Ευρήματα μελέτης ενδέχεται να ανοίγουν το δρόμο για την στοχευμένη θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) υπάρχουν περισσότερες από 100 διαφορετικές καταγεγραμμένες αυτοάνοσες ασθένειες που μπορούν να προσβάλλουν οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Η θεραπευτική αντιμετώπιση των αυτοάνοσων νοσημάτων εξακολουθεί να αποτελεί για την επιστημονική κοινότητα μια μεγάλη πρόκληση. Η θεραπεία, η οποία είναι χρόνια και εξατομικευμένη, στοχεύει στην μείωση των συμπτωμάτων και στην προσπάθεια ελέγχου και ρύθμισης του ανοσοποιητικού συστήματος, χωρίς όμως πάντα επιτυχή αποτελέσματα για τον ασθενή.
Τα ευρήματα πρόσφατης μελέτης ενδέχεται να ανοίγουν το δρόμο για την θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων. Ερευνητές από την Σουηδία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ δημιούργησαν ένα ψηφιακό «δίδυμο» των αυτοάνοσων νόσων, με στόχο την στοχευμένη θεραπεία τους.
Ο Δημήτριος Π. Μπόγδανος, Καθηγητής Παθολογίας και Αυτοάνοσων Νοσημάτων, Διευθυντής στον Τομέα Παθολογίας στο Τμήμα Ιατρικής, Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας συνοψίζει και αξιολογεί τα ευρήματα της μελέτης.
Όλοι γνωρίζουμε ότι, για το ίδιο αυτοάνοσο νόσημα σε 2 διαφορετικούς ασθενείς δίνουμε το ίδιο φάρμακο. Ο ένας ανταποκρίνεται και ευγνωμονεί τον γιατρό, ο άλλος δεν ανταποκρίνεται και απογοητεύεται. Στο ίδιο μήκος κύματος, με την θεραπεία με το συγκεκριμένο φάρμακο ο ένας μπορεί να έχει παρενέργειες με την θεραπεία, ο άλλος να μην εμφανίσει παρενέργειες.
Ένας βασικός λόγος που συμβαίνει αυτό είναι γιατί οι περισσότερες αυτοάνοσες ασθένειες είναι εξαιρετικά περίπλοκες και πολύπλοκες και η σχέση του ασθενή με την θεραπεία είναι σχέση “κλειδιού και κλειδαριάς”. Χιλιάδες γονίδια μπορούν να αλλάξουν τη δραστηριότητα δισεκατομμυρίων κυττάρων σε διαφορετικά όργανα στον ίδιο ασθενή. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να θεραπεύονται τέτοιες περίπλοκες νόσοι με φάρμακα που να κάνουν σε όλους καλό και χωρίς παρενέργειες. Το ιδανικό θα ήταν να ξέρουμε από πριν ποιο είναι το πιο ασφαλές και αποτελεσματικό φάρμακο και με βάση αυτό να το δίνουμε στον ασθενή μας.
Αυτό κατάφεραν ερευνητές από την Σουηδία, την Ισπανία και τις ΗΠΑ με ένα πρωτότυπο και μοναδικό τρόπο. Κατασκεύασαν πρώτα σε πειραματόζωα και μετά σε ασθενείς με αυτοάνοσα νοσήματα ένα ψηφιακό “δίδυμο” της αυτοάνοσης νόσου ενός μεμονωμένου ασθενούς. Το δίδυμο είναι ένα μοντέλο υπολογιστή που κατασκευάζεται μετρώντας τη δραστηριότητα χιλιάδων διαφορετικών γονιδίων (22.000) σε καθένα από τα χιλιάδες κύτταρα στον φλεγμένοντα ιστό ενός μεμονωμένου ασθενούς. Αυτό το δίδυμο αντιμετωπίζεται υπολογιστικά με χιλιάδες φάρμακα για να βρεθεί το βέλτιστο για τον ασθενή.
Το κλινικό όφελος από την επεξεργασία δεδομένων ψηφιακών διδύμων μπορεί να είναι ότι κάθε ασθενής παίρνει το σωστό φάρμακο με την πρώτη προσπάθεια, αντί να δοκιμάζει διαφορετικά φάρμακα μέχρι να βρεθεί το σωστό.
Αντί να γίνει “πειραματόζωο” ο ασθενής μέχρι να βρεθεί το σωστό φάρμακο, γίνεται πειραματόζωο ο ψηφιακός του δίδυμος, δηλαδή το ψηφιακό μοντέλο του ασθενούς που φέρει τα γονίδιά του και στο οποίο επεξεργασμένα δεδομένα με βάση το προφίλ του προτείνουν τα φάρμακα που οδηγούν στην βέλτιστη θεραπεία.
Αναρωτιέται εύλογα κανείς πως είναι δυνατόν ο υπολογιστής (ο ψηφιακός μου δίδυμος δηλαδή) να “καταπίνει” τα χάπια μας για να δει αν είναι αποτελεσματικά. Και όμως φαίνεται πως είναι εφικτό. Από την επεξεργασία των δισεκατομμυρίων δεδομένων, ο ψηφιακός μας δίδυμος καταγράφει την πιθανή επίδραση του φαρμάκου και την μοναδική αλληλεπίδραση στα γονίδια μας και στις φλεγμονώδεις πρωτεΐνες και επομένως και στην φλεγμονή. Αν και δεν είναι τόσο απλοϊκό και απλουστευμένο, σκεφτείτε ότι ανεβάζετε ένα βίντεο με το σώμα σας και ο υπολογιστής σας βρίσκει το τέλειο φόρεμα που σας ταιριάζει. χωρίς εσείς να χρειάζεται να πάτε στο κατάστημα ρούχων!
Η μελέτη δείχνει το μοντέλο να πετυχαίνει. Τα ευρήματα της μελέτης αυτής μπορεί να επιλύσουν προβλήματα δεκαετιών που αφορούν στην αποτελεσματική θεραπεία των αυτοάνοσων νοσημάτων. Αυτό είναι ιδιαίτερα θετικό για έναν μεγάλο αριθμό ασθενών με αυτοάνοσα νοσήματα, οι οποίοι υπομένουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα θεραπείες που στο τέλος αποδεικνύονται αναποτετελεσματικές ή επιβλαβείς.
Μπορείτε να δείτε την μελέτη εδώ: https://genomemedicine.biomedcentral.com/…/s13073-024…
