Από τη Γιάννα Τριανταφύλλη
Ο χρόνιος πόνος στη μέση (χρόνια οσφυαλγία) είναι μια κοινή κατάσταση που βιώνουν οι περισσότεροι άνθρωποι κάποια στιγμή στη ζωή τους. Η οσφυαλγία μπορεί να εμφανιστεί ως ένας απλός μυϊκός πόνος ή ως ένα αίσθημα καψίματος στην μέση ή μια αίσθηση σαν να δέχεστε έντονα χτυπήματα. Επιπλέον, ο πόνος μπορεί να επιδεινωθεί με την κάμψη, το στρίψιμο, την ανύψωση βάρους, την ορθοστασία ή το περπάτημα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) δημοσιεύει, για πρώτη φορά, κατευθυντήριες γραμμές για τη διαχείριση της χρόνιας οσφυαλγίας, παραθέτοντας αναλυτικά τις παρεμβάσεις που πρέπει να εφαρμόζουν οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας.
Όπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του Π.Ο.Υ. ο πόνος στη μέση είναι η κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως. Το 2020, περίπου 1 στα 13 άτομα, που ισοδυναμεί με 619 εκατομμύρια άτομα, παρουσίασε χρόνια οσφυαλγία, καταγράφοντας αύξηση 60% από το 1990.
Τα κρούσματα χρόνιας οσφυαλγίας αναμένεται να αυξηθούν σε περίπου 843 εκατομμύρια έως το 2050, με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη να αναμένεται στην Αφρική και την Ασία, περιοχές όπου οι πληθυσμοί μεγαλώνουν με πιο γρήγορο ρυθμό και οι άνθρωποι εμφανίζουν μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.
Για τα άτομα που βιώνουν χρόνιο επίμονο πόνο, η ικανότητά τους να συμμετέχουν σε οικογενειακές, κοινωνικές και εργασιακές δραστηριότητες συχνά μειώνεται, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την ψυχική τους υγεία και να επιφέρει σημαντικό κόστος σε οικογένειες, κοινότητες και συστήματα υγείας.
Η οσφυαλγία έχει σημαντικό αντίκτυπο στον ασθενή και τον περίγυρό του όταν είναι επίμονη και μεταπίπτει σε χρόνια κατάσταση, επισημαίνει ο Π.Ο.Υ.
Ως χρόνιος πρωτοπαθής ορίζεται ο πόνος στη μέση όταν:
-Διαρκεί περισσότερο από 3 μήνες.
-Δεν οφείλεται σε συγκεκριμένη υποκείμενη νόσο ή διαταραχή.
«Για να επιτευχθεί καθολική κάλυψη υγείας, το θέμα του πόνου στη μέση δεν μπορεί να αγνοηθεί, καθώς είναι η κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως», δήλωσε ο Δρ. Bruce Aylward, Βοηθός Γενικός Διευθυντής του ΠΟΥ, Universal Health Coverage, Life Course. «Οι χώρες μπορούν να αντιμετωπίσουν αυτή η πανταχού παρούσα αλλά συχνά παραβλέπεται πρόκληση ενσωματώνοντας βασικές, εφικτές παρεμβάσεις, καθώς ενισχύουν τις προσεγγίσεις τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας».
Η χρόνια πρωτοπαθής οσφυαλγία αντιπροσωπεύει την συντριπτική πλειονότητα των περιστατικών χρόνιου πόνου στη μέση (το 90%). Οι θεραπείες που δοκιμάζονται για την αντιμετώπισή της είναι πάρα πολλές, και όχι πάντα με επιτυχή αποτελέσματα. Για το λόγο αυτό, ο Π.Ο.Υ. εξέδωσε τις νέες οδηγίες, αφού πρώτα ομάδα εμπειρογνωμόνων εξέτασε τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα.
Ποιες θεραπείες πρέπει να εφαρμόζονται στους ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία χωρίς γνωστή αιτία
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του ΠΟΥ, οι παρεμβάσεις αυτές πρέπει να περιλαμβάνουν:
-Εκπαιδευτικά προγράμματα που υποστηρίζουν τη γνώση και τις στρατηγικές αυτοεξυπηρέτησης.
-Προγράμματα άσκησης.
-Ορισμένες φυσικές θεραπείες, όπως η χειρουργική θεραπεία της σπονδυλικής στήλης και το μασάζ.
-Ψυχολογικές θεραπείες, όπως η γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία.
-Φάρμακα, όπως τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.
Ποιες παρεμβάσεις να αποφεύγονται
Οι οδηγίες παραθέτουν επίσης 14 παρεμβάσεις οι οποίες δεν συνιστώνται για τους περισσότερους ασθενείς με χρόνια οσφυαλγία. Αυτές οι παρεμβάσεις δεν πρέπει να προσφέρονται συστηματικά, διότι σύμφωνα με τα στοιχεία του Π.Ο.Υ., οι δυνητικοί κίνδυνοί ενδέχεται να υπερβαίνουν τα δυνητικά οφέλη των παρεμβάσεων.
Ποιες παρεμβάσεις συνιστά ο Π.Ο.Υ. να μην εφαρμόζονται συστηματικά:
-Την χρήση ζωνών ή/και κηδεμόνων για την οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (μέση).
-Ορισμένες μορφές φυσικοθεραπείας όπως οι έλξεις (δηλαδή, το τράβηγμα τμήματος του σώματος).
-Ορισμένα φάρμακα, όπως τα οπιοειδή παυσίπονα, τα οποία μπορεί να σχετίζονται με υπερδοσολογία και εξάρτηση.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Π.Ο.Υ. η θεραπεία θα πρέπει να προσαρμόζεται ώστε να αντιμετωπίζεται ο συνδυασμός παραγόντων (φυσικών, ψυχολογικών και κοινωνικών) που μπορεί να επηρεάσουν τη χρόνια πρωτοπαθή εμπειρία οσφυαλγίας.
«Η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου στη μέση απαιτεί μια ολοκληρωμένη, ανθρωποκεντρική προσέγγιση. Αυτό σημαίνει ότι λαμβάνουμε υπόψη τη μοναδική κατάσταση κάθε ατόμου και τους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την εμπειρία του πόνου του», δήλωσε ο Δρ. Anshu Banerjee, Διευθυντής του Π.Ο.Υ. για την Υγεία Μητέρων, Νεογέννητων, Παιδιών, Εφήβων και Γήρανση. «Χρησιμοποιούμε αυτήν την κατευθυντήρια γραμμή ως εργαλείο για να υποστηρίξουμε μια ολιστική προσέγγιση στη φροντίδα της χρόνιας οσφυαλγίας και να βελτιώσουμε την ποιότητα, την ασφάλεια και τη διαθεσιμότητα της περίθαλψης» επισημαίνει ο Δρ. Banerjee.
Σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ., οι χώρες μπορεί να χρειαστεί να ενισχύσουν και να μεταμορφώσουν τα συστήματα και τις υπηρεσίες υγείας τους ώστε να καταστήσουν τις προτεινόμενες παρεμβάσεις για την χρόνια οσφυαλγία διαθέσιμες, προσβάσιμες και αποδεκτές μέσω της καθολικής υγειονομικής κάλυψης.
Μπορείτε να διαβάσετε τη σχετική ανακοίνωση του Π.Ο.Υ. εδώ: https://www.who.int/news/item/07-12-2023-who-releases-guidelines-on-chronic-low-back-pain
