μη συγγενών είναι εξαιρετικά χαμηλή (1:20.000 – 1:1.000.000), απαιτούνται πολλοί δότες για να αυξηθούν οι πιθανότητες ώστε κάθε ασθενής να βρίσκει έγκαιρα το δότη που θα του χαρίσει ζωή. Παγκοσμίως, περισσότεροι από 50.000 ασθενείς κάθε χρόνο, ενήλικες και παιδιά, αναζητούν συμβατό εθελοντή δότη.
Τι είναι ο μυελός των οστών και τα προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα;
Ο μυελός των οστών είναι ο ρευστός ιστός που βρίσκεται μέσα στα πλατεά οστά της λεκάνης και του στέρνου και περιέχει προγονικά αιμοποιητικά κύτταρα τα οποία, όταν ωριμάσουν, μετατρέπονται στα έμμορφα συστατικά του αίματος και του ανοσοποιητικού μας συστήματος, δηλαδή σε ερυθροκύτταρα, λευκά αιμοσφαίρια και σε αιμοπετάλια.
Τι είναι η μεταμόσχευση μυελού των οστών και αιμοποιητικών προγονικών κυττάρων;
Η μεταμόσχευση του μυελού των οστών είναι μια θεραπευτική μέθοδος που χρησιμοποιείται για την θεραπεία ορισμένων περιπτώσεων καρκίνου, ιδιαίτερα για τις λευχαιμίες και τα λεμφώματα. Οι ασθένειες αυτές τις περισσότερες φορές μπορούν να θεραπευτούν με την αντικατάσταση του μυελού των οστών του ασθενή με τον μυελό από έναν υγιή ιστοσυμβατό δότη.
Τι είναι η ιστοσυμβατότητα;
Η ιστοσυμβατότητα δύο ατόμων καθορίζεται από τα αντιγόνα ιστοσυμβατότητας (HLA). Τα HLA αντιγόνα είναι ειδικά μόρια που εκφράζονται πάνω στα κύτταρά, τα οποία είναι διαφορετικά σε κάθε άτομο και καθορίζουν τον «ιστικό τύπο» του. Προσδιορίζονται σε ειδικά εργαστήρια ιστοσυμβατότητας σε δείγμα αίματος και η σύγκριση του ιστικού τύπου δύο ατόμων μας επιτρέπει να προσδιορίσουμε την ομοιότητα-συμβατότητα μεταξύ τους. Τα HLA αντιγόνα είναι κληρονομικά και αποτελούν τη μοριακή ταυτότητα του οργανισμού μας. Η πιθανότητα HLA-ομοιότητας δύο τυχαίων ατόμων κυμαίνεται από 1:20.000 έως και 1:1.000.000.
Πως γίνεται η εύρεση δότη συμβατού με τον ασθενή;
Επειδή τα αντιγόνα HLA κληρονομούνται από τους γονείς, η πρώτη αναζήτηση κατάλληλου δότη για έναν ασθενή με πιθανότητα 25% επιτυχίας γίνεται ανάμεσα στα αδέλφια του. Μόνο το 1/3 των ασθενών θα βρουν συγγενή συμβατό δότη. Για τους υπόλοιπους, θα πρέπει να αναζητηθεί μη συγγενής δότης ανάμεσα σε εθελοντές που θέλουν και μπορούν να δωρίσουν μυελό των οστών για οποιονδήποτε ασθενή έχει ανάγκη.
Πως μπορώ να γίνω δότης μυελού των οστών;
Αν είστε μεταξύ 18-45 χρόνων, σε καλή κατάσταση υγείας και πρόθυμοι να βοηθήσετε οποιονδήποτε ασθενή χρειάζεται μεταμόσχευση, μπορείτε να γίνετε εθελοντής δότης αιμοποιητικών κυττάρων.
Η διαδικασία είναι η εξής:
– Συμπληρώνετε την αίτηση εγγραφής εθελοντή δότη αιμοποιητικών κυττάρων.
– Δίνετε ελάχιστο δείγμα αίματος ή στοματικού επιχρίσματος ( σάλιο )για να τυποποιηθεί ο ιστικός σας τύπος.
– Τα αποτελέσματα της εργαστηριακής ανάλυσης καταχωρούνται στο Εθνικό (ΕΟΜ) και Παγκόσμιο (BMDW) Αρχείο Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών.
Τι γίνεται αν βρεθώ συμβατός με κάποιον ασθενή;
Εάν ένας εθελοντής δότης βρεθεί συμβατός με έναν ασθενή, αρχικά θα ερωτηθεί για να επιβεβαιώσει την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει τη δωρεά. Σε καταφατική απάντηση, θα κληθεί για ενημέρωση και ευρύτερο εργαστηριακό έλεγχο με συμπληρωματικές εξετάσεις διασφάλισης της συμβατότητας.
Στη συνέχεια υποβάλλεται σε πλήρη ιατρικό έλεγχο τουλάχιστον τρεις εβδομάδες πριν από τη συλλογή μοσχεύματος για την επιβεβαίωση της καλής κατάστασης της υγείας του. Ο δότης δεν έχει απολύτως καμία οικονομική επιβάρυνση για τους εργαστηριακούς και άλλους ιατρικούς ελέγχους. Ύστερα από αυτή τη διαδικασία ο δότης θα κληθεί εκ νέου να επιβεβαιώσει ότι θέλει να προχωρήσει με τη διαδικασία της συλλογής μοσχεύματος. Εν τούτοις, είναι εξαιρετικά σημαντικό ο δότης να είναι συνειδητοποιημένος και απολύτως βέβαιος για την απόφασή του. Πρέπει να τονιστεί ότι όλη η διαδικασία δωρεάς μοσχεύματος δεν επιφέρει καμία απολύτως επιβάρυνση στην υγεία του δότη.
Πως γίνεται η λήψη του μοσχεύματος;
Η πιο διαδεδομένη μέθοδος λήψης μοσχεύματος σήμερα πραγματοποιείται με τη συλλογή προγονικών αιμοποιητικών κύτταρων από το αίμα του δότη. Παλαιότερα, γινόταν στο χειρουργείο με παρακέντηση των οστών της λεκάνης και αναρρόφηση μυελού των οστών
Που μπορείτε να απευθυνθείτε για να γίνετε δότης μυελού των οστών
Για δωρεά μυελού των οστών λειτουργούν Κέντρα Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Λάρισα και Πάτρα.
Αθήνα
– ΓΝΑ Γ.Γεννηματάς Αθηνών – Τμήμα Ανασολογίας – Εθνικό Κέντρο ιστοσυμβατότητας. τηλ. 210 7711914
– ΓΝΑ Γ.Γεννηματάς Αθηνών – Τμήμα Ανοσολογίας – Ιστοσυμβατότητας, τηλ. 213 2043166
– ΓΝ Λαϊκό, Τμήμα Ανοσολογίας Ιστοσυμβατότητας, τηλ. 213 2060903, 213 2060910
– Νοσοκομείο Έλενα Βενιζέλου Μαιευτήριο Αθηνών – Ανοσοβιολογικό Τμήμα, τηλ. 210 6453759
– Νοσοκομείο Παίδων Αγία Σοφία Αθήνας – Τμήμα Ανοσολογίας και Ιστοσυμβατότητας, 213 2013763 – 64
–Ογκολογική Μονάδα Παίδων Μαριάννα Βαρδινογιάννη – Ελπίδα Όραμα Ελπίδας, τηλ. 210 7775615
Θεσσαλονίκη
– ΓΝ Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης – Τμήμα Ανοσολογίας – Περιφερικό κέντρο Ιστοσυμβατότητας 2310-892607 ή 2310 892650
Λάρισα
– ΓΝ Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης – Τμήμα Ανοσολογίας και Ιστοσυμβατότητας τηλ. 2413 502579 ή 2413 502173
Πάτρα
– Κέντρο ενημέρωσης και προσέλκυσης Εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών – Πανεπιστήμιο Πατρών (KEΔMOΠ) – Κτίριο Προκλινικών Λειτουργιών (ισόγειο), Τμήμα Ιατρικής (τηλ. 2610 997 510)
Για την Ελληνική περιφέρεια, όπου δεν υπάρχει αντίστοιχο κέντρο εθελοντών δοτών μυελού των οστών, η καταγραφή των εθελοντών δοτών γίνεται στις αιμοδοσίες των νοσοκομείων της περιοχής τους.
Ενημερωθείτε για τη δωρεά Μυελού των Οστών
–Εθνικός Οργανισμός Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ) Τετραψήφιο τηλέφωνο: 1147
Τηλεφωνικό Κέντρο: 213 2027000
https://www.eom.gr/ethniko-mitroo-doreas-organon-kai-iston/
–ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΟΡΑΜΑ ΕΛΠΙΔΑΣ – ΤΡΑΠΕΖΑ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΔΟΤΩΝ ΜΥΕΛΟΥ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ,Ογκολογική Μονάδα Παίδων «Μαριάννα Β. Βαρδινογιάννη – ΕΛΠΙΔΑ», Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία», Τηλ: 210.7775615-6
https://oramaelpidas.gr/el/thelo-na-gino-ethelontis-dotis/#poios-mporei-na-ginei-dotis
-ΚΕΔΜΟΠ – “Χάρισε Ζωή” ( Κέντρο Ενημέρωσης και προσέλκυσης εθελοντών Δοτών Μυελού των Οστών του Πανεπιστημίου Πατρών )
ΚΕΔΜΟΠ: +30 2610 997 510 Ενημέρωση Δοτών: +30 2610 969164 https://www.xarisezoi.gr/pos-mporo-na-gino-ethelontis/
ΦΛΟΓΑ – Σύλλογος Γονιών Παιδιών με Νεοπλασματική Ασθένεια
Τηλ: 210 7485000, 210 7707259
https://www.floga.org.gr/thelw-na-boh8hsw/ginomai-doths-myelou/
ΑΜΚΕ «ΚΑΡΚΙΝΑΚΙ»
Τηλ: 210 7499306, 0030210 7499304
https://karkinaki.gr/gine-dotis/
